انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)

انجمن مدیریت ساخت آمریکا (Construction Management Association of America) یا CMAA، در ۱۹۸۲ تاسیس شد تا استانداردهایی مخصوص صنعت ساخت تدوین کند و به‌این‌ترتیب در حرفهٔ مدیریت ساخت و چگونگی به‌کارگیری مدیران ساخت باصلاحیت بهبود ایجاد نماید. 

1. معرفی انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)

تاکید این انجمن بر این است که به جهت مدیریت مناسب پروژه‌های این صنعت، علاوه بر دانش عمومی مدیریت پروژه، نیاز شدیدی به گسترهٔ‌ دانش و مهارتیِ مخصوصی در زمینهٔ مدیریت ساخت نیز وجود دارد. برای پرکردن این خلاء دانشی، مجموعهٔ مفصلی از کتاب‌ها، راهنماها و قواعد استاندارد برای هر حوزه را منتشر می‌کند. تدوین فرم‌های قراردادیِ مخصوص سمت مدیر ساخت، تدوین دوره‌های آموزشی و ارائه مدرک تخصصی مدیریت ساخت، عرضهٔ ژورنال‌های تخصصی و برگزاری کنفرانس‌ها نیز از دیگر خدمات اصلی این انجمن هستند. این انجمن در سال‌های اخیر جوایز متعددی را برای انتخاب پروژه‌ها و مدیران ساخت برتر معرفی کرده و همچنین برنامه جدیدی برای توسعه در سطح بین‌الملل ایجاد نموده است. 

2. فعالیت‌های اصلی انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)

به صورت کلی، فعالیت‌های اصلی این انجمن عبارتند از:
1. ارائه برنامه‌های آموزشی: CMAA برنامه‌های آموزشی متنوعی در زمینه مدیریت پروژه‌های صنعت ساخت ارائه می‌دهد، از جمله دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها، و کنفرانس‌ها که به ارتقاء دانش و مهارت‌های افراد مشتاق در این زمینه کمک می‌کند.
2. صدور گواهینامه‌ها: CMAA گواهینامه‌های مختلفی در زمینه مدیریت پروژه‌های صنعت ساخت ارائه می‌دهد که متخصصان می‌توانند با گذراندن آزمون‌های مربوطه از آن‌ها بهره‌مند شوند و توانایی‌های خود را بهبود بخشند.
3. ارائه منابع و اطلاعات: CMAA به ارائه منابع، مقالات، گزارشات و اطلاعات مربوط به مدیریت پروژه‌های صنعت ساخت می‌پردازد تا اعضا و علاقه‌مندان به این صنعت از آخرین دانش و روندها مطلع شوند.
4. ترویج استانداردها: CMAA به ترویج و ارتقاء استانداردهای مدیریت پروژه‌های صنعت ساخت می‌پردازد تا کیفیت و کارایی در این صنعت افزایش یابد و ریسک‌های مربوط به پروژه‌ها کاهش یابد.
انجمن مدیریت ساخت آمریکا تاکنون بیش از 21،000 عضو شامل متخصصان، شرکت‌های خدمات تخصصی و کارفرمایان در بخش خصوصی و دولتی، دانشگاهیان و اعضای ... دارد و دارای 30 شعبه منطقه‌ای در سراسر آمریکاست.
انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)، پیشرو جامعه در اعتبارسنجی برنامه‌های حرفه ای در صنعت ساخت توسط هیئت تأیید صلاحیت مهندسی و فناوری (Accreditation Board for Engineering and Technology یا ABET) است. توانایی CMAA، ایجاد مشارکتی قابل توجه و متمایز در تربیت نیروی کار حرفه‌ای و واجد صلاحیت است.

3. تاییدیه و هم‌پیمانی موسسه CII با انجمن CMAA

موسسه صنعت ساخت آمریکا (CII) که بزرگ‌ترین کارفرماها، پیمانکاران و خدمات‌دهندگان را در بخش‌های مختلف ساختمانی (مسکونی و غیرمسکونی)، صنعتی (نفت و گاز، پتروشیمی، انرژی و ...) و زیرساختی (راه، سد، تونل و ...) به عنوان اعضاء در خود جای داده، انجمن CMAA را به عنوان یک شریک استراتژیک در جهت همکاری برای تدوین Best Practiceها نام برده و مدرک CCM را به عنوان معتبرترین مدرک مدیریت ساخت معرفی می‌نماید (شکل 1). این موسسه از اعضای خود می‌خواهد تا برای پیشرفت در حرفه مدیریت پروژه‌های صنعت ساخت حتما در این مسیر گام بردارند و اعتقاد دارد این مدرک کمک زیادی به رشد در حرفه شغلی و بهبود شرایط در صنعت ساخت می‌نماید. 

شکل 1. تفاهم‌نامه استراتژیک بین انجمن CMAA و موسسه CII و تصدیق مدرک CCM از سوی CII

4. حوزه‌های دانش و راهنماهای CMAA

یکی از راهنماهای مهم انجمن، کتاب «قواعد استاندارد مدیریت ساخت» (Construction Management Standard of Practice) است که در آن علاوه بر تشریح جایگاه مدیر ساخت، به‌تفصیل به دسته‌بندی حوزه‌های دانشی و اهمیت مهارت‌های نرم پرداخته شده است. نخستین ویرایش این کتاب در اواسط دهه ۸۰ میلادی منتشر شد و مرتباً به‌روز شده است. طبق جدیدترین نسخه (سال 2021) استاندارد مدیریت ساخت، ده حوزه را برای صورت‌بندی دانش و مهارت‌های مخصوص مدیریت ساخت پیشنهاد کرده است:
- مدیریت پروژه
- مدیریت هزینه
- مدیریت زمان
- مدیریت کیفیت
- مدیریت قرارداد
- مدیریت ایمنی
- مدیریت طرح و برنامه
- پایداری
- مدیریت ریسک
- مدیریت تکنولوژی
تاکنون برای اکثر این حوزه‌های دانشی، راهنما و دوره‌های آموزشی مختلفی تدوین شده است که چند نمونه از آن را در شکل 2 مشاهده می‌کنید:

شکل 2. برخی از راهنماهای ارائه شده از سوی انجمن مدیریت ساخت آمریکا

لازم به ذکر است مؤسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور باهدف ایجاد ساختار مشابه در کشور عزیزمان اقدام به تدوین اولین استاندارد مدیریت ساخت ایران بر اساس استاندارد مدیریت ساخت انجمن مدیریت ساخت آمریکا و با درنظرگرفتن وضعیت پروژه‌های کشورمان کرده است و مفصلاً به تشریح جایگاه مدیر ساخت، وظایف آن و حوزه‌های دانش و مهارت‌های مخصوص مدیر ساخت پرداخته است. همچنین این مؤسسه قصد دارد با ارائه استانداردهای تخصصی و دوره‌های آموزشی مختلف سرعت بیشتری به ترویج مدیریت ساخت در کشور بخشیده و راه را برای ایجاد یک‌زبان مشترک در این حوزه هموارتر نماید.

5. معتبرترین مدارک مدیریت ساخت ارائه شده از سوی CMAA

موسسه صدور گواهینامه مدیر ساخت (CMCI)، مخفف Construction Manager Certification Institute که یک سازمان غیرانتفاعی است، در سال ۱۹۸۶ تاسیس شده است. این سازمان وظیفه اعتبارسنجی مدیران پروژه در صنعت ساخت را دارد و زیرمجموعه انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA) فعالیت می‌کند. موسسه CMCI با ارائه مدارک مختلف مدیریت ساخت به متخصصان حرفه‌ای در صنعت ساخت، به دنبال ارتقای سطح دانش و مهارت آنها است و به کارفرمایان کمک می‌نماید تا نیروهای حرفه‌ای و تاییدشده‌ای را برای مدیریت پروژه‌های خود استخدام نمایند.
هدف اصلی موسسه CMCI ارتقا کیفیت خدمات مدیریت ساخت از طریق ارائه برنامه‌های آموزشی و صدور گواهینامه‌های معتبر است. این سازمان با ارائه استانداردهای مشخص و قابل اندازه‌گیری، به دنبال ایجاد تمایز در میان متخصصان مدیریت ساخت است (شکل 3). این موسسه توسط هیئت قانون‌گذاری متشکل از داوطلبانی است که قصد:
- تدوین خط مشی و رویه‌ها؛
- اهداف استراتژیک؛ و
- بررسی متقاضیان
را دارند.

شکل 3. ماموریت موسسه صدور گواهینامه مدیر ساخت (CMCI)

ترتیب برنامه‌های اعتبارسنجی مدیریت ساخت به این شکل پیش می‌رود:
1. با برنامه‌ی مدیر ساخت تحت تعلیم (Construction Manager-in-Training یا CMIT) آغاز می‌شود؛
2. با مدرک همیار تایید شده مدیر ساخت (Certified Associate Construction Manager یا CACM) ادامه پیدا می‌کند؛
3. و در نهایت به مدیر ساخت تایید شده (Certified Construction Manager یا CCM) که برای ماهرترین متخصصان مدیریت ساخت است، می‌رسد.
در شکل 4، نقشه راه ارائه شده توسط انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA) برای دریافت معتبرترین مدارک مدیریت ساخت ترسیم شده است. هر کدام از این مدارک، الزامات و مراجع ویژه خود را دارند که به ترتیب از CMIT از سطح 1 تا 4، به CCM بالاترین رده مدرک مدیریت ساخت می‌رسد.

شکل 4. نقشه راه ارائه شده توسط انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA) 

5. 1. مدیر ساخت تحت تعلیم (Construction-Manager-in-Training) یا CMIT

این مدرک ویژهٔ افرادی است که قصد ورود حرفه‌ای به عرصه مدیریت ساخت را داشته و آماده طی‌کردن مراحل مختلف تا رسیدن به سطح حرفه‌ای مدیریت ساخت هستند. محتوای آن در چهار سطح آموزشی و به‌ شکلی تجمعی تدوین شده است. شرایط و مهارت‌های مدنظر هر سطح را در این پیوند می‌توانید ببینید (شکل 5).
افراد پس از تایید صلاحیت ورود به هر سطح، گذراندن دوره‌های آموزشی مهارت‌های سخت و نرم، موفقیت در آزمون و کسب تجربهٔ مدنظر، به دریافت گواهی آن سطح نایل می‌شوند. دریافت هر یک از سطوح بالاتر، نشان‌دهندهٔ رشد مهارت و تجربهٔ فرد در حوزهٔ مدیریت ساخت است. البته باید اشاره نمود که درگذشته سطوح CM Level به جای CMIT ارائه شده بود که انجمن مدیریت ساخت آمریکا آن را به سطوح فعلی CMIT تغییر داد.

شکل 5. سطوح و نحوه اخذ مدارک CMIT انجمن CMAA

5. 2. همیار تاییدشده مدیر ساخت (Certified Associate Construction Manager) یا CACM

مدرک CACM سطح متوسط از مدارک CMAA است که توانایی مدیر ساخت را برای رهبری ابعاد مختلف پروژه می‌سنجد. CACM برای کسانی مناسب است که تجربه بیشتری نسبت به CMIT دارند اما هنوز آماده نیستند که کل پروژه یا طرح را به تنهایی رهبری کنند. به عنوان مثال، یک CACM کسی است که ممکن است حداقل مسئولیت یک قسمت از یک طرح یا پروژه، مانند توسعه یا بازرسی پروژه را بر عهده داشته باشد.

5. 3. مدیر ساخت تاییدشده (Certified Construction Manager) یا CCM

مدرک CCM بالاترین ردهٔ مدرک CMAA است و نشانگر درجهٔ بالاتری از آموزش رسمی، تجربه عملی و درک گستره‌های دانشی CMAA است.
داشتن سابقهٔ ۴۸ ماه سرپرستیِ بی‌وقفه یک تیم (Responsible-in-Charge)، حداقل مدرک تحصیلی دانشگاهی در زمینه‌های مهندسی و معماری یا گواهی گذراندن دوره‌های برخی موسسات و ارائهٔ توصیه‌نامه پیش‌نیاز ورود به دوره‌های آن است. متقاضیان پس از گذراندن موفق آزمونی بر مبنای قواعد استاندارد CMAA و تجربیات برتر CII، به دریافت این مدرک نایل می‌گردند.

6. آمادگی برای دریافت مدارک CMAA

موسسه ACEMI بزرگترین مرجع مدیریت پروژه‌های صنعت ساخت (پروژه‌های ساختمانی، زیرساختی و صنعتی) در کشور است که به متخصصان صنعت ساخت در جهت رشد شغلی و متمایز شدن کمک می‌نماید. نقشه راه جامع مدیریت ساخت که برای اولین بار توسط موسسه ACEMI در کشور ارائه شده است، با الگوبرداری از انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA) و موسسه صنعت ساخت آمریکا (CII) و با استفاده از مبانی ارائه شده توسط سایر انجمن‌ها، تشکل‌ها و موسسات فعال در زمینه مدیریت ساخت و پروژه مانند LCI و DBIA و NCMA و CFMA و AACE و PMI و FIDIC و SCL و AGC و AIA و ... تدوین گردیده و طبق نظرات کارشناسان، مدیران و مشاوران پروژه‌ها با شرایط کشور مطابقت‌سازی شده است.

موسسه ACEMI تنها مرجعی در کشور است که اسناد تخصصی انجمن مدیریت ساخت آمریکا را در ایران آموزش می‌دهد و اگر متخصصان بر اساس نقشه راه ارائه شده پیش بروند، نه تنها برای اخذ معتبرترین مدارک مدیریت ساخت دنیا آماده می‌شوند، بلکه دانشی فراتر از الزامات انجمن CMAA کسب می‌کنند (شکل 6).

شکل 6. موسسه ACEMI تنها مرجع تخصصی آموزش اسناد انجمن CMAA در ایران

موسسه ACEMI نقشه راه جامعی برای اخذ مدارک CMAA بر اساس نقشه راه و دوره‌های آموزشی خود ارائه کرده تا متخصصان با کمک آن هم به دانش تخصصی مدیریت ساخت برسند و هم برای آزمون‌های مدارک مدیریت ساخت آماده شوند (شکل 7). 

شکل 7. نقشه راه اخذ مدارک CMAA بر اساس دوره‌های آموزشی ACEMI

7. مدرس رسمی و صلاحیت‌دار انجمن CMAA

باید اشاره کنیم که دکتر علوی‌پور تنها مدرس رسمی CMAA و دارای صلاحیت از انجمن مدیریت ساخت آمریکا، نه تنها در ایران، بلکه در خاورمیانه است. فردی که موفق به اخذ این صلاحیت شده باشد می‌تواند آموزش‌های تخصصی مدیریت ساخت را برای اخذ مدارک حرفه‌ای مدیریت ساخت ارائه کند (شکل 8). 

شکل 8. نشان مدرس رسمی و صلاحیت‌دار از انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)

---

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نحوه اخذ معتبرترین مدارک بین‌المللی مدیریت ساخت  از انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA)، به صفحه نقشه راه اخذ مدارک CMAA بر اساس نقشه راه ACEMI مراجعه کنید و جزئیات بیشتر را در ارتباط با تنها مدرس رسمی CMAA در ایران بخوانید.