قراردادهای مشارکت بخش دولتی و خصوصی (Public-Private Partnership) که به PPP معروف است، علاقه مندان بسیار زیادی را در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جذب نموده است. بسیاری بر این باورند که PPP که بیشتر برای توسعه زیرساخت های عمومی استفاده میشود، به نسبت مدل های سنتی قراردادی ارزش بالاتری را تولید نموده و این افراد علت این امر را در مدیریت و نگهداری بهتر زیرساخت های عمومی، توسط بخش خصوصی میدانند. اما باید بدانیم که اگر مدل PPP به شکل صحیح و با در نظر گرفتن نقاط ضعف، قوت و محدودیت های آن اجرا نشود، میتواند منجر به شکست پروژه گردد. در مقاله ای که توسط آقای Osei-Kyei در سال 2016 میلادی به چاپ رسیده است، به مقایسه محدودیت های اجرای PPP در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته پرداخته شده است [(1)].
بررسی تفاوت ها و شباهت های موجود در روش PPP در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته، باعث شناخت بهتر و همچنین درک بهتر در استفاده از این روش میشود. روش عمومی - خصوصی (دولتی - خصوصی) PPP در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته بسیار مورد توجه قرار گرفته و محبوبیت زیادی را کسب کرده است، اما با این وجود و به رغم تلاش های دولت ها و با ایجاد سیاست های حمایتی مناسب برای استفاده از این روش، در سالیان گذشته شاهد موارد شکست بسیاری در چنین پروژه هایی بودیم که باعث ایجاد نگرانی در کشورها برای استفاده از این روش شده است. شکست در استفاده از این روش تنها به کشورهای درحال توسعه منتهی نگردیده، بلکه در کشورهای توسعه یافته نیز موارد زیادی بوده است که پروژه را با شکست روبرو ساخته است. بعضی از این پروژه ها عبارتند از:
الف- پروژه Sydney Cross City Tunnel در کشور استرالیا
ب- پروژه Western Harbour Crossing در کشور هنگ کنگ
ج- پروژه Hangzhou Bay Cross-sea Bridge در کشور چین
د- پروژه Bangkok Elevated Road System در کشور تایلند
شکل 1. پروژه Hangzhou Bay Cross-sea Bridge در کشور چین
1. محدودیت های اجرایی در مشارکت دولتی و خصوصی
با توجه به اینکه روش مشارکت های دولتی - خصوصی (PPP) به یک رویه جهانی تبدیل شده است، بسیار حائز اهمیت است که با محدودیت های موجود در این روش آشنا شویم. این آشنایی به سرمایه گذاران خصوصی، مشاوران و تامین کنندگان مالی، این امکان را میدهد که با چالش های بالقوه موجود در این روش آشنا گردیده و همچنین به دولت هایی که از این روش استفاده میکنند این امکان را میدهد که در راستای کاهش ریسک ها و محدودیت ها، سیاست های جدیدی اتخاذ نموده و در نهایت دولت هایی که قصد استفاده از این روش را دارند، میتوانند با انجام اقدامات پیشگیرانه و اتخاذ سیاست های مناسب، در پیاده سازی این روش موفق ظاهر شوند.
در مطالعه انجام شده [(1)] دو کشور هنگ کنگ (توسعه یافته) و غنا (در حال توسعه) به جهت ارزیابی محدودیت های استفاده از روش مشارکت های دولتی – خصوصی انتخاب شده است و سعی شده که تفاوت ها و شباهت های اجرای این روش را در این دو نوع کشور به صورت تجربی بررسی نموده، تا در نهایت مدلی برای بهبود اجرای PPP در کشورهای در حال توسعه ارائه نماید.
شکل 2. محدودیت های پیاده سازی PPP طبق مطالعات انجام شده
بر اساس نتایج نظرسنجی انجام شده میتوان به این نتیجه رسید که پاسخ دهندگان از غنا و هنگ کنگ، اهمیت 6 مورد از 15 محدودیت پیاده سازی را متفاوت می بینند. این نتایج تفاوت در ویژگی های روش PPP در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته را تایید می کند. چهار محدودیت با تفاوت‌های قابل‌توجه در غنا بالاتر از هنگ‌کنگ بوده و به فضای کلی سرمایه‌گذاری پروژه‌های PPP مربوط می‌شوند، که عبارتند از:
الف- فقدان تجربه و مهارت های مناسب در ارائه پروژه PPP
ب- شرایط اقتصادی و تجاری ناپایدار
ج- فقدان دستورالعمل ها و رویه های سیاست جامع و روشن
د- بازار مالی نابالغ است
همچنین دو محدودیت دیگر در هنگ کنگ بالاتر از غنا قرار گرفته است که به سازمان پروژه و مذاکرات مربوط می شوند، که عبارتند از:
الف- تخصیص نادرست و انتقال ناقص ریسک ها
ب- هزینه های بالای مشارکت و معامله
همچنین بر اساس نتایج، تأخیر طولانی در نهایی کردن مذاکرات و تأخیر طولانی به دلیل بحث‌های سیاسی، از محدودیت‌های حیاتی در هر دو کشور است.
شکل 3. میانگین رتبه‌بندی و نتایج بدست آمده در محدودیت‌های پیاده‌سازی PPP در غنا و هنگ کنگ
- جهت مطالعه بیشتر، فایلی جهت دانلود قرار داده شده است.
جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش های موسسه ACEMI
در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطح مهارت های سخت (کارشناسی - اجرایی و ارشد - استراتژی) و در سطح مهارت های نرم دوره های مختلفی متناسب با افزایش دانش مدیران پروژه و پیاده سازی این مفاهیم در پروژه ها دیده شده است. در این نقشه راه، دوره ای با نام تامین مالی پروژه در سطح 4 دیده شده است که به آموزش این مبانی به صورت جامعی خواهد پرداخت. به جهت آشنایی با سایر دوره ها و تاریخ برگزاری آن ها می توانید به بخش تقویم آموزشی موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.
دانلود جزئیات این مقاله
