دستورالعمل آنالیز تاخیرات ارائه شده از سوی AACE با نام AACE-29R-03

امروزه نظامی برای آنالیز تاخیرات (تدوین لایحه تاخیرات از منظر زمانی) به نام Forensic Schedule Analysis ایجاد گردیده که به بررسی و مطالعه رویدادها برای ارزیابی تاخیرات می‌پردازد. در واقع این دیسیپلین یک فیلد تخصصی برای آنالیز تاخیرات است که نیاز به متخصصانی دارد که بر این تکنیک‌ها مسلط بوده و بتوانند تشخیص دهند در شرایط مختلف کدام روش آنالیز تاخیرات می‌تواند نتایج بهتری را در اختیار آن‌ها قرار دهد. از این رو، در سال 2011 انجمن AACE International اقدام به ارائه دستورالعمل اجرایی به نام Forensic Schedule Analysis نمود تا در آن اصول و راهنماهای کلی مربوط به آنالیز تاخیرات را تدوین نماید [1]. در واقع، Forensic Schedule Analysis به مطالعه و بررسی رویدادها با استفاده از روش مسیر بحرانی یا سایر روش‌های محاسبه زمان‌بندی شناخته شده، اشاره دارد. چنین تحلیل‌هایی ممکن است به طور بالقوه در یک روند قانونی مورد استفاده قرار گیرند. به طور کلی برای تعیین علت و میزان تاخیرات و حل‌وفصل ادعاهای تاخیر باید طبق یک فرایند اصولی صورت گیرد.

آنالیز تاخیرات برنامه زمانی مانند بسیاری از زمینه‌های فنی دیگر، هم یک علم و هم یک هنر است. آنالیز تاخیرات به قضاوت حرفه‌ای و نظر متخصص متکی بوده و معمولاً به تصمیمات ذهنی زیادی نیاز دارد. یکی از مهم‌ترین این تصمیمات آن است که باید از چه روشی برای اندازه‌گیری یا کمی کردن تاخیرات و شناسایی فعالیت‌های تأثیرگذار به منظور تمرکز بر دلایل بروز تاخیر استفاده شود. اعمال روش انتخابی نیز بسیار حائز اهمیت بوده که نیازمند دانش و تجربه کافی فرد متخصص است. انتخاب این روش‌ها نیز می‌تواند بسته به پارامترهای فراوانی متفاوت باشد. در دستورالعمل ارائه شده AACE-29R-03، روش‌های آنالیز تاخیرات برنامه زمانی به شکل متنوعی پوشش داده شده است (روش‌هایی که باید برای تدوین لایحه تاخیرات مورد توجه جدی قرار گیرد). همچنین این دستورالعمل روش‌های دیگر را حذف و یا تایید ننموده، ولی احتیاط‌ها و ملاحظاتی را برای استفاده ارائه می‌دهد. دستورالعملی که بهترین شیوه‌ها و اجرای فعلی را برای هر روش ذکر می‌کند و شاید بتوان گفت به لحاظ فنی از اغلب دستورالعمل‌های ارائه شده در آنالیز تاخیرات به صورت گذشته‌نگر پیشتاز است. 

شکل 1. نامگذاری‌های متناظر روش‌های تحلیل تاخیرات در دستورالعمل AACE-29R-03
در این دستورالعمل یک طبقه‌بندی ارائه شده است که کلیه روش‌های مختلف تحلیل تاخیرات برنامه زمانی را پوشش می‌دهد. این طبقه‌بندی، یک سیستم سلسله مراتبی از روش‌های شناخته شده و تکنیک‌های آنالیز تاخیرات قانونی برنامه زمانی ارائه داد که برای تجزیه و تحلیل اثرات تاخیرات و اختلالات بر کل مسیر بحرانی استفاده می‌شود. باید توجه داشت که در این طبقه‌بندی، تنها روش‌ها ارائه شده و ارزیابی ابزارهای آنالیز تاخیرات مورد توجه قرار نگرفته است.

شکل 2. Taxonomy آنالیز تاخیرات در حالت Forensic با توجه به دو ساختار مشاهداتی (Observational) و مدل‌سازی شده (Modeled)
همانطور که در شکل 2 مشاهده می‌کنید، طبقه‌بندی سلسله مراتبی مورد نظر از پنچ لایه تشکیل شده است. در ادامه به معرفی این لایه‌ها خواهیم پرداخت:

1. تنظیم زمان

- آینده‌نگر (Prospective)
- گذشته‌نگر (Retrospective)

2. روش‌های پایه‌ای

- مشاهداتی (Observational)
- مدل‌سازی شده (Modeled)

3. روش‌های خاص (Specific Methods)

الف) روش‌های مشاهداتی (Observational Methods):
- مشاهده منطق استاتیک (Static Logic Observation)
- مشاهده منطق پویا (Dynamic Logic Observation)
ب) روش‌های مدل‌سازی شده (Modeled Methods):
- مدل‌سازی افزودنی (Additive Modeling)
- مدل‌سازی کاهشی (Subtractive Modeling)

4. پیاده‌سازی پایه‌ای (Basic Implementation)

- حالت سرجمع یا حالت دوره‌ای (Gross Mode or Periodic Mode)
- همزمان / همانطور که هست یا همزمان / تقسیم (Contemporaneous / As-Is or Contemporaneous / Split)
- اصلاح شده یا بازسازی شده است (Modified or Recreated)
- تک پایه، شبیه‌سازی یا چند پایه، شبیه‌سازی (Single Base, Simulation or Multi-Base, Simulation)

5. پیاده‌سازی خاص

- دوره‌های ثابت در مقابل دوره‌های متغیر / دوره‌های گروه‌بندی شده (Fixed Periods vs. Variable Periods / Grouped Periods)
- کلی (درج یا استخراج) در مقابل گام به گام (درج یا استخراج) (Global (Insertion or Extraction) vs. Stepped (Insertion or Extraction))

توجه مهم: انتخاب کلمات برای روش‌ها نیاز به بررسی و حضور زبان‌شناسان داشته که در این مقاله صرفا برای انتقال محتوا انتخاب شده‌اند. 

---

جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش‌های موسسه ACEMI

در نقشه راه جامع مدیریت ساخت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطح مهارت‌های سخت دوره‌ای با عنوان (فرآیند جامع آنالیز تاخیرات در پروژه) به صورت جامع ارائه شده است. باید توجه داشت که دوره‌های "برنامه ریزی، زمانبندی، ارزیابی و کنترل پروژه" و "مدیریت یکپارچه مدیریت مالی، حسابداری و هزینه" و "فرآیند جامع مدیریت اسناد و مدارک" پیشنیازهای این دوره می‌باشند. همچنین به جهت آشنایی با سایر دوره‌ها و تاریخ برگزاری آن‌ها می‌توانید به بخش تقویم آموزشی موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.

---