به‌کارگیری اصول ناب برای افزایش بهره‌وری پروژه‌های صنعت ساخت

در ۵۰ سال اخیر، بهره‌وری در صنعت معماری، مهندسی و ساخت (Architecture, Engineering & Construction) یا  ،AECحدود ۲۰ درصد کاهش داشته است؛ در حالی‌که در دیگر کسب‌و‌کارهای جهانی، با افزایشی در حدود ۱۵۰ درصد مواجهیم (مجله اقتصاد جهانی [1]). بر اساس چنین آماری، صنعت AEC در حال از دست‌دادن فرصت‌های سازگاری با انقلاب دیجیتال در جهانست که تاثیر به‌سزایی در بهره‌وری، اثربخشی هزینه‌ها و پایداری صنعت دارد. این مسئله، صنعت AEC را در برهه‌ای حساسی در خصوص سازگاری و تغییرات اساسی در جهان قرار داده است و سرمایه‌گذاری‌های عظیم انجام‌شده در حوزه‌های پیاده‌سازی و اجرای روش‌های فنّاورانه (تکنولوژی‌محور) از جمله مدلسازی BIM و اصول ناب ساخت Lean Construction پاسخ‌هایی هستند به این معضل.

پیش از این، در رابطه با نحوه بکارگیری اصول شرکت تویوتا (Lean) در صنعت ساخت (Lean Construction) صحبت نمودیم؛ اما نباید از تفاوت عمدهٔ پیاده‌سازی این اصول در صنایع مختلف غافل شد، چرا که در پروژه‌های ساخت با خروجی‌ای منحصر به فرد مواجهیم، نه با تولید انبوه‌ محصولات در صنایع تولیدی‌ای مثل خودروسازی!

شکل 1. زباله‌های ناشی از ساخت و تخریب پروژه های صنعت ساخت

در سال ۱۹۹۷ و طبق تحقیقاتی که Ballard و Howell بر روی تاخیرات صنعت ساخت انجام داده‌اند، ۵۴ درصد پروژه‌هایی که از ابزارهای معمول مدیریت پروژه از جمله مسیر بحرانی، ارزش کسب‌شده، ساختار شکست کار استفاده کرده‌اند، در تحویل پروژه‌های خود در زمان مقرر، بودجهٔ تعیین‌شده و کیفیت مناسب با شکست مواجه شده‌اند. به همین دلیل، Koskella طی مطالعه‌ٔ سال ۲۰۰۰ خود، راه حل بسیاری از این تاخیرات را استفاده از سیستم تولیدی تویوتا معرفی کرد و بیان داشت که صنعت ساخت سازگاری و تطابق زیادی با سیستم تولیدی تویوتا دارد. در واقع روش ناب (Lean) می‌تواند از مرحلهٔ ابتدایی پروژه و پیش‌ازطراحی (pre-design) گرفته  تا مراحل نهایی عملیاتی پروژه‌های ساخت به کار گرفته شود و از نظر بهره‌وری به نتایجی درخور توجه برسد.

شکل 2. اصول ناب در صنعت ساخت

از آنجایی که در هر دانشی، استفاده از تجربیات تاریخی بر بهبود اقدامات آینده تاثیرگذار است، موسسات زیادی در زمینه ساخت ناب (Lean Construction) در دنیا ایجاد شده و اقدام به مطالعه و تولید استانداردهایی برای صنعت ساخت می‌نمایند. به طور مثال، موسسه ساخت ناب ایرلند (Lean Construction Ireland) از سال ۲۰۱۸ اقدام به انتشار مطالعات موردی و بهبودی در زمینه پیاده‌سازی تفکر ناب (Lean) در صنعت ساخت نموده است [2]. در این مطالعات موردی، شرکت‌های معتبر و بین المللی نظیر BAM IRELAND، Breedon Cement، DPS Group و غیره دیده می‌شود که نتایج این مطالعات می‌تواند کمک زیادی به پیشبرد به‌کارگیری اصول ناب Lean در صنعت ساخت نماید.

- جهت مطالعه بیشتر، فایل آخرین نسخه منتشر شده، کتاب معرفی شده (LEAN CONSTRUCTION IRELAND ANNUAL BOOK OF CASES 2020) جهت دانلود قرار داده شده است.

جایگاه مبانی ارائه‌شده در آموزش‌های موسسه ACEMI

در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، دوره ای در سطح مهارت‌های سخت با عنوان اجرا و مدیریت پروژه به روش اصول ناب ارائه شده است که به‌صورت کامل و جامع روش پیاده‌سازی اصول ناب در پروژه‌های صنعت ساخت را ارائه می‌دهد. شاین ذکر است که پیشنیاز این دوره، دوره‌ایست با عنوان فرآیند یکپارچه برنامه ریزی، زمانبندی، ارزیابی و کنترل پروژه. کلیه آموزش‌ها در این موسسه به نحوی ارائه خواهند شد که به صورت اجرایی قابلیت پیاده‌سازی این ساختارها در پروژه ها وجود داشته باشد. به جهت مشاهده تاریخ و نحوه برگزاری تمامی دوره ها می توانید به بخش تقویم آموزشی مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.