دولت ها به جهت تقویت اقتصاد و ایجاد ارزش، به توسعه زیرساخت های خود نیاز داشته و این امر به علت محدودیت دولتها، بخصوص در بخش سرمایه و منابع مالی، با سرعت پایین رخ خواهد داد. به جهت رفع این محدودیت، رویکردی به نام مشارکت دولتی - خصوصی (public–private partnerships) وجود دارد که به دولتها برای توسعه سریعتر، حتی با وجود محدودیتهای مالی کمک مینماید. امروزه، مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) به طور گسترده ای در اجرای پروژه های زیرساختی در جهان مورد استفاده قرار گرفته و این امر در حال تبدیل شدن به یک رویکرد کلان است. در این مقاله قصد داریم به مطالعات انجام شده در رابطه با مشارکت های دولتی - خصوصی که توسط آقای Cui و همکاران که در سال 2018 میلادی منتشر شده است، بپردازیم ([1]). در واقع، آقای Cui و همکاران، به بررسی مطالعات انجام شده در زمینه قراردادهای مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) پرداخته و با بررسی نقص ها و شکاف های مطالعات انجام شده، رویکرد مناسبی را در رابطه با قراردادهای مشارکت دولتی - خصوصی ارائه نمودند. به جهت انجام این مطالعه، شش مرحله تعیین شده است:
الف- تعیین پایگاه های اطلاعاتی دانشگاهی
ب- تدوین معیارهای انتخاب و شناسایی مقالات
پ- تعیین روش کدگذاری و فیلتر مقالات
ت- ایجاد یک مرور کلی از مطالعات صورت گرفته در رابطه با پروژه های دولتی - خصوصی
ث- شناسایی موضوعات تحقیقات انجام شده
ج- شناسایی شکاف و سویه های مطالعات انجام شده
این مطالعه، به بررسی 756 مقاله مرتبط با موضوع مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) پرداخته، که از 56 کشور و منطقه مختلف صورت گرفته اند. به ترتیب، چین، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، هند، ایتالیا، سنگاپور و آلمان بیشترین مطالعات را در این رابطه انجام داده بودند که در نتیجه نقش اصلی را در زمینه تحقیقات مشارکت دولتی - خصوصی ایفا میکنند. با توجه به مطالعات صورت گرفته در این زمینه، میتوان دریافت که در اجرای پروژه های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP)، تغییراتی ایجاد شده است. همچنین، اجرای پروژه های مشارکت دولتی - خصوصی در کشورهای در حال توسعه، با موانع بیشتری مواجه بوده و چالشهای بیشتری را به نسبت کشورهای توسعه یافته به همراه دارد. برخی از این موانع عبارتند از:
الف- کمبود منابع مالی دولت
ب- ناکارآمدی بخش دولتی
پ- عدم تمایل سیاسی در اجرای PPP
ت- کمبود ظرفیت شرکای PPP
ث- وجود عدم قطعیت های فراوان در قرارداد های PPP
ج- و...
جدول 1. تعداد مقالات منتشر شده، بر اساس انواع پروژه های صنعت ساخت
در جدول شماره 1، کاربرد پروژه های مشارکت دولتی و خصوصی (PPP) در پروژه های مختلف صنعت ساخت نشان داده شده است، که میتوان به نتایج زیر دست یافت:
- بیشترین مطالعات صورت گرفته در رابطه با کابرد (PPP) در پروژه های حمل و نقل متمرکز بوده است.
- اجرای پروژه های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) در ساخت پروژه های آموزشی مانند ساخت مدرسه و... در جایگاه مناسبی نمی باشد.
- اجرای پروژه های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) در پروژه های حمل و نقل و منابع آب دارای سابقه طولانیتری است.
- اجرای پروژه های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) در بخش زیرساخت اقتصادی سریع تر و بیشتر از زیرساخت های اجتماعی صورت گرفته است.
1- مشکلات و شکاف های موجود در مشارکت های دولتی - خصوصی (PPP)
در نهایت و پس از بررسی مطالعات انجام شده، میتوان نتیجه گرفت که مشارکت دولتی - خصوصی، باعث پیشرفت و توسعه پروژه های زیرساختی شده، اما با این وجود هنوز هم مشکلات، کبود و شکاف هایی در روش اجرای PPP وجود دارد. این شکاف ها در این مطالعه در شش دسته کلی ارائه شده است:
الف- ارزیابی تأثیر اجتماعی برای انتخاب پروژه: استفاده از توانایی و ظرفیت های بخش خصوصی در پروژه های زیرساختی، گاهی اوقات با بهبود کیفیت همراه خواهد بود و باعث گسترش خدمات عمومی در جامعه خواهد شد.
ب- مدیریت ریسک کارآمد برای تکمیل فرایند تصمیم گیری PPP: انجام ارزیابی و تخصیص ریسک ها نیز بر عملکرد پروژه های PPP تأثیر مستقیم خواهد گذاشت.
پ- معیار ارزیابی عملکرد پایداری پروژه های PPP: بخش خصوصی علاوه بر تامین بودجه پروژه های زیرساختی، تخصص خود را نیز در جهت ایجاد نوآوری و توسعه یک دارایی پایدار سهیم می کند. بنابراین، بهبود عملکرد پایداری باید یک هدف مهم برای توسعه پروژه های زیربنایی PPP باشد.
ت- روش بهبود یافته برای قراردادهای انعطاف پذیر: وجود عدم قطعیت زیاد در طول چرخه عمر یک پروژه PPP، تدوین قراردادهای این پروژه ها را با مشکلاتی روبرو ساخته است. تدوین قراردادهای انعطاف پذیر، یک رویکرد معقول برای پروژه های PPP با عدم قطعیت های زیاد است.
ث- نظارت دولت بر پروژه های PPP: ایجاد سیاست های روشن، تدوین استاندارد های مناسب، اعتماد سازی و قانون های حمایتی توسط دولت ها میتواند بر بهبود اجرای PPP بسیار تاثیرگذار باشد.
ج- روش های مدیریت دانش برای پروژه های PPP: با تمام پیشرفت هایی که در کشورهای مختلف در زمینه مشارکت های دولتی - خصوصی صورت گرفته است، اما همچنان به آموزش بیشتر در رابطه با توسعه PPP در میان تیم های دولتی و خصوصی وجود دارد.
شکل 2. چارچوب شکاف های مطالعات بر اساس موضوعات مطالعات
- جهت مطالعه بیشتر، فایلی برای دانلود قرار داده شده است.
جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش های موسسه ACEMI
در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطح مهارت های سخت (کارشناسی – اجرایی و ارشد - استراتژی) و در سطح مهارت های نرم دوره های مختلفی متناسب با افزایش دانش مدیران پروژه و پیاده سازی این مفاهیم در پروژه ها دیده شده است. در این نقشه راه، دوره ای با نام تامین مالی پروژه در سطح 4 دیده شده است که به آموزش این مبانی به صورت جامعی خواهد پرداخت. به جهت آشنایی با سایر دوره ها و تاریخ برگزاری آن ها می توانید به بخش تقویم آموزشی موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.
دانلود جزئیات این مقاله
