فرصت‌های شغلی مدیریت ساخت

صنعت ساخت، به عنوان یک صنعت پویا و در حال توسعه، به‌طور مستمر شاهد ظهور فناوری‌ها، روش‌های اجرایی و رویکردهای نوین است. با در نظر گرفتن چشم‌اندازهای آینده، اهمیت نقش مدیریت ساخت کماکان پررنگ است. اما آینده این حرفه چگونه است؟ و آیا انتخاب مناسبی برای مسیر شغلی محسوب می‌شود؟ در این مقاله این موضوع را بررسی خواهیم کرد.
به‌طور قطع صنعت ساخت یکی از ارکان اصلی اقتصاد جهانی به شمار می‌رود. با افزایش پیچیدگی پروژه‌های ساخت، نیاز به نقش مدیر ساخت به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. این افراد مسئولیت برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر جنبه‌های گوناگون پروژه‌های ساخت را بر عهده دارند و اطمینان حاصل می‌کنند که پروژه‌ها در زمان مقرر، با بودجه تعیین‌شده و مطابق با استانداردهای کیفی مورد نیاز به اتمام برسند.
علاوه بر این، با تداوم روند شهرنشینی و افزایش تقاضا برای توسعه زیرساخت‌ها، نیاز مستمری به مدیران ساخت ماهر برای هدایت این پروژه‌ها وجود خواهد داشت. همچنین، با توجه به تاکید روزافزون بر ساخت پایدار و شیوه‌های ساخت سبز، مدیران ساخت که در این زمینه‌ها دارای دانش و تخصص باشند، بسیار مورد توجه قرار خواهند گرفت (در این مقاله به معرفی توسعه پایدار در صنعت ساخت پرداخته شده است).

1. فرصت‌های شغلی نوین مدیران ساخت در آینده

تحلیل‌ها حاکی از آن است که آینده شغلی مدیران ساخت، از پتانسیل بالایی برخوردار است. لذا، در ادامه تعدادی از فرصت‌های شغلی بالقوه در این زمینه ارائه شده است:
- متخصص ساخت پایدار: با توجه به رویکرد جهانی به سمت پایداری، مدیران ساخت با تخصص در شیوه‌های ساخت سبز، با تقاضای بالایی روبرو خواهند بود.
- متخصص یکپارچه‌سازی فناوری: با ادامه پیشرفت فناوری‌های ساخت، نیاز به مدیرانی که بتوانند این فناوری‌ها را به طور یکپارچه در فرایند ساخت ادغام کنند، وجود خواهد داشت.
- مدیر توسعه زیرساخت: با توجه به تمرکز بسیاری از کشورها بر توسعه زیرساخت‌ها، مدیران ساخت متخصص در پروژه‌های زیرساختی در مقیاس بزرگ، فرصت‌های متعددی خواهند داشت.
- مشاور: مدیران ساخت با تجربه می‌توانند خدمات مشاوره‌ای را به شرکت‌های ساختمانی، توسعه‌دهندگان املاک و مستغلات و حتی سازمان‌های دولتی ارائه دهند.
- مدرس: با افزایش تقاضا برای مدیران ساخت ماهر، نیاز به مدرسانی که دانش و مهارت‌های لازم را به نسل آینده منتقل کنند، وجود خواهد داشت.

2. چشم‌انداز مدیریت ساخت

آینده مدیریت ساخت با پیشرفت‌های فناوری گره خورده است. در ادامه، پیش‌بینی‌های مرتبط با این تحولات ارائه می‌گردد:
- تحول دیجیتال: استفاده از مدل‌سازی اطلاعات ساخت(BIM) (در این مقاله به نکات پیاده سازی مدل سازی اطلاعت ساختمان (BIM) پرداخته شده است)، پهپادها و واقعیت افزوده(Augmented Reality) به امری رایج تبدیل خواهد شد. مدیران ساخت باید در استفاده از این فناوری‌ها مهارت داشته باشند.
- پایداری: همانطور که پیش‌تر اشاره شد، ساخت پایدار در صدر اولویت‌ها قرار خواهد گرفت. مدیران ساخت نقشی کلیدی در تضمین سازگاری پروژه‌ها با محیط زیست و استفاده بهینه از منابع ایفا خواهند کرد.
- رویکرد مشارکتی: در آینده، شاهد رویکردی یکپارچه‌تر در صنعت ساخت خواهیم بود، به طوری که مدیران ساخت، معماران، مهندسان و سایر ذی‌نفعان تعاملی نزدیک‌تر با یکدیگر خواهند داشت.
- مدیریت ریسک: با افزایش پیچیدگی پروژه‌ها، مدیریت ریسک (در این مقاله به مدیریت ریسک در صنعت ساخت پرداخته شده است)، به یکی از جنبه‌های حیاتی مدیریت ساخت تبدیل خواهد شد.

3. گام‌های اولیه برای ورود به مدیریت ساخت

برای افرادی که به دنبال آغاز فعالیت حرفه‌ای در حوزه مدیریت ساخت هستند، در ادامه گام‌هایی برای بررسی و اقدام پیشنهاد شده است:
- تحصیلات: برای شروع، کسب مدرک کارشناسی مهندسی عمران یا رشته های مرتبط و یا کارشناسی ارشد در مدیریت ساخت ضروری است.
- گواهینامه‌ها: اخذ گواهینامه‌های حرفه‌ای را مد نظر قرار دهید. سازمان‌هایی نظیر انجمن مدیریت ساخت آمریکا(CMAA)، دوره‌هایی جهت اخذ گواهینامه‌های معتبر در این زمینه برگزار می‌کنند که می‌تواند اعتبار شما را در این صنعت افزایش دهند(برای آشنایی بیشتر با مدارک بین‌المللی در این حوزه به صفحه راهنمای گام‌به‌گام اخذ مدارک بین‌المللی مدیریت ساخت (IC) مراجعه کنید).
- کارآموزی: کسب تجربه عملی از طریق دوره‌های کارآموزی. این دوره‌ها درک عمیقی از فرایندهای ساخت و مدیریت برای متقاضیان فراهم می‌سازند.
- شبکه‌سازی: عضویت در سازمان‌های حرفه‌ای و شرکت در رویدادهای صنعتی، ارتباطات خود را با متخصصان این حوزه توسعه داده و از آخرین تحولات این صنعت آگاه شوید.
- یادگیری مداوم: صنعت ساخت همواره در حال تحول است. با آخرین فناوری‌ها، روش‌ها و بهترین شیوه‌ها از طریق شرکت در کارگاه‌ها، سمینارها و دوره‌ها همگام شوید.

4. تاثیر نقش فناوری در مدیریت ساخت

فناوری به عنوان یک عامل دگرگون‌کننده در صنعت ساخت ظاهر شده است. فناوری، نحوه مدیریت پروژه‌های ساخت را به طور اساسی تغییر داده است، از مدل‌سازی اطلاعات ساخت (BIM) گرفته تا استفاده از پهپادها برای نقشه‌برداری از کارگاه‌ها. در ادامه، به برخی از روندهای فناورانه که هر مدیر ساخت باید از آن‌ها آگاه باشد، اشاره می‌شود:
- واقعیت مجازی (Virtual Reality) و واقعیت افزوده (Augmented Reality): این فناوری‌ها برای بازدیدهای مجازی از کارگاه‌‌های ساخت به کار گرفته می‌شوند و به ذی‌نفعان پروژه کمک می‌کند تا نتیجه نهایی را تجسم کرده و قبل از آغاز فعالیت ساخت، تغییرات لازم را اعمال کنند.
- هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) و یادگیری ماشین (Machine Learning): الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند تاخیرهای احتمالی ناشی از شرایط آب و هوایی، اختلال در زنجیره تامین یا کمبود نیروی کار را پیش‌بینی کنند. این امر به برنامه‌ریزی پیش‌گیرانه و تصمیم‌گیری به موقع کمک می‌کند (در این مقاله به استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت ساخت پرداخته شده است).
- اینترنت اشیا (Internet Of Things): حسگرهای نصب شده بر روی تجهیزات ساخت می‌توانند داده‌های لحظه‌ای ارائه دهند،  هم‌چنین در نظارت بر وضعیت تجهیزات، ردیابی موقعیت آن‌ها و تضمین بهره‌وری بهینه کمک می‌کنند.

5. چالش‌های پیش روی مدیریت ساخت

در حالی که آینده امیدوارکننده به نظر می‌رسد، درک چالش‌هایی که مدیران ساخت ممکن است با آن مواجه شوند نیز ضروری است چالش‌هایی ازجمله:
- کمبود نیروی کار: بسیاری از کشورها با کمبود نیروی کار ماهر در بخش ساخت رو به رو هستند. این امر می‌تواند به تاخیر در پروژه‌ها و افزایش هزینه‌ها منجر شود.
- موانع نظارتی: پروژه‌های ساخت اغلب باید با مجموعه‌ای پیچیده از مقررات و مجوزها دست و پنجه نرم کنند که این فرایند می‌تواند زمان‌بر باشد.
- نگرانی‌های پایداری: با توجه به افزایش آگاهی در مورد تغییرات آب و هوایی، مدیران ساخت ملزم به اطمینان از پایداری پروژه‌ها و داشتن کمترین تاثیرات زیست محیطی هستند.

6. اهمیت مهارت‌های نرم در مدیریت ساخت

در حالی که دانش فنی امری حیاتی است، مهارت‌های نرم نیز برای یک مدیر ساخت به همان اندازه اهمیت دارد. مهارت‌هایی مانند ارتباطات، رهبری، حل مسئله و مذاکره، بسیار ضروری هستند. یک مدیر ساخت اغلب باید با ذی‌نفعان مختلفی از جمله کارفرمایان، معماران، تأمین‌کنندگان و کارگران در ارتباط باشد.

برقراری ارتباطات موثر می‌تواند اطمینان حاصل کند که همه ذی‌نفعان به درک مشترکی از اهداف و مسیر پروژه دست یافته‌اند و از این طریق، احتمال بروز خطاها و سوءتفاهم‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

جمع بندی انتخاب مسیر شغلی در مدیریت ساخت

مدیریت ساخت، تنها معطوف به ساخت فیزیکی نیست، بلکه دربرگیرنده رهبری تیم‌ها، استفاده از فناوری‌های نوین، مدیریت چالش‌ها و تضمین اتمام موفقیت‌آمیز پروژه‌ها است. در این صنعت پویا، افرادی که بتوانند خود را با تغییرات سازگار کنند و پذیرای نوآوری باشند، پیشرفت خواهند کرد.
در پایان، مدیریت ساخت، فرصت‌های شغلی امیدوارکننده و متنوعی را ارائه می‌دهد. با تداوم توسعه و پیشرفت جهان، نقش مدیران ساخت در شکل‌گیری محیط پیرامون ما، اساسی و کلیدی خواهد بود. چه یک متخصص باسابقه باشید و چه در ابتدای مسیر حرفه‌ای خود، آینده مدیریت ساخت، روشن و سرشار از پتانسیل خواهد بود.

در این مقاله به سؤالات زیر پاسخ داده شده است

1. آیا مدیریت ساخت یک انتخاب شغلی مناسب در دنیای امروز محسوب می‌شود؟
2. مهم‌ترین فرصت‌های شغلی پیش روی مدیران ساخت در آینده کدامند؟
3. نقش فناوری در تحول مدیریت ساخت چیست و مدیران ساخت باید با چه فناوری‌هایی آشنا باشند؟

جایگاه این مبانی در آموزش های موسسه ACEMI

در نقشه راه جامع مدیریت ساخت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور، در سطح مهارت‌های سخت (کارشناسی-اجرایی) دوره‌ای تحت عنوان مدیریت ساخت در طول چرخه حیات پروژه (پروژه‌های ساختمانی، زیرساختی و صنعتی) با هدف ترویج دانش مدیریت ساخت در کشورمان، به شکلی کاربردی ارائه گردیده است. همچنین این موسسه برای آشنایی متخصصان با به‌روزترین فناوری‌های صنعت ساخت اقدام به برگزاری دوره مدیریت فناوری‌های دیجیتال در صنعت ساخت نموده است. جهت آشنایی با نحوه برگزاری و زمان برگزاری دوره‌های آموزشی این موسسه و همچینین فعالیت‌های این موسسه در راستای اخذ گواهینامه‌های بین‌المللی در این حوزه، می‌توانید به وب‌سایت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور مراجعه نمایید.

[1] linkedin.com/pulse/scope construction management career-2023