در این مقاله به این می‌پردازیم که یک مدیر ساخت چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد تا به عنوان یک مدیر ساخت حرفه‌ای شناخته شود.

بر اساس تعریف انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)، مدیریت ساخت یک مدیریت حرفه‌ای و اجرایی است و برای مدیریت پروژه‌های صنعت ساخت، از مرحله آغازین تا خاتمه و با هدف کنترل زمان، هزینه، محدوده و کیفیت به کار گرفته می‌شود. در واقع، یک مدیر ساخت (CM)، دانش، تجربه و منابع تخصصی را در اختیار کارفرما قرار می‌دهد تا با استفاده از دانش فنی و به کمک ابزارهای مدیریتی، از پیچیدگی‌های یک پروژه ساخت بکاهد. مدیر ساخت (CM)، با دانش و تخصص مدیریتی خود در صنعت ساخت، برای مدیریت کیفیت، هزینه، زمان‌بندی، محدوده و ریسک‌های مرتبط با طراحی و ساخت ارزش می‌افزاید تا به کارفرما در دستیابی به اهداف خود کمک کند. 

سوال اینجاست که آیا مدیر ساخت (CM) می‌تواند در انواع روش‌های اجرا و تحویل پروژه (Project Delivery Systems) به‌کارگرفته شود؟

امروزه استفاده از دانش، تجربه و تخصص مدیر ساخت به‌عنوان ابزاری مؤثر و کارآمد برای دستیابی به تحویل موفق پروژه‌های ساخت، تحت هر قالب قراردادی شناخته شده است. در واقع مدیران ساخت (CM) می‌توانند در انواع روش‌های اجرا و تحویل پروژه (Project Delivery Systems) فعالیت کنند.

منظور از حرفه‌ای بودن چیست؟

منظور از مدیر ساخت حرفه‌ای، فردی نیست که صرفا به مدیریت پروژه بپردازد، بلکه فردی است که به عنوان یک عامل مرکزی عمل نموده و بر مجموعه‌ای از محدوده‌های دانشی مختص صنعت ساخت مسلط باشد. بر اساس این تعریف، انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA) محدوده‌های دانشی مشخصی را توسعه داده و انتظارات مشخصی را از مدیر ساخت حرفه‌ای مشخص نموده است.  انتظاراتی که 9 ویژگی اصلی برای آن نیز ارائه گردیده است. این 9 ویژگی عبارت‌اند از:

1. مدیر ساخت حرفه‌ای خدمات را بر اساس استانداردها ارائه می‌کند. 
متخصصان ساخت خدمات و پروژه‌های سفارشی را بر اساس استانداردهای اجرایی ارائه می‌دهند. به عنوان مثال حتی پروژه‌‌هایی که از نظر طراحی یکسان هستند، ممکن است نسبت به شرایط مکانی و ... تغییراتی پیدا کنند. ممکن است دو پروژه با استفاده از یک روش تحویل، تحویل داده شوند؛ اما رویکردهای مدیریتی کاملاً متفاوتی داشته باشند. این بدان معنی است که مدیران ساخت باید استانداردهای مدیریت ساخت را مبتنی بر این صنعت فراگرفته و بدانند که استانداردهای مدیریت ساخت مرحله‌ای فراتر از استانداردهای عمومی مدیریت پروژه هستند. 

2. مدیر ساخت حرفه‌ای به مجموعه‌ای از دانش تئوری و تکنیک‌های فنی مسلط است. 
اساس روش‌های ساخت مبتنی بر مجموعه‌ای از دانش است که برای انواع پروژه‌ها، قابل‌اجرا است. بدون وجود دانش تئوری موفقیت پروژه‌ها ممکن نبوده، بااین‌حال، تکنیک‌های درگیر در روش‌های اجرا بسته به تجربه و مهارت‌های مدیر، بین یک مدیر پروژه و دیگری متفاوت است. پس یک مدیر ساخت نیاز دارد تا در کنار تجربه خود، از دانش تئوری عمیقی برخوردار باشد.

3. مدیر ساخت حرفه‌ای با همکاران خود وجه اشتراک‌هایی را دارد که به توسعه اکوسیستم تخصصی خود کمک می‌کند.
ساخت یک حرفه مبتنی بر تیم است و به‌عنوان اعضای یک تیم، متخصصان باید مستقیماً در موفقیت یا شکست پروژه سهیم باشند. در نتیجه، اعضای تیم، یک همبستگی و  ارتباط مشترک بین خود ایجاد می‌کنند. به همین منظور، مدیر ساخت باید از مجموعه مهارت‌های نرم و رفتاری، مختص پروژه‌های صنعت ساخت برخوردار باشد. 

4. مدیر ساخت حرفه‌ای به رویکردهای سنتی توجه می‌کند.
مدیران ساخت حرفه‌ای به رویکردهای سنتی رایج در مسیر کاری خود توجه می‌کنند و سعی خواهند کرد در مدیریت رویکردهای سنتی رایج به شکل حرفه‌ای عمل کنند. صنعت ساخت دارای یک سنت ریشه‌دار در توسعه، مدیریت و ساخت پروژه‌های منحصربه‌فرد، با رعایت کیفیت، هزینه و تحویل به‌موقع است. مدیر ساخت بدون توجه به این رویکردهای سنتی شکست خواهد خورد.

5. مدیر ساخت حرفه‌ای از ابزارهای نهادینه شده برای تأیید صلاحیت افراد آموزش‌دیده استفاده می‌کند.
این ویژگی به مجوزها و آزمون‌های صدور گواهینامه اشاره دارد که بر وضعیت حرفه‌ای افراد تاکید می‌کند. گواهینامه مدیر ساخت (CCM) نمونه‌ای قوی از ایجاد سطحی از حرفه‌ای بودن برای به‌رسمیت‌شناختن یک فرد متعلق به یک گروه حرفه‌ای در صنعت ساخت است و علاوه بر این، شناسایی مدیر ساخت حرفه‌ای توسط همکاران خود در این حرفه را فراهم می‌کند.

6. کار مدیر ساخت حرفه‌ای به‌کارگیری مداوم استانداردها برای ارائه خدمات است.
حرفه ساخت همیشه طرف‌داران خود را داشته است؛ زیرا سازنده هر پروژه‌ای نتیجه کار خود را می‌بیند و همیشه به نتیجه آن افتخار می‌کند. به همین منظور یک مدیر ساخت حرفه‌ای باید دائما با استانداردهای روز دنیا سر و کار داشته و بتواند خود را مدام به‌روز نگه دارد.

7. مدیر ساخت حرفه‌ای با دانش تخصصی نزد کارفرما شناخته می‌شود. 
مدیران ساخت حرفه‌ای به دلیل وجود سطح بالایی از دانش، تجربه و تکنیک فنی خود نزد کارفرمایان جایگاه ویژه و چهره شناخته شده‌ای دارند. این ویژگی از آن‌جایی‌که دانش و تجربه تخصصی نیاز داشته و به فرآیند خاصی برای انتخاب نیاز دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

8. خدمات مدیر ساخت حرفه‌ای، مسیر را برای دستیابی به برخی از ارزش‌های مهم اجتماعی هموار می‌سازد.
انجمن CMAA منشور اخلاقی را ایجاد کرده است که به‌صورت داخلی توسط اعضا تدوین شده تا مبنای رفتار حرفه‌ای مبتنی بر ارزش‌های اجتماعی در صنعت ساخت قرار گیرد. این منشور یکی از معدود منشورهایی است که به صورت تخصصی برای مدیر ساخت ارائه گردیده.

9. مدیر ساخت حرفه‌ای بطور مستقل فعالیت می‌کند.
خود تنظیمی مشخصه هر کار حرفه‌ای است و در مورد مدیریت ساخت حرفه‌ای نیز چنین است. مدیر ساخت عاملی مستقل بوده که باید از مهارت‌های خودمدیریتی بالایی برخوردار باشد. عاملی که در نقش مشاور ارشد، مدیری توانمند و رهبری مقتدر عمل می‌نماید.

موارد فوق بر اساس سند Capstone انجمن مدیریت ساخت آمریکا نوشته شده و باید توجه داشت که این ویژگی‌ها و تعاریف تنها به‌عنوان یک راهنما عمل نموده و معیارهایی را برای درک حرفه‌ای بودن تعیین می‌کنند. اگر علاقه‌مند به یادگیری تخصصی دانش مدیریت ساخت هستید، حتما این مسیر را از دوره مدیریت ساخت آغاز نمایید. 

جایگاه مبانی ارائه‌شده در آموزش‌های مؤسسه ACEMI

موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور (ACEMI)، اولین موسسه تخصصی مدیریت ساخت در ایران است که اقدام به ارائه نقشه راه مدیریت ساخت (CM) و نقشه راه مدیریت کسب‌و‌کار در صنعت ساخت (CBM) در کشور نموده است.
نقشه راه جامع مدیریت ساخت (CM) در ۵ بخش در مهارت‌های سخت-کارشناسی، مهارت‌های سخت-ارشد، نرم، منتورینگ و مشاوران و ۵ سطح و 11 حوزه دانشی تدوین شده و شما می‌توانید یک مسیر مشخص، استاندارد و اجرایی را از نقطه آغاز تا پایان برای متمایز شدن و پیشرفت شغلی طی کنید. برای مشاهده دوره‌ها در یک نگاه، به تقویم آموزشی مراجعه نمایید.