فیدیک (FIDIC) یا فدراسیون بین‌المللی مهندسان مشاور (Fédération Internationale des Ingénieurs-Conseils) سازمانی بین‌المللی است که اقدام به ارائه خدمات و دستورالعمل‌های متنوع بین‌المللی برای قراردادهای پیمانکاری و مهندسی می‌نماید. در این مقاله برای آشنایی بیشتر با این سازمان به به‌صورت مختصر به معرفی فیدیک پرداخته‌ایم.
ایجاد فیدیک به سال 1913 برمی‌گردد، زمانی که در جلسه افتتاحیه در نمایشگاه جهانی در گنت نمایندگانی از کشورهای بلژیک، دانمارک، فرانسه، آلمان، هلند، ایالات متحده آمریکا، اتریش، مجارستان، کانادا، روسیه و انگلستان به بحث دررابطه‌با تشکیل یک فدراسیون جهانی برای مهندسین مشاور پرداختند. نتیجه آن مذاکرات به ایجاد قانون اساسی رسمی فیدیک انجامید.
1. اهداف و اصول فیدیک
فیدیک باهدف تقویت جایگاه مهندسان مشاور و همچنین ترویج و توسعه مهندسی مشاور، به‌صورت جهانی و پایدار اقدام به ارائه خدمات می‌کند. فیدیک در راستای رسیدن به اهداف خود از اصولی تبعیت می‌کند. این اصول عبارت‌اند از:
الف- ارتقا کیفیت؛
ب- ترویج صداقت و اخلاق و مسئولیت‌های اجتماعی؛
ج- ترویج تعهد به توسعه پایدار و غیره.
فیدیک در جهت فرهنگ‌سازی و پیشبرد اهداف خود، فعالیت‌های خود را در بخش‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرده است. این فعالیت‌ها عبارت‌اند از:
- برگزاری رویدادها؛
- ایجاد آژانس‌های بین‌المللی؛
- آموزش؛
- توسعه ارتباطات؛
- انتشارات و غیره.
2. کتاب های فیدیک
بسیاری از مهندسان در جهان فیدیک را با راهنماها و فرم‌های قراردادی که منتشر کرده است می‌شناسند. این کتاب‌ها در بخش‌های متفاوت و باهدف‌های خاصی تدوین و منتشر شده‌اند که در ادامه به معرفی بعضی از آن‌ها خواهیم پرداخت.
شکل 1. کتاب های فیدیک.
قبل از سال 1957، هیچ شرایط پیمان بین‌المللی برای پروژه‌های ساخت وجود نداشت، اما در سال 1957 اولین نسخه شرایط پیمان برای پروژه‌های ساخت و کارهای عمرانی که معروف به کتاب قرمز (FIDIC Red Book) است، از سوی فیدیک منتشر شد. کتاب قرمز جدید فیدیک با عنوان شرایط پیمان برای کارهای مهندسی سیویل است که در سال 2017 ارائه شده و برای پروژه‌های عمرانی یا طراحی‌های مهندسی توصیه می‌شود. معمولاً برای این نوع قرارداد، پیمانکار کارها را مطابق با طرحی که کارفرما ارائه می‌نماید، انجام می‌دهد. بااین‌حال، ممکن است برخی از کارهای پروژه‌های عمرانی، مکانیکی، برقی و ... توسط پیمانکار طراحی و اجرا شود.
کتاب زرد (FIDIC Yellow Book) جدید فیدیک با عنوان شرایط پیمان برای کارهای برقی و مکانیکی، شامل نصب تجهیزات، در سال 2017 ارائه شده است. برای این نوع قرارداد، پیمانکار مطابق با الزامات کارفرما، طرح را طراحی و ارائه می‌کند که ممکن است شامل هر ترکیبی از کارهای عمرانی، مکانیکی، الکتریکی و یا ساختمانی باشد.
کتاب نقره‌ای (FIDIC Silver Book) جدید فیدیک با عنوان شرایط پیمان پروژه‌های مهندسی، تدارکات و ساخت (EPC) که به کلید در دست نیز معروف است، ارتباط پیدا می‌کند و در مواردی که یک نهاد مسئولیت کامل طراحی و اجرای یک پروژه مهندسی را بر عهده می‌گیرد، توصیه می‌شود. معمولاً برای این نوع قرارداد، یک مجموعه کلیه امور مهندسی، تدارکات و ساخت را انجام می‌دهد. کتابی که باید در پروژه هایی بکار گرفته شود که قطعیت بالایی در زمینه مدت و قیمت نهایی پروژه دارند.
کتاب سبز (FIDIC Green Book) فیدیک که یک فرم کوتاه قراردادی است، جهت ارائه خدمات انواع امور مهندسی و ساختمانی با ارزش سرمایه ای نسبتاً کم توصیه می‌شود. این کتاب عموما برای کارهای نسبتاً ساده یا تکراری و کوتاه و بدون نیاز به قراردادهای فرعی تخصصی مناسب است.
کتاب طلایی فیدیک (FIDIC Gold Book)، که تحت عنوان طراحی، اجرا و بهره برداری پروژه ها (DBO) ارائه شده است، برای پروژه‌هایی مناسب است که بهره‌برداری نیز جزئی از آن‌ها است.
کتاب سفید (FIDIC White Book) نمونه موافقت نامه خدمات کارفرما و مشاور است که سعی کرده نمونه‌ای از فرم قراردادهای خدمات فنی و مهندسی فیدیک را ارائه نموده و در اغلب مشارکت‌های مالی بانک جهانی در سرمایه گذاری‌های بین‌المللی کاربرد دارد.
البته فیدیک کتاب‌های بیشتری ارائه کرده که در شکل 2 چارچوبی ارائه شده تا بتوانید بسته به پروژه خود، کتاب مناسب‌تری را انتخاب نمایید.
شکل 2. از کدام کتاب فیدیک استفاده کنیم؟
- جهت مطالعه بیشتر، فایلی جهت دانلود قرار داده شده است.
جایگاه این مبانی در آموزش‌های مؤسسه ACEMI
در نقشه راه جامع مؤسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطح مهارت‌های سخت (کارشناسی - اجرایی) دوره‌ای با عنوان مدیریت ادعا ارائه شده است که کتاب قرمز فیدیک در آن به شکل بسیار مناسبی در کنار سایر قراردادهای همسان بین‌المللی AIA و AGC و ConsensusDocs موشکافی می‌شود. همچنین به جهت آشنایی با سایر دوره‌ها و تاریخ برگزاری آن‌ها می‌توانید به بخش تقویم آموزشی مؤسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.
دانلود جزئیات این مقاله
