در نوشتهٔ قبل، به کلیات شیوهٔ داوری پرداختیم و بعد از تاکید بر نیاز به داشتنِ داورانی با دانش تخصصی دربارهٔ موضوعِ محلِ اختلاف، به چند نهاد داوری مختلف اشاره کردیم. یکی از این نهادها انجمن داوری آمریکا است که همواره توجه ویژهای به اختلافات صنعت ساخت داشته است. در این متن آن را به اجمال معرفی میکنیم.
1. انجمن داوری آمریکا (AAA)
انجمن داوری آمریکا (American Arbitration Association) یا AAA (سایت انجمن)، سازمانی غیرانتفاعی است که در پی ادغام جامعهٔ داوران آمریکا (Arbitration Society of America) و بنیاد داوری (Arbitration Foundation)، در سال ۱۹۲۶ میلادی در شهر نیویورک تاسیس شد تا با ارائهٔ خدمات متنوع خود در زمینهٔ مدیریت و حلوفصل اختلافات، از ابتدای تشکیل پرونده تا خاتمهٔ آنها، از نیاز به رسیدگی قضایی بکاهد.
همانگونه که در نوشتهٔ قبلی اشاره شد، فعالیت این انجمن در شش حوزهٔ صنعت ساخت، بازرگانی، امور استخدامی، حقوق کارگری، حقوق مصرفکنندگان و امور قانونی فدرال و ایالتی است و برخلاف نامش، خدماتش صرفاً محدود به داوری نمیشود و از طریق شاخهٔ AAA Mediation (سایت) خدمات میانجیگری نیز ارائه میدهد.
بهعلاوه، خالی از لطف نیست که به خدمات دیگر انجمن، مانند طراحی و توسعهٔ شیوههای حل اختلاف جایگزین (ADR) برای شرکتها، اتحادیهها، سازمانهای دولتی، شرکتهای حقوقی و دادگاهها نیز اشاره نمود. خدمات گستردهٔ آموزشی، پژوهشی و انتشاراتی آن برای کسانی که به دنبال درک گسترده یا عمیقتری از فرایند حل اختلافات هستند، منبعی بسیار ارزشمند است.
2. مرکز بینالمللی حل اختلاف ICDR))
مرکز بینالمللی حل اختلاف (International Centre for Dispute Resolution) یا به اختصار ICDR (سایت رسمی) در سال ۱۹۹۶ میلادی به عنوان شاخهٔ بینالمللی انجمن داوری آمریکا تأسیس شد و امروزه خدمات مدیریت و حلوفصل اختلافات را در بیش از ۸۰ کشور و به ۱۲ زبان ارائه میدهد.
این مرکز از طریق هیئتی جهانی شامل صدها داور و واسطهٔ مستقل، و همینطور با حمایت توافقنامههایی بینالمللی مانند کنوانسیون نیویورک، در جهت حلوفصل اختلافات در سطح جهان فعالیت میکند و در حال حاضر، سه دفتر این مرکز در شهرهای مکزیکوسینی، سنگاپور و بحرین قرار دارند.
3. پیشنویس بند قراردادی
در روشهای جایگزین حل اختلاف، طرفین این اختیار را دارند تا فرایند حل اختلاف را بسته به نیاز خود و ویژگیهای پروژهشان تغییر دهند؛ دلیلِ تنوعِ زیاد بندهای قراردادیِ مربوط به میانجیگری و داوری نیز از همین مسئله نشئت میگیرد. یکی از خدمات AAA ارائه بندهای قراردادی استاندارد برای دستههای مختلفی از قراردادها است که میتوان از این پیوند به آن دسترسی داشت. در هنگام تدوین قرارداد، این بندها را باید بر اساس مسائلی از قبیل زبان و محل، تعداد و صلاحیت و نحوهٔ انتخاب داوران، مدت زمان، قواعد و رویههای حاکم بر فرایند رسیدگی، نحوهٔ استماع، محرمانگی، هزینهها و ... اصلاح نمود.
همچنین ابزار ClauseBuilder® نیز برای کمک به تدوین چنین بندهایی عرضه شده است که جنبهٔ آموزشی و جهت اطلاع دارد و قرار نیست جایگزین مشاورهٔ حقوقی گردد.
4. داوری بینالمللی و کنوانسیون نیویورک
کنوانسیون «بهرسمیتشناسی و اِعمال احکام داوری خارجی» (Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards)، معروف به کنوانسیون نیویورک (سایت رسمی)، از آن رو شکل گرفت که به عنوان معاهدهای جهانی، دادگاههای کشورهای امضاکنندهٔ این کنوانسیون را ملزم نماید که توافقات خصوصی داوری را به رسمیت بشناسند و اجازهٔ اعمال به احکام داوریای بدهد که در دیگر کشورهای عضو صادر شدهاند. بدین ترتیب سنگبنایی شد برای حل اختلافات تجاری بینالمللی از طریق نهادهای بینالمللی داوری.
این کنوانسیون از سوی اتاق بازرگانی بینالمللی پیشنهاد گردید و پس از تصویب در سازمان ملل، از ۱۹۵۹ رسمیت یافت. ایران نیز پس از تصویب این توافقنامه در مجلس (متن قانون الحاق به کنوانسیون نیویورک)، با تبصرهٔ رعایت اصل ۱۳۹ قانون اساسی، از مهر ۱۳۸۰ (اکتبر ۲۰۰۱) به عضویت آن در آمده است. بدینترتیب احکام داوریهای انجامشده در کشورهای عضو این کنوانسیون در ایران نیز معتبر و اعمالشدنی هستند.
در نقشهٔ راه آموزشی موسسه، در سطح مشاوران، دورهای بهعنوان «جلوگیری و حل اختلاف در پروژهها» دیده شده است است که در مقایسه با دورهٔ «مدیریت ادعاء» به مباحث پیشرفتهتری میپردازد و مطالب آن برای دانش تخصصی و موفقیت یک داور، یا میانجی، یا عضو هیئت حل اختلاف ضروری است. مستندات متنوع انجمن داوری آمریکا مهمترین منبع این دوره خواهد بود.