چرا با وجود روش‌های برنامه‌ریزی نوین مانند Last Planner System، هم‌چنان استفاده از روش مسیر بحرانی (CPM) بیشتر رواج دارد؟

پیشتر در پرسشی در سایت مطرح شده بود که:

پیمانکاری در پروژه محق به دریافت تمدید زمان (EOT) است، اما کارفرما از این امر سر باز زده و پیمانکار از ترس خود اقدام به تسریع پروژه نموده است و شما به بیان پاسخ پرداختید. 

اما اکنون سوال این‌جاست که اثبات ادعای تسریع پیمانکار به چه پارامترهایی نیاز دارد؟

در بسیاری از قراردادها کارفرما پیمانکار را ملزم به ارائه اعلان (Notice) نموده و هشدار می‌دهد که در صورتی که پیمانکار محق به تمدید زمانی و دریافت خسارت مالی باشد، باید در زمان مقرری کارفرما را از این موضوع مطلع نماید، در غیر اینصورت حق خود نسبت به ادعا را از دست خواهد داد. آیا چنین شرطی درست است و آیا می‌توان این ریسک را به پیمانکار جزء نیز منتقل کرد؟

پیمانکاری در پروژه محق به دریافت تمدید زمان (EOT) است، اما کارفرما از این امر سر باز زده و پیمانکار از ترس خود اقدام به تسریع پروژه نموده است. راهکار پیمانکار در این زمان چیست؟

تفسیرهای متفاوتی نسبت به منطق محاسبات بخش‌نامه ۵۰۹۰ وجود دارد. به طور خلاصه یکی از این تفسیرها می‌گوید، شما مطابق قرارداد یک‌زمان و بودجه‌ای دارید که اگر به‌صورت خطی در کل زمان قرارداد پروژه تقسیمش کنید، سهم هر روز طبق قرارداد به دست می‌آید و نهایتاً هر چقدر بیشتر یا کمتر یا مساوی با این مقدار یکنواخت روزانه محاسبه شده، کارکرده باشید، نسبت می‌گیریم از آن که می‌شود ۲ جمله اول آن فرمول بخش‌نامه ۵۰۹۰. (یعنی اگر روزانه طبق قرارداد باید به مبلغ ۱۰۰۰۰ تومان کارکرد داشته باشید و ۵۰۰۰ تومان کارکرد عملاً ۵۰ درصد خروجی داشتید و اگر ۲۰۰۰۰ تومان کار کردید یعنی ۲۰۰ درصد عملکرد داشتید و...). در نهایت این درصد محاسبه شده در مقدار زمان تأخیر و عدد ۶۹ درصد ضرب می‌شود. به نوعی بخش‌نامه محاسبات را بر اساس تابعی از عملکرد شما در نظر می‌گیرد و زمانی ۷۰ درصد تأخیر پرداخت را به شما می‌دهد که کارکردتان با مقداری که روزانه طبق قرارداد در نظر گرفته شده است، برابر بوده باشد.

نظرتان درباره این تفسیر چیست؟

با سلام
- فرض کنید از روش آینده‌نگر تاخیرات به‌صورت Updateهای ماهیانه استفاده می‌کنیم و تأخیر در زمان پایان پروژه هم ۲ ماه شده است و الان هم در زمان Update ماه چهارم هستیم (یعنی ماه چهارم قرارداد به‌روز شده و تأخیر پروژه ۲ ماه شده است).
- فرض دوم هم این هست، زمانی که به‌صورت آینده‌نگر تأخیرات کارفرما را مدل کردیم و حدود ۱ ماه EOT دادیم، متوجه شدیم در آپدیت ماه چهارم سهم تأخیر ۲ ماه شده است. منطقاً به‌صورت گذشته‌نگر بین آپدیت ماه سوم و ماه چهارم تأخیرات کارفرما و پیمانکار را به‌صورت Fragnet مدل می‌کنیم تا ببینیم سهم تاخیرات کارفرما و پیمانکار برای پروژه چقدر است.
1. آیا می‌توان از بخشنامه 5090 در کنار تحلیل فنی تاخیرات استفاده نمود؟
2. آیا می‌توان از بخشنامه 5090 در کنار روش‌های آینده‌نگر تاخیرات استفاده نمود؟

سلام، برای یک پروژه پیمانکاری ۳۶۵ روزه برنامه زمان‌بندی نوشتم و باتوجه‌به اینکه تقویم برای آن تعریف کردم و تعطیلات رسمی را روزهای غیرکاری در نظر گرفتم، پایان پروژه حدود دو ماه دیرتر اتفاق خواهد افتاد. دستگاه نظارت اصرار دارد که پروژه ظرف ۳۶۵ روز بسته شود و با ارسال نامه‌ای، برنامه را برگشت داده است.
- آیا کارفرما یا دستگاه نظارت می‌تواند برای پیمانکار این الزام را داشته باشد که همه روزها در برنامه زمان‌بندی، روزهای کاری در نظر گرفته شود؟
- در ماده ۴ موافقت‌نامه زمان پروژه ۳۶۵ روز نوشته شده است. برنامه زمان‌بندی که توسط پیمانکار ارائه شد در واقع همان ۳۶۵ روز هست (یعنی duration را ۳۶۵ روز مشخص کرده) اما چون در تقویم پروژه روزهای جمعه و تعطیلات رسمی نظیر نوروز و … روزهای غیرکاری تعریف شده لذا زمان پایان پروژه حدود دو ماه دیرتر اتفاق خواهد افتاد. به نظر شما باتوجه‌به توضیحات بالا، برنامه زمان‌بندی خارج از چارچوب قراردادی تنظیم شده؟
- موضوعی که در این قسمت وجود دارد آن است که من اگر تمامی روزها را کاری در نظر بگیرم و پایان پروژه را درست ۱۲ ماه بعد از تحویل زمین قرار دهم، در آینده در لایحه تأخیرات دست خودم را بابت کلیم تعطیلات رسمی می‌بندم و در آن زمان ممکن هست کارفرما و مشاور بگویند می‌توانستی از ابتدا تعطیلات را در برنامه‌ زمانی خود لحاظ نمایی!

کاری هست با موضوع سد سازی. با توجه به موانع اجرایی، مقدار مصرف منابع نظیر ماشین‌آلات و نیروی انسانی حدود دو برابر شده است. حجم کار در شب انجام شده است. ضریب فشردگی یعنی نسبت منابع اضافه شده به منابع اولیه محاسبه شده است و با اعمال ضریب، مبلغ کارکرد نسبت به هزینه پایین‌تر می‌شود و سوال اینجاست نحوه اضافه کردن هزینه کار در شب و یا هزینه های اضافی دیگر به چه صورت است؟

مواردی که باید در نظر گرفت:
۱- آنالیز قیمت در شب و روز به تفکیک نیست و قیمت بصورت واحد اعلام شده است.
۲- قرارداد بصورت ترک تشریفات می باشد.

مطابق آموزش‌های دوره من تصمیم گرفتم این پس بیشتر شیوه Delivery را برای ساختار شکست پیش ببرم، که کنترل هم خیلی دقیق‌تر انجام شود. بر اساس اجزای تشکیل دهنده محصول نهایی Summary taskها طبقه‌بندی شدند، یعنی قطعه 1 قطعه 2 ... و از آخر محصول نهایی که جمع می‌شود همه قطعات و مونتاژ صورت می‌گیرد. حتی مستندات و گزارشات جداگانه گرفتم و کنترل کیفیت نیز همین طور تفکیک گردیده است (چون طی فرایند تولید انواع مختلفی از کنترل کیفی انجام می‌شود).

1. اما یک فعالیت داریم مثل تامین مواد و متریال. این فعالیت چه تحویل‌شدنی دارد؟ مواد اولیه و خام؟ این باید در لیست تسک‌ها‌ به چه شکل بیاید؟
2. سوال دوم اینکه کنترل کیفیت را باید بعنوان یک فعالیت پشتیبان در نظر بگیرم؟
3. سوال بعد اینکه فعالیت‌هایی مثل تهیه گزارشات فنی جلسات فنی رفع ابهامات و ... آیا این‌ها هم یک LOE‌ هستند؟

هزینه‌ای که پیمانکار برای ۲۵ درصد جبران برنامه (Recovery) می‌گیرد، میتوانیم بگیم هزینه تسریع (Acceleration) هم داخلش هست؟

اگر در قرارداد اشاره‌ای به ذخیره احتیاطی (Contingency) نشده باشد، آیا در زمان تحویل برنامه زمانی اولیه، کارفرما یا مشاور میتواند پیمانکار را ملزم کند که مثلا یک ماه contingency برای پروژه در نظر بگیرد و مالکیت را به خودش (کارفرما) تخصیص دهد؟

پروژه ما دچار تغییرات زیادی در سال ۱۴۰۱ شده و کل کارهای ابلاغی به برنامه اصلی اضافه شده و در هر مرحله بیسلاین جدید هم ذخیره گردیده، پیمان مشارکت بین یک پیمانکار اجرا و دو شرکت مشاور و تامین کننده هست.
حالا چون قرارداد سقف ۲۵ درصد را رد کرده 2 تا از کارها که برج سه و برج نه سال قبل به پیمانکار ابلاغ شده و شروع شده، امسال در قالب یک قرارداد جدید به پیمانکار بخش اجرا به صورت مجزا ابلاغ گردیده است. سوالم این است که الان تکلیف اون برنامه زمانبندی قبلی چه خواهد بود؟ و اینکه این پروژه ها نه ماه است که شروع شدند و اکنون در قالب این قرارداد جدید مجدد ابلاغ شدند، برنامه زمانبندیشون چگونه باید تدوین شود؟
فقط موردی که هست اینه که تاخیرات و همچنین اثر تغییرات در برنامه قبلی محاسبه شده است. الان مشکل اساسی که دارم اینه که وقتی تاریخ شروع قرارداد جدید برج یک امسال هست ولی عملا فعالیتهاش نه ماه پیش شروع شده (طبق ابلاغ قبلی)، تاریخ شروع و پایان برنامه برای قرارداد جدید چطور در نظر گرفته می‌شود؟

روند محاسبه هزینه‌های غیرمستقیم (بالاسری کار و عمومی) یک کار جدید به چه صورت است؟

در زمان بررسی change order باید در نزدیک ترین زمان به آن اپدیت کرد و برنامه را بروز نمود و برنامه اکچوال شده باشد. اگر درست باشد، پس برای تایید و حل اختلافات زمانی نداریم. برای این موضوع چه اقدامی باید انجام داد؟

به نظر شما تا چه اندازه می‌توان قراردادها را شفاف و واضح نوشت تا حدی که هر کدام از طرفین ( کارفرما و پیمانکار) کمتر در مورد موضوعات مبهم کارشان به شورای حل اختلاف یا دادگاه و یا .... برسد؟

اگر با پیمانکار صورت جلسه کرده باشیم که بر اساس حجم متریال تحویلی باید کارگاه را تجهیز کند (بر اساس جذب نیروی انسانی و بکارگیری ماشین آلات)، آیا پیمانکار بعدا می‌تواند ادعا نماید که چون هزینه‌های کارگاه او بابت حجم متریال تحویلی زیادتر از کارکردش شده، پس باید هزینه مازاد هم پرداخت شود؟ منظور از کارکرد، پیشرفتی است که بابت انجام کار اخذ کرده و معادلش صورت حساب تهیه نموده است.
حجم متریال در قرارداد مشخص است ولی بعد از بستن قرارداد با پیمانکار، متوجه شدیم که متریالی که قرار بود از کره ارسال شود، با تاخیر می‌رسد و در نهایت به آن‌جا رسید که در دوره ۷ ماهه قرارداد پیمانکار، متریال به دستمان نرسید.
اما چون این موضوع از قبل قابل پیش‌بینی بود، خودمان مقداری متریال در انبار موجود داشتیم (حدود یک سوم کل متریال قرارداد را موجودی داشتیم) که در اختیار پیمانکار قرار دادیم و صورتجلسه کردیم که با توجه به مشکلات کمبود متریال، پیمانکار باید متناسب با متریال تحویل شده، از حداقل نیروی انسانی و ماشین آلات جهت اخذ پیشرفت استفاده نماید.
اما اکنون پیمانکار مدعی است که هزینه‌های کارگاه او (نیروی انسانی،ماشین آلات و تجهیزات) خیلی زیاد شده و این بابت یک سوم متریال تحویلی بوده و بایستی این مازاد هزینه پرداخت شود. به نظرتون ادعاش با وجود آن صورت‌جلسه ای که امضا هم کرده، درسته؟

برخی وقت‌ها در جلسات پروژه بین کارفرما و مشاور و شرکت EPC کار، درخواست‌هایی از شرکت EPC کار می‌شود که منجر به تنظیم صورتجلسه در آن جلسه می‌گردد. در بندهای این صورتجلسه، کارفرما و مشاورش درخواست‌کننده هستند و شرکت بعنوان اجراکننده این صورت جلسه را امضا می‌کند. جلوی هر بند کارفرما و مشاور تاریخ ذکر نمی‌کنند و در قسمت تاریخ می‌نویسند "در اسرع وقت"!
حالا این اسرع وقت در صورتی که شرکت آن بند را انجام دهد و باعث شود در کار دیگری، به لحاظ اختصاص نیرو و ماشین الات به اینکاری که اسرع وقت لحاظ شده، تاخیری رخ دهد، ایا می‌توان در تاخیرات آن را لحاظ کرد و یا اینکه چون تاریخ نداشته و صرفا نوشته شده "اسرع وقت" نمی‌توان صورتجلسه را دلیل محکمی برای ان تاخیرات دانست؟

1. موارد تصدیع و disruption را در برنامه زمان‌بندی چطور می‌توان مدل کرده و آنالیز تاخیرات انجام داد؟
2. آیا می‌توان طبق برنامه کارهایی که باید صورت میگرفته را اندازه گرفت؛ همچنین میزان کارهایی که در عمل صورت گرفته را هم در همان تاریخ مد نظر قرار داد و سپس از تقسیم دومی به اولی راندمان کاری بدست را لحاظ نمود که به ازای مابالتفاوتش از ۱۰۰ درصد در زمان انجام فعالیتی که دچار تصدیع شده، میزان تاخیرات بدست آید؟
3. مورد واقعی رخ داده در یکی از پروژه‌های فولادسازی کشور به این صورت بوده که کارفرما در یک بازه زمانی سه ماهه که قرار بود متریال برای ساخت سازه فلزی تهیه کند، متاسفانه در آن بازه زمانی متریال به طور کامل تامین نشده و باعث کندی روند ساخت شد، به شکلی که پیمانکار متعهد بود هر ماه ۱۰۰۰ تن سازه فلزی به محل سایت ارسال نموده که فقط بدلیل عدم تامین کامل، متریال درخواستی پیمانکار توسط کارفرما تا یک بازه زمانی هر ماه ۴۰۰ تن سازه ساخته و ارسال شد. این تصدیع و کندی که در روند پروژه اتفاق افتاده به چه شکل در برنامه زمان‌بندی آنالیز تاخیرات مدل می‌شود؟ پیمانکار می‌توانسته کار کنه ولی نه با ۱۰۰ درصد راندمان کاری. آیا روش مقایسه برنامه واقعی با اولیه درست است؟

تعریف صحیح مسیر بحرانی (CPM) چیست؟
آیا هر مسیری با شناوری صفر مسیر بحرانی است؟
آیا پروژه صرفا یک مسیر بحرانی دارد؟