برای انتقال مؤثر مفاهیم میان افراد، زبان و کلمات ابزار اصلی محسوب میشوند. اما این ابزار تنها زمانی کارایی دارند که برداشت طرفین از معنای آنها همراستا باشد. بهویژه در زمینههایی مانند حقوق و قراردادها، که دقت در معنا و تعبیر واژهها میتواند سرنوشتساز باشد، باید از واژگان شفاف، دقیق و فاقد ابهام استفاده کرد. در پروژههای عمرانی و صنعتی نیز، تحقق اهداف کارفرما یا طراح به شرطی امکانپذیر است که همه ذینفعان، اسناد و نقشهها را بهدرستی تفسیر کنند. از همینرو، پیش از آغاز جلسات یا تدوین قرارداد، باید اصطلاحاتی که چندمعنایی هستند، بهصورت روشن و بدون ابهام تعریف شوند. این شیوه در کشورهای توسعهیافته بهعنوان یک اصل پذیرفتهشده توسط تدوینگران مقررات و اسناد حقوقی رعایت میگردد تا از بروز اختلافات آینده جلوگیری شود.
انجمن حقوق احداث انگلستان در سال ۱۹۸۳ میلادی در محل موسسه سلطنتی معماران بریتانیا واقع در شهر لندن تاسیس شد. از جمله ماموریتهای این انجمن میتوان به برگزاری نشستها و جلسات تخصصی، سخنرانیها و سایر رویدادهای حرفهای و اجتماعی، انتشار مقالات علمی در حوزه حقوق احداث، حمایت از دانشگاهها و موسسات آموزش عالی (بهویژه از طریق خرید منابع علمی)، پشتیبانی مالی از جوایز مقالات برتر و ترویج دانش حقوق احداث اشاره کرد.
سند پروتکل تاخیر و تصدیع انجمن حقوق احداث انگلستان، بهعنوان راهنمایی کاربردی برای طرفین قرارداد در فرایند احداث، توسط این انجمن تدوین شده است. دومین ویرایش این پروتکل در فوریه سال ۲۰۱۷ منتشر گردید. استفاده از این پروتکل در جامعه مهندسی و حقوق ساخت با استقبال گستردهای روبهرو بوده است؛ بهگونهای که بین سالهای ۲۰۰۵ تا آوریل ۲۰۱۸ بیش از ۳۸,۵۰۰ بار از طریق وبگاه انجمن حقوق احداث بارگیری شده و از ابتدای سال ۲۰۰۹ تاکنون، بیش از ۲۷,۰۰۰ بازدید از صفحه اختصاصی این پروتکل در وبسایت انجمن صورت گرفته است. بازدیدکنندگان این پروتکل از ۱۴۲ کشور مختلف بودهاند که حدود ۳۳ درصد از بریتانیا، ۹ درصد از امارات متحده عربی، ۶ درصد از استرالیا، ۵ درصد از قطر، ۴ درصد از هنگکنگ، ۳ درصد از ایالات متحده آمریکا و مابقی از سایر کشورها بودهاند.
سند پروتکل تاخیر و تصدیع انجمن حقوق احداث انگلستان، مرجعی اصلی در مدیریت تاخیر و تصدیع در پروژههای صنعت ساخت بهشمار میرود و ترجمه آن نیازمند درک عمیق از حقوق تطبیقی ایران و انگلستان و نیز تسلط بر مفاهیم فنی و قراردادی بوده است. واژه «تصدیع» بهعنوان معادل فارسی واژه «Disruption» پیشنهاد شده است تا ضمن حفظ دقت علمی، هماهنگی زبانی نیز رعایت گردد.
پروتکل SCL یکی از معتبرترین اسناد در زمینه تحلیل تاخیرات و کاهش بهرهوری است و به عنوان مرجع بسیاری از پروژههای بزرگ در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرد. با وجود آنکه این پروتکل در بریتانیا تدوین شدهاست، اما به طور گسترده در آسیا، اروپا و خاورمیانه توسط محاکم قضایی داوران و کارشناسان برای تعیین مسئولیت طرفین در شرایط بروز تاخیر و تصدیع به کار گرفته میشود. تاکنون کاربران از ۱۴۲ کشور مختلف به این سند دسترسی داشتهاند.
هدف اصلی این پروتکل ارائه راهنمایی عملی برای مدیریت تاخیرات و تصدیع در پروژههای احداث است. به گونهای که طرفین قرارداد بتوانند با استناد به آن درخواستهای تمدید مدت زمان و جبران مالی را به صورت اصولی مدیریت کنند. این سند همچنین در کاهش اختلافات قراردادی و ارائه راهکارهای مناسب برای حل مسائل حقوقی و مالی موثر است.
به طور کلی، اهداف پروتکل SCL شامل موارد زیر است:
- کاهش اختلافات قراردادی مرتبط با تاخیرها و تصدیع
- تدوین و اجرای روشهای استاندارد برای تحلیل و مدیریت تاخیرات
- ارائه راهکارهای عملی برای حلوفصل دعاوی و مسائل قراردادی
با توجه به کمبود منابع فنی و حقوقی در زمینه تحلیل تاخیرات و تصدیع در کشور همچنین ضرورت درک صحیح تعامل این مفاهیم موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علویپور (ACEMI) و موسسه بینالمللی سنگ بنای حقوق احداث از مهرماه ۱۳۹۹ پروژه ترجمه این پروتکل را آغاز کردند. در این مسیر متخصصان میان رشتهای از حوزههای مهندسی مدیریتپروژه حقوق و بازرگانی همکاری داشتهاند. پس از قریب به چهار سال تلاش مستمر این کتاب سرانجام در اختیار جامعه مهندسی و حقوقی کشور قرار گرفتهاست. این منبع ارزشمند میتواند نقش بسزایی در ارتقای دانش و مهارت متخصصان این حوزه ایفا کند.
موسسه ACEMI نخستین برگزارکننده دوره فرایند جامع آنالیز تاخیرات در پروژه (تدوین لایحه تاخیرات جامع) در کشور است که با رویکردی جامع، کاربردی و مبتنی بر اصول بینالمللی، به آموزش مباحثی میپردازد که تاکنون در فضای حرفهای ایران کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند. در این دوره، پس از فراگیری مبانی برنامهریزی، مدیریت مالی و مدیریت اسناد، فرآیند اصولی آنالیز تاخیرات بهصورت یکپارچه با این مبانی ترکیب شده و اسناد و منابع کلیدی بینالمللی از جمله پروتکل SCL، سند AACE-29R، سایر اسناد انجمن مهندسی هزینه آمریکا (AACE)، اسناد منتخب انجمن مهندسان عمران آمریکا (ASCE) و مجموعهای از منابع معتبر جهانی مانند Long ،Fluor ،HKA ،Navigant و...، بههمراه نمونههای واقعی دعاوی و پروندههای دادگاهی، در قالبی ساختارمند آموزش داده میشوند.
چنانچه تمایل دارید با پروتکلهای بینالمللی، اسناد معتبر و روشهای حرفهای آنالیز تاخیرات بهصورت نظاممند آشنا شوید و آنها را در عمل بهکار گیرید، حضور در این دوره تخصصی، گامی موثر و هوشمندانه در مسیر رشد و ارتقای حرفهای شما خواهد بود.