پرسش و پاسخ های مدیریت ساخت و پروژه

در پروژه‌ای پیمانکار باید بر اساس قرارداد، ساخت را انجام دهد (یعنی فقط فاز C بر عهده پیمانکار هست) و مهندسی و تامین مصالح بر عهده طراح و کارفرما است. پیمانکار قصد دارد برنامه زمان‌بندی را تنظیم کند، اما تاریخ دریافت نقشه‌ها و مصالح یا تجهیزات را طراح و کارفرما به پیمانکار اعلام نمی‌کنند. از نظر شما بهترین راه‌حل چیست؟

پیشتر در پرسشی در سایت مطرح شده بود که:

پیمانکاری در پروژه محق به دریافت تمدید زمان (EOT) است، اما کارفرما از این امر سر باز زده و پیمانکار از ترس خود اقدام به تسریع پروژه نموده است و شما به بیان پاسخ پرداختید. 

اما اکنون سوال این‌جاست که اثبات ادعای تسریع پیمانکار به چه پارامترهایی نیاز دارد؟

پیمانکاری در پروژه محق به دریافت تمدید زمان (EOT) است، اما کارفرما از این امر سر باز زده و پیمانکار از ترس خود اقدام به تسریع پروژه نموده است. راهکار پیمانکار در این زمان چیست؟

تفسیرهای متفاوتی نسبت به منطق محاسبات بخش‌نامه ۵۰۹۰ وجود دارد. به طور خلاصه یکی از این تفسیرها می‌گوید، شما مطابق قرارداد یک‌زمان و بودجه‌ای دارید که اگر به‌صورت خطی در کل زمان قرارداد پروژه تقسیمش کنید، سهم هر روز طبق قرارداد به دست می‌آید و نهایتاً هر چقدر بیشتر یا کمتر یا مساوی با این مقدار یکنواخت روزانه محاسبه شده، کارکرده باشید، نسبت می‌گیریم از آن که می‌شود ۲ جمله اول آن فرمول بخش‌نامه ۵۰۹۰. (یعنی اگر روزانه طبق قرارداد باید به مبلغ ۱۰۰۰۰ تومان کارکرد داشته باشید و ۵۰۰۰ تومان کارکرد عملاً ۵۰ درصد خروجی داشتید و اگر ۲۰۰۰۰ تومان کار کردید یعنی ۲۰۰ درصد عملکرد داشتید و...). در نهایت این درصد محاسبه شده در مقدار زمان تأخیر و عدد ۶۹ درصد ضرب می‌شود. به نوعی بخش‌نامه محاسبات را بر اساس تابعی از عملکرد شما در نظر می‌گیرد و زمانی ۷۰ درصد تأخیر پرداخت را به شما می‌دهد که کارکردتان با مقداری که روزانه طبق قرارداد در نظر گرفته شده است، برابر بوده باشد.

نظرتان درباره این تفسیر چیست؟

با سلام
- فرض کنید از روش آینده‌نگر تاخیرات به‌صورت Updateهای ماهیانه استفاده می‌کنیم و تأخیر در زمان پایان پروژه هم ۲ ماه شده است و الان هم در زمان Update ماه چهارم هستیم (یعنی ماه چهارم قرارداد به‌روز شده و تأخیر پروژه ۲ ماه شده است).
- فرض دوم هم این هست، زمانی که به‌صورت آینده‌نگر تأخیرات کارفرما را مدل کردیم و حدود ۱ ماه EOT دادیم، متوجه شدیم در آپدیت ماه چهارم سهم تأخیر ۲ ماه شده است. منطقاً به‌صورت گذشته‌نگر بین آپدیت ماه سوم و ماه چهارم تأخیرات کارفرما و پیمانکار را به‌صورت Fragnet مدل می‌کنیم تا ببینیم سهم تاخیرات کارفرما و پیمانکار برای پروژه چقدر است.
1. آیا می‌توان از بخشنامه 5090 در کنار تحلیل فنی تاخیرات استفاده نمود؟
2. آیا می‌توان از بخشنامه 5090 در کنار روش‌های آینده‌نگر تاخیرات استفاده نمود؟

مطابق آموزش‌های دوره من تصمیم گرفتم این پس بیشتر شیوه Delivery را برای ساختار شکست پیش ببرم، که کنترل هم خیلی دقیق‌تر انجام شود. بر اساس اجزای تشکیل دهنده محصول نهایی Summary taskها طبقه‌بندی شدند، یعنی قطعه 1 قطعه 2 ... و از آخر محصول نهایی که جمع می‌شود همه قطعات و مونتاژ صورت می‌گیرد. حتی مستندات و گزارشات جداگانه گرفتم و کنترل کیفیت نیز همین طور تفکیک گردیده است (چون طی فرایند تولید انواع مختلفی از کنترل کیفی انجام می‌شود).

1. اما یک فعالیت داریم مثل تامین مواد و متریال. این فعالیت چه تحویل‌شدنی دارد؟ مواد اولیه و خام؟ این باید در لیست تسک‌ها‌ به چه شکل بیاید؟
2. سوال دوم اینکه کنترل کیفیت را باید بعنوان یک فعالیت پشتیبان در نظر بگیرم؟
3. سوال بعد اینکه فعالیت‌هایی مثل تهیه گزارشات فنی جلسات فنی رفع ابهامات و ... آیا این‌ها هم یک LOE‌ هستند؟

اگر در قرارداد اشاره‌ای به ذخیره احتیاطی (Contingency) نشده باشد، آیا در زمان تحویل برنامه زمانی اولیه، کارفرما یا مشاور میتواند پیمانکار را ملزم کند که مثلا یک ماه contingency برای پروژه در نظر بگیرد و مالکیت را به خودش (کارفرما) تخصیص دهد؟

اگر با پیمانکار صورت جلسه کرده باشیم که بر اساس حجم متریال تحویلی باید کارگاه را تجهیز کند (بر اساس جذب نیروی انسانی و بکارگیری ماشین آلات)، آیا پیمانکار بعدا می‌تواند ادعا نماید که چون هزینه‌های کارگاه او بابت حجم متریال تحویلی زیادتر از کارکردش شده، پس باید هزینه مازاد هم پرداخت شود؟ منظور از کارکرد، پیشرفتی است که بابت انجام کار اخذ کرده و معادلش صورت حساب تهیه نموده است.
حجم متریال در قرارداد مشخص است ولی بعد از بستن قرارداد با پیمانکار، متوجه شدیم که متریالی که قرار بود از کره ارسال شود، با تاخیر می‌رسد و در نهایت به آن‌جا رسید که در دوره ۷ ماهه قرارداد پیمانکار، متریال به دستمان نرسید.
اما چون این موضوع از قبل قابل پیش‌بینی بود، خودمان مقداری متریال در انبار موجود داشتیم (حدود یک سوم کل متریال قرارداد را موجودی داشتیم) که در اختیار پیمانکار قرار دادیم و صورتجلسه کردیم که با توجه به مشکلات کمبود متریال، پیمانکار باید متناسب با متریال تحویل شده، از حداقل نیروی انسانی و ماشین آلات جهت اخذ پیشرفت استفاده نماید.
اما اکنون پیمانکار مدعی است که هزینه‌های کارگاه او (نیروی انسانی،ماشین آلات و تجهیزات) خیلی زیاد شده و این بابت یک سوم متریال تحویلی بوده و بایستی این مازاد هزینه پرداخت شود. به نظرتون ادعاش با وجود آن صورت‌جلسه ای که امضا هم کرده، درسته؟

آیا می‌توان از بخشنامه 5090 برای صورت‌ وضعیت‌های کمتر از یک‌ماه استفاده نموده؟

سلام سه سوال داشتم:
۱- در صورتی که هنوز برنامه زمان بندی ارسالی پروژه تایید نشده باشد، آیا ما ملزم به ارائه گزارش ماهیانه هستیم یا باید صبر کنیم تا برنامه تایید شود و بعد گزارشاتمان را ارئه نماییم؟
۲- در صورتی که مشاور فرمت‌های گزارش‌دهی تایید شده را برای ما ارسال نکرده، آیا میتوانیم تا زمان مشخص نشدن فرمت‌ها گزارش را ارائه نکنیم؟
۳- در صورتی که آیتمی در قرارداد ذکر شده باشد، اما در برنامه زمان‌بندی نیامده باشد و کارفرما به هر دلیلی آن برنامه را تایید کند، آیا انجام آن آیتم برای پیمانکار الزام‌آور است؟

یک سوال داشتم در خصوص حداکثر شناوری مجاز در برنامه‌ریزی. آیا جایی مطلبی عنوان شده که میزان شناوری مجاز باید چقدر باشه؟ یعنی نوشته شناوری ما از یه حدی بالاتر نباشه و محدودیتی ایجاد کنه؟

اگر در پیمانی، مقادیر پیمان افزایش یابد، آیا می‌توان گفت که افزایش هزینه بالاسری پروژه در دل قیمت پیشنهادی وجود دارد، یا اینکه این میزان افزایش در مقادیر بالاسری قابل ادعا است؟

در خصوص خرد شدن فعالیت‌ها در سطوح پایین مشاور بگونه‌ای درخواست داشته که فعالیت‌های در سطوح بسیار پایین در WBS خرد شده و عملا کنترل برنامه زمانبندی و گزارش‌گیری از آن بسیار مشکل بوده و با چالش جدی مواجه شده است. آیا خرد شدن به این سطح عملا منطقی بوده و راهکار اقناع مشاور در این خصوص چیست؟

سلام وقتتون بخیر
کارفرماها معمولا برای پروژه‌هایشان در زمان مناقصه یک مدت زمانی را مشخص میکنند و معمولا پیمانکاران جهت اخذ حداکثر امتیاز از قسمت مدت زمان اتمام قرارداد، همان زمان اعلام شده از طرف کارفرما و یا حتی کمتر از آن را در نظر میگیرند و در پیشنهاد پیمانکار ارایه میدهند. این مسئله بسیار محرز هست که پروژه در این مدت زمان به اتمام نرسیده و پیمانکار مجبور است برنامه زمانبندی بسیار فشرده ای ارائه دهد.
راه حل این قضیه چیست؟ چون یا نباید در مناقصه شرکت نمود و یا مجبوریم برنامه غیر اجرایی و فشرده ای ارایه بدهیم.
آیا برای چنین شرایطی که گریبانگیر بسیاری از پروژه ها است راه حلی وجود دارد؟

در زمانی که نتوان یک فعالیت را به دو بخش تقسیم نمود و رابطه FS با Lag مثبت قابل تعریف نباشد چه کاری باید انجام داد؟ خیلی‌ها بر این باور هستند که به علت راحتی در به‌روزرسانی‌های برنامه زمانی بهتر است از رابطه FS با Lag منفی استفاده شود تا فعالیت بعدی به صورت خودکار به‌روز شود، اما من خیلی از صاحب نظرها را دیدم که میگویند فعالیتهای FS با لگ منفی را تبدیل به SS با لگ مثبت کنید.

- پس از مدتی از شروع واقعی پروژه، درپروژه تاخیر رخ داده است. بنا به درخواست کارفرما، پیمانکار replan تهیه میکند. آنرا بصورت رسمی برای کارفرما ارسال مینماید. پیمانکار در متن نامه ارسالی عبارت "عطف به درخواست کارفرما replan تهیه و ارائه می گردد. بررسی تاخیرات حادث شده تا این تاریخ، متعاقبا و براساس برنامه زمانبندی اولیه منظم به قرار داد انجام خواهد گردید" را درج مینماید. کارفرما نیز آنرا مورد پذیرش قرار می‌دهد. دراین صورت:
- آیا تمام تاخیرات پیمانکار تا زمان ریپلن مجاز شده است؟
الف- پاسخ هرچه باشد (آری ویا خیر) لطفا توضیح بفرمایید چرا.
ب- اگر پیمانکار در متن نامه ازسالی "بررسی تاخیرات حادث شده تا این تاریخ، متعاقبا و براساس برنامه زمانبندی اولیه منظم به قرار داد انجام خواهد گردید" درج نمی کرد، آیا در نتیجه کلی بحث مورد نظر تغیری بوجود میامد؟برای دوستانی که به بحث آنالیز تاخیرات وقوف دارند شاید پاسخ بدیهی بنظر برسد، اما این موارد بسیار مبتلا به پروژها و سازمان هاست. ممنون از توضیحاتی که مطرح می کنید.

چنانچه در یک پروژه، کارفرما مطابق بند ج ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان، مدت پیمان را به میزان تاخیرات مجاز تمدید نماید آیا شاخص های تعدیل دوران تمدید شده به فعالیتهایی که بدلیل قصور پیمانکار انجام نشده و تاخیر غیر مجاز دارند تعلق میگیرد یا خیر؟ 

این ابهام هنوز وجود دارد که بررسی کلی تاخیرات چگونه انجام شود که این مشکل حل شود، به عبارتی منطقی نیست که پیمانکار برای فعالیتهایی که در انجام آنها قصور داشته است تعدیل بگیرد، برای این موضوع، راهکارهای زیر به ذهن متبادر میشود:
۱. فسخ پیمان بدلیل تاخیرات غیر مجاز
۲. تمدید پیمان به مدت لازم جهت اجرای کارها (لیکن تعدیل فقط به فعالیتهای دارای تاخیر مجاز تعلق بگیرد)
۳. بررسی تاخیرات بر اساس وزن فعالیتهای برنامه زمانبندی و تمدید بر اساس نتیجه این روش

در این حالت که برخی فعالیتها تاخیر مجاز دارند و برخی تاخیر غیر مجاز، مدت مجاز جهت تمدید چگونه محاسبه میشود؟ برخی معتقدند که به میزان تاخیرات مجاز تمدید صورت میگیرد و به همه فعالیتها (مجاز و غیر مجاز) تعدیل تعلق میگیرد که این منطقی نیست. آیا این تحلیل درست است؟

در قرارداد ٤٣١١ اگر پيمانكار، درخواست تحويل موقت بدهد و مشاور هيچگونه پاسخي ندهد (تأييد يا عدم تأييد درخواست تحويل موقت)، و همچنين كارفرما و هيئت تحويل ديرتر از تاريخي كه در شرايط عمومي مشخص كرده ( ٢٠ روز)، در محل پروژه حاضر شوند و تحويل موقت رو انجام دهند، تاريخي كه بايد تاخيرات را تا آن تاريخ محاسبه كنيم، كدام است؟ تاريخ، نامه پيمانكار به مشاور در خصوص درخواست تحويل موقت يا تاريخ حضور هيئت تحويل در محل پروژه و تكميل صورتجلسه تحويل موقت چه زمانی خواهد بود؟

چرا بخشنامه ۵۰۹۰ در قرارداد های EPC کاربرد ندارد؛ و اصولا از آنجائیکه افزایش زمان پروژه با آنالیز عوامل موثر بر مسیر بحرانی قابل محاسبه است، کاربرد بخشنامه ۵۰۹۰ در چه مواردی است؟