دولت‌ها به جهت تقویت اقتصاد و ایجاد ارزش، به توسعه زیرساخت‌های خود نیاز داشته و این امر به علت محدودیت دولت‌ها، بخصوص در بخش سرمایه و منابع مالی، با سرعت پایین رخ خواهد داد. به جهت رفع این محدودیت، رویکردی به نام مشارکت دولتی - خصوصی (–Private PartnershipsPublic) وجود دارد که به دولت‌ها برای توسعه سریع‌تر، حتی با وجود محدودیت‌های مالی کمک می‌نماید. امروزه، مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) به طور گسترده‌ای در اجرای پروژه‌های زیرساختی در جهان مورد استفاده قرار گرفته و این امر در حال تبدیل شدن به یک رویکرد کلان است. در این مقاله قصد داریم به مطالعات انجام شده در رابطه با مشارکت‌های دولتی - خصوصی که توسط آقای Cui و همکاران که در سال 2018 میلادی منتشر شده است، بپردازیم ([1]). در واقع، آقای Cui و همکاران، به بررسی مطالعات انجام شده در زمینه قراردادهای مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) پرداخته و با بررسی نقص‌ها و شکاف‌های مطالعات انجام شده، رویکرد مناسبی را در رابطه با قراردادهای مشارکت دولتی - خصوصی ارائه نمودند. به جهت انجام این مطالعه، شش مرحله تعیین شده است:
الف- تعیین پایگاه‌های اطلاعاتی دانشگاهی
ب- تدوین معیارهای انتخاب و شناسایی مقالات
پ- تعیین روش کدگذاری و فیلتر مقالات
ت- ایجاد یک مرور کلی از مطالعات صورت گرفته در رابطه با پروژه‌های دولتی - خصوصی
ث- شناسایی موضوعات تحقیقات انجام شده
ج- شناسایی شکاف و سویه‌های مطالعات انجام شده
این مطالعه، به بررسی 756 مقاله مرتبط با موضوع مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) پرداخته، که از 56 کشور و منطقه مختلف صورت گرفته‌اند. به ترتیب، چین، انگلیس، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، هند، ایتالیا، سنگاپور و آلمان بیشترین مطالعات را در این رابطه انجام داده بودند که در نتیجه نقش اصلی را در زمینه تحقیقات مشارکت دولتی - خصوصی ایفا می‌کنند. با توجه به مطالعات صورت گرفته در این زمینه، می‌توان دریافت که در اجرای پروژه‌های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP)، تغییراتی ایجاد شده است. همچنین، اجرای پروژه‌های مشارکت دولتی - خصوصی در کشورهای در حال توسعه، با موانع بیشتری مواجه بوده و چالش‌های بیشتری را به نسبت کشورهای توسعه یافته به همراه دارد. برخی از این موانع عبارتند از:
الف- کمبود منابع مالی دولت
ب- ناکارآمدی بخش دولتی
پ- عدم تمایل سیاسی در اجرای PPP
ت- کمبود ظرفیت شرکای PPP
ث- وجود عدم قطعیت‌های فراوان در قرارداد های PPP
ج- و...
جدول 1. تعداد مقالات منتشر شده، بر اساس انواع پروژه های صنعت ساخت
در جدول شماره 1، کاربرد پروژه‌های مشارکت دولتی و خصوصی (PPP) در پروژه‌های مختلف صنعت ساخت نشان داده شده است، که می‌توان به نتایج زیر دست یافت:
- بیشترین مطالعات صورت گرفته در رابطه با کابرد (PPP) در پروژه‌های حمل و نقل متمرکز بوده است.
- اجرای پروژه‌های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) در ساخت پروژه‌های آموزشی مانند ساخت مدرسه و... در جایگاه مناسبی نمی باشد.
- اجرای پروژه‌های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) در پروژه‌های حمل و نقل و منابع آب دارای سابقه طولانی‌تری است.
- اجرای پروژه‌های مشارکت دولتی - خصوصی (PPP) در بخش زیرساخت اقتصادی سریع‌تر و بیشتر از زیرساخت‌های اجتماعی صورت گرفته است.
1. مشکلات و شکاف‌های موجود در مشارکت‌های دولتی - خصوصی (PPP)
در نهایت و پس از بررسی مطالعات انجام شده، می‌توان نتیجه گرفت که مشارکت دولتی - خصوصی، باعث پیشرفت و توسعه پروژه‌های زیرساختی شده، اما با این وجود هنوز هم مشکلات، کبود و شکاف‌هایی در روش اجرای PPP وجود دارد. این شکاف‌ها در این مطالعه در شش دسته کلی ارائه شده است:
الف- ارزیابی تأثیر اجتماعی برای انتخاب پروژه: استفاده از توانایی و ظرفیت‌های بخش خصوصی در پروژه‌های زیرساختی، گاهی اوقات با بهبود کیفیت همراه خواهد بود و باعث گسترش خدمات عمومی در جامعه خواهد شد.
ب- مدیریت ریسک کارآمد برای تکمیل فرایند تصمیم گیری PPP: انجام ارزیابی و تخصیص ریسکها نیز بر عملکرد پروژه‌های PPP تأثیر مستقیم خواهد گذاشت.
پ- معیار ارزیابی عملکرد پایداری پروژه‌های PPP: بخش خصوصی علاوه بر تامین بودجه پروژه‌های زیرساختی، تخصص خود را نیز در جهت ایجاد نوآوری و توسعه یک دارایی پایدار سهیم می‌کند. بنابراین، بهبود عملکرد پایداری باید یک هدف مهم برای توسعه پروژه‌های زیربنایی PPP باشد.
ت- روش بهبود یافته برای قراردادهای انعطاف‌پذیر: وجود عدم قطعیت زیاد در طول چرخه حیات یک پروژه PPP، تدوین قراردادهای این پروژه‌ها را با مشکلاتی روبه‌رو ساخته است. تدوین قراردادهای انعطاف پذیر، یک رویکرد معقول برای پروژه‌های PPP با عدم قطعیت‌های زیاد است.
ث- نظارت دولت بر پروژه‌های PPP: ایجاد سیاست‌های روشن، تدوین استانداردهای مناسب، اعتمادسازی و قانون‌های حمایتی توسط دولت‌ها می‌تواند بر بهبود اجرای PPP بسیار تاثیرگذار باشد.
ج- روش‌های مدیریت دانش برای پروژه‌های PPP: با تمام پیشرفت‌هایی که در کشورهای مختلف در زمینه مشارکت‌های دولتی - خصوصی صورت گرفته است، اما همچنان به آموزش بیشتر در رابطه با توسعه PPP در میان تیم‌های دولتی و خصوصی وجود دارد.
شکل 2. چهارچوب شکاف‌های مطالعات بر اساس موضوعات مطالعات
- جهت مطالعه بیشتر، فایلی برای دانلود قرار داده شده است.
جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش‌های موسسه ACEMI
در نقشه راه جامع مدیریت ساخت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطح مهارت‌های سخت (کارشناسی – اجرایی و ارشد - استراتژی) و در سطح مهارت‌های نرم دوره‌های مختلفی متناسب با افزایش دانش مدیران پروژه و پیاده‌سازی این مفاهیم در پروژه‌ها دیده شده است. در این نقشه راه، دوره‌ای با نام تامین مالی پروژه در سطح 4 دیده شده است که به آموزش این مبانی به صورت جامعی خواهد پرداخت. به جهت آشنایی با سایر دوره‌ها و تاریخ برگزاری آن‌ها می‌توانید به بخش تقویم آموزشی موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.
دانلود جزئیات این مقاله
