موسسه معماران آمریکا AIA

موسسه معماران آمریکا (American Institute of Architects) یا AIA، در سال 1857 در نیویورک آمریکا و به دست 13 معمار تاسیس گردید. شاید بتوان این موسسه را یکی از قدیمی‌ترین موسسات دنیا در حوزهٔ صنعت ساخت دانست. در ابتدا هدف از راه‌اندازی این موسسه، کمک به سرمایه‌گذاران و کارفرمایان برای انتخاب معماران بود، اما به‌مرور خدماتش را به بخش‌های مختلف قراردادی، مدیریت پروژه، مدیریت سازمانی و مدیریت کسب‌وکار توسعه داد و با بیش از ۹۵ هزار عضو، امروزه یکی از توانمندترین موسسات دنیا در زمینهٔ اقدامات قانونی و نظارتی پروژه‌ها است و با استفاده از مشارکت فعال اعضای خود در آمریکا، اقدام به سیاست‌گذاری حقوقی برای پروژه‌ها می‌نماید.
یکی از نقاط قوت AIA، نفوذ در بخش‌های دولتی آمریکا و تلاش برای تعیین سیاست‌هایی شایان توجه در حوزهٔ مدیریت پروژه‌ها بوده است که موفقیت‌های مختلفی را نیز در پی داشته است؛ توسعهٔ ساختمان‌های مقرون‌به‌صرفه برای ساکنان آمریکا یکی از دستاوردهای سیاست‌های پیشنهادی AIA تلقی می‌شود.

ارائه اولین قراردادها در صنعت ساخت توسط موسسه AIA

شاید بتوان موسسه AIA را جزء اولین موسسات در دنیا دانست که برای صنعت ساخت قراردادهای همسان ارائه نموده‌اند. موسسه AIA، برای اولین‌بار در سال 1888 قرارداد یک‌پارچه‌ای را برای کارفرما و پیمانکار ارائه کرد که به قرارداد Uniform Contract معروف شد.

بعد از آن در سال 1911 بود که اولین نسخه از قرارداد همسان (Standard Form of Contract) توسط این موسسه منتشر شد تا در سال 1915 ویرایش دوم آن انتشار یابد. این قرارداد همان قرارداد A201 است که تا سال 2023 حدود 15 بار ویرایش گردیده و سهم به سزایی در توسعه ساختار حقوقی پروژه‌های ساخت داشته است.

عضویت در موسسه AIA

در سال 2021، بیش از 95 هزار معمار صاحب صلاحیت و اعضای فعال پروژه‌ها، عضو موسسه معماران آمریکا (AIA) بوده‌اند. این موسسه 5 سطح از عضویت را به افراد فعال در آمریکا اعطا می‌نماید:
1. اعضای معمار (Architect Members)
2. اعضای وابسته (Associate Members)
3. اعضای وابسته بین‌المللی (International Associate Members)
4. اعضای بازنشسته (Emeritus Members)
5. اعضای متحد و شریک (Allied Members)

نشریات موسسه AIA

علاوه بر حوزهٔ قراردادی و مدیریت پروژه، دستورالعمل‌ها، استانداردها و مبانی متعددی در حوزه‌های فنی و مدیریتی نیز از سوی AIA منتشر می‌شوند. از مهمترین آن‌ها میتوان به حوزه‌های زیر اشاره کرد:
1. بهترین قواعد اجرایی (Best Practices)
2. مدیریت اجرایی (Practice Management)
3. فرم‌ها و مستندات قراردادی (Contract Documents)
4. تحقیقات معماری (Architectural Research)
5. مجموعه ابزار مشخصات فنی (MasterSpec)
6. روشهای اجرا و تحویل پروژه‌ها (Project Delivery Resources)
7. هوش تجاری (Business Intelligence)
8. آموزش رهبری (Leadership Education)
9. مالکیت سازمان‌ها (Firm Ownership Resources)
10. توسعه کسب‌و‌کار (Business Development Resources)
11. اصول و فرهنگ مناسب در محیط کار (Workplace Culture Resources)
امتیاز یکی از باسابقه‌ترین و پرمخاطب‌ترین مجلات تخصصی نیز متعلق به AIA است که از سال ۱۹۱۳ با نام The Journal of the American Institute of Architects آغاز به کار کرده است و پس از چند نوبت تحول و تغییر نام، امروزه با عنوان Architect Magazine منتشر می‌شود.

مدرک موسسه AIA

موسسه معماران آمریکا (AIA) الزامات سخت‌گیرانه‌ای برای تایید صلاحیت معماران پروژه و اعطای License به آنان دارد. تحصیل در زمینهٔ معماری، داشتن تجربه کافی و گذراندن آزمون ARE (آزمونی چندبخشی با طیف وسیعی از منابع) از مهم‌ترین الزامات برای کسب این License مطرح است.

دسته‌بندی مستندات و فرم‌های قراردادی AIA

موسسه AIA با ارائه حدود 200 فرم قرارداد، یکی از پیشتازان این عرصه در دنیا تلقی می‌شود. در حال حاضر فرم‌های قراردادی AIA در ۶ دسته عرضه می‌شوند:
- سری A: توافق‌نامه‌های بین کارفرما و پیمانکار
- سری B: توافق‌نامه‌های بین کارفرما و مشاور (طراح)
- سری C: سایر توافق‌نامه‌ها
- سری D: مستندات متفرقه
- سری E: موافقت‌نامه‌های عرضه و نمایش اطلاعات (Exhibit)
- سری G: فرم‌های مدیریت قرارداد و مدیریت پروژه

جایگاه AIA در عرصه بین‌الملل

موسسه AIA که قدیمی‌ترین موسسه در راستای ارائه قراردادهای همسان در صنعت ساخت در دنیا است، در سال ۱۹۹۳ بخش بین‌المللی خود را راه‌اندازی کرد.

اولین شعبه بین‌المللی AIA در انگلستان در سال 1993 تاسیس شد و با راه‌اندازی شعبه اروپایی (سال 1994)، هنگ‌کنگ (1997)، ژاپن (2005)، در سال 2010 به خاورمیانه و بعد از آن در 2015 به چین رسید. موسسه AIA امروزه در الجزایر، بحرین، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، لیبی، مراکش، عمان، قطر، عربستان، سوریه، تونس، امارات و حتی یمن شعبات مختلفی دارد که متاسفانه جای ایران در این لیست خالی است. موسسه‌ای که با بیش از 200 فرم قراردادی همسان و قدمتی بیشتر از تمام موسسات دیگر، به لحاظ سادگی قراردادهایی دارد که می‌توانند برای پروژه‌های کشور کاربرد فراوانی داشته باشند.

---

جایگاه موسسه AIA در نقشه راه آموزشی موسسه ACEMI

موسسه ACEMI، به‌عنوان نخستین موسسه تخصصی مدیریت ساخت در ایران، ا اقتباس از منابع موسسه معماران آمریکا (AIA)، به ویژه منابع قراردادی، مبانی به‌روزی را در ساختار آموزشی موسسه در حوزه‌های دانشی مدیریت قرارداد، مدیریت پایداری و مدل‌سازی اطلاعات ساخت (BIM) ارائه نماید.
این موسسه به‌عنوان اولین موسسه ترویج‌دهنده این اسناد، برای اولین‌بار اقدام به آموزش برخی از فرم‌های قراردادهای همسان AIA در دوره مدیریت ادعا و اختلافات در پروژه نمود و با سرعت رشد این مبانی در خاورمیانه قصد دارد به ترویج این مبانی به شکل عمده‌تری بپردازد.
این آموزش‌ها در نقشه راه مدیریت ساخت (CM) و مدیریت کسب‌وکار در صنعت ساخت (CBM)، قرار گرفته‌اند.
برای مشاهده همه دوره‌های آموزشی، به صفحه تمامی دوره‌ها در وبسایت موسسه ACEMI، مراجعه کنید.