پس از بحران مالی که در جهان در سال های 2007 الی 2008 اتفاق افتاد، علاقه فزاینده ای به اتخاذ سیاست مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) توسط دولت ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بوجود آمد به طوریکه هم اکنون بسیاری از دولت ها در سراسر جهان اکنون به دنبال استفاده از تخصص و سرمایه بخش خصوصی برای به حداقل رساندن کسری های مربوط به پروژه های زیرساختی خود هستند. از این رو، امروزه یکی از روش هایی که برای پروژه ها و حل مشکل تامین مالی مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته، روش مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) است. در سال های اخیر، قراردادهای مشارکت بخش دولتی و خصوصی که به Public-Private Partnership یا همان PPP معروف است، علاقه مندان بسیار زیادی را به سوی خود چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه جذب نموده است. بسیاری بر این باورند که PPP که بیشتر برای توسعه زیرساخت های عمومی استفاده میشود، به نسبت مدل های سنتی قراردادی ارزش بالاتری را تولید نموده و این افراد علت این امر را در مدیریت و نگهداری بهتر این زیرساخت های عمومی میدانند. در ادامه مقاله به بررسی مطالعه انجام شده توسط آقای Osei-Kyei و همکاران که در سال 2015 میلادی در رابطه با عوامل موفقیت در مشارکت های دولتی - خصوصی منتشر شده است، خواهیم پرداخت .[(1)]
در این مطالعه، از سال 1990 الی 2013 برخی از مقالات منتشر شده در رابطه با موفقیت در پروژه های PPP از سوی مجلات معتبر، جمع آوری گشته و با انجام مطالعه بر روی آن ها، عوامل کلیدی که در موفقیت پروژه های مشارکت های دولتی - خصوصی نقش داشته اند را استخراج کرده است.
شکل 1. تعداد مقالات منتشر شده در رابطه با عوامل مهم در موفقیت پروژه ها PPP بین سال های 1992 الی 2013
همچنین بر اساس این مطالعات کشورهای استرالیا، بریتانیا، چین و هنگ کنگ بیشترین تعداد مقالات منتشر شده در رابطه با عوامل کلیدی موفقیت در پروژه های PPP را از سال های 1990 الی 2013 را به خود اختصاص داده اند.
1. عوامل کلیدی در موفقیت پروژه های PPP
همانطور که در جدول شماره 1 مشاهده میکنید، عوامل زیادی هستند که در موفقیت پروژه های PPP نقش دارند، اما پنج عامل اصلی وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.
جدول 1. عوامل کلیدی که در موفقیت پروژه های PPP نقش دارند.
پنج عامل مهمی که در موفقیت پروژه های PPP بسیار تاثیرگذارند، عبارتند از:
الف- تخصیص مناسب ریسک: ریسک باید به صورت مناسب بین طرفین تخصیص پیدا کند. همچنین برای دولت ها مهم است که از ایده انتقال تمام ریسک پروژه به بخش خصوصی خودداری کنند، زیرا این امر می تواند بر پیشرفت یا مشارکت آینده سرمایه گذاران خصوصی در پروژه های PPP تأثیر بگذارد. با این حال، شریک دولتی باید خطراتی را که آشکارا از کنترل بخش خصوصی خارج است، مد نظر قرار دهد.
ب- کنسرسیوم خصوصی قوی: وجود شرکت هایی قابل اعتماد و ساختار یافته در بخش خصوصی برای موفقیت PPP بسیار مهم است. ماهیت پیچیده پروژه های PPP اجرای پروژه را برای یک شرکت فعال در صنعت ساخت بسیار دشوار می کند. از این رو، شرکت های مختلف اغلب برای تشکیل یک کنسرسیوم گرد هم می آیند. با این حال، ساختار و سازگاری این نهاد بر موفقیت پروژه تأثیر می گذارد. یک کنسرسیوم با مدیریت ضعیف بدیهی است با مشکلات زیادی روبرو شده و در نهایت منجر به شکست در اجرای موفقیت آمیز پروژه PPP خواهد گردید.
پ- حمایت سیاسی: حمایت لازم از سوی رهبران سیاسی، سرمایه‌گذاران بیشتری را به یک اقتصاد خاص جذب می‌کند. در حوزه‌های قضایی که پشتوانه سیاسی قوی نیست، ریسک سیاسی بالا در نظر گرفته شده که این امر رقابت را در فرآیند مناقصه محدود می‌کند. این موضوع بدان علت است که بسیاری از سرمایه‌گذاران علاقه ای به حضور در چنین مناقصاتی نخواهند داشت.
ت- حمایت عمومی و جامعه: حمایت عمومی یا اجتماعی، پذیرش و درک عمومی جامعه، اعم از رسانه ها، اتحادیه های کارگری، جوامع مدنی و سایر سازمان های غیردولتی در موفقیت پروژه های PPP بسیار تاثیرگذار است. حمایت عمومی و جامعه در مراحل اولیه اجرای پروژه کمک می کند تا هر نوع تاخیری مانند تملک زمین برای توسعه پروژه به حداقل برسد. علاوه بر این، هزینه تولید کاهش یافته زیرا اکثر مردم محلی می توانند به عنوان نیروی فعال در آن پروژه مشغول شوند.
ث- تدارکات شفاف: PPP را میتوان یک فرآیند قراردادی دانست که نیاز به شفافیت در سراسر این فرآیند دارد. باید تاکید کرد که شفافیت تنها در زمان فرآیند مناقصه اعمال نمی شود، بلکه باید در طول زمان تحویل پروژه PPP رعایت گردد. با این حال، به جهت ایجاد شفافیت نیازمند وجود ارتباط صمیمانه و دائمی بین طرفین و ذینفعان خارجی خواهیم بود.
- فایلی جهت مطالعه بیشتر برای دانلود قرار داده شده است.
جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش های موسسه ACEMI
در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطح مهارت های سخت (کارشناسی- اجرایی) دوره ای با عنوان "تامین مالی پروژه" و همچنین در سطح مهارت های سخت (ارشد- استراتژی) دوره هایی تحت عنوان "قراردادهای ساخت" و "استراتژی مدیریت قرارداد" دیده شده است. همچنین به جهت آشنایی با سایر دوره ها و تاریخ برگزاری آن ها می توانید به بخش تقویم آموزشی موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.
دانلود جزئیات این مقاله
