مدل‌سازی شبکه جریان نقدینگی (Cash Flow) در پروژه‌های ساخت

پروژه‌های صنعت ساخت از جمله ساختمان‌ها، بزرگراه‌ها، پل‌ها، متروها و ... به دلیل پیچیدگی و عدم قطعیت بالا و همچنین ریسک‌های بالاتری که نسبت به پروژه‌های صنایع دیگری چون IT و Healthcare دارند، معمولاً به‌صورت سنتی‌تری مدیریت شده و امکان فرایندسازی آن به‌صورت مشخص تا حدود زیادی دشوار است. پروژه‌های صنعت ساخت مستلزم هزینه و گردش سرمایه بالایی بوده و مدیریت مالی ضعیف، پروژه را به سمت شکست هدایت می‌کند. به طور مثال، بسیاری از برآوردها در شرایطی در فازهای آغازین صورت می‌گیرد که داده‌ها به میزان کافی در دسترس نبوده و این موضوع شرایط این پروژه‌ها را پیچیده‌تر می‌نماید.

1. شبکه جریان نقدینگی

باید به این موضوع اشاره نمود که پیمانکاران در فضای رقابتی این صنعت بدون مدیریت جریان نقدینگی موثر، دوام نیاورده و ورشکسته خواهند شد. ازاین‌رو مدل‌سازی و مدیریت جریان نقدینگی موثر بسیار ضروری است. به دلیل همین ویژگی‌های خاصِ پروژه‌های صنعت ساخت، صحت و دقتِ پیش‌بینی ِ شبکه جریان نقدینگی موضوعی بسیار پراهمیت در صنعت ساخت است. 

شکل 1. شبکه جریان نقدینگی (Cash Flow).

طبق گزارش سرشماری ایالات متحده، شرکت‌های پیمانکاری بیشترین نرخ ورشکستگی را نسبت به اکثر سازمان‌ها دارند (14 درصد). در سال 2005 طبق گزارش اداره BizMiner از 853,372 شرکت متخصص پیمانکاری که از سال 2002 شروع به فعالیت کرده بودند، تنها 610,357 شرکت توانسته بودند تا سال 2004 با پذیرفتن سود صفر و حتی با قبول ضرر موقتی به فعالیت خود ادامه دهند و دراین‌بین حتی شرکت‌هایی هم که وضعیت مالی مناسبی داشتند به دلیل عدم وجود نقدینگی موثر در طول پروژه با شکست مواجه شدند (نرخ شکست 2.5 درصد در طی دو سال).
در سال 2014، مطالعه‌ای توسط Zayed و Liu باهدف مدل‌سازی جریان نقدینگی و ارزیابی اثر فاکتورهای مختلف بر جریان نقدینگی پیمانکاران انجام گردیده که بر اساس بررسی کتاب‌ها و نشریه‌های چاپ شده و نظرات کارشناسی، 43 فاکتور را شناسایی و در 7 دسته مدیریت مالی، پیمانکاران جزء، تامین‌کنندگان، فاز پیش از ساخت، فاز ساخت، مهارت ارتباطات و سایر موارد طبقه‌بندی کرده است ([1]).
این مطالعه با درنظرگرفتن یکپارچه‌سازی تکنیک فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی و تکنیک شبیه‌سازی، جهت ارزیابی اثر فاکتورهای مختلف بر روی جریان نقدینگی، مدلی مبتنی بر شبیه‌سازی را طراحی کرده است که با انتخاب عوامل پیش‌بینی‌شده تاثیرگذار در پروژه و دخیل کردن اطلاعات مالی پروژه، می‌توان نمودار جریان نقدینگی مورد انتظار را ترسیم و آنالیز کرد.

شکل 2. متدولوژی مدل شبکه جریان نقدینگی forecast.

همچنین این مطالعه بیشترین عوامل تاثیرگذار بر روی جریان نقدینگی پروژه را موردمطالعه قرار داده است، مدل ارائه شده در این مطالعه که برای پیش‌بینی جریان نقدینگی در فاز قبل از اجرا و در حین اجرای پروژه ارائه گردیده می‌تواند بسیار سودمند باشد. این مطالعه یک‌قدم روبه‌جلو برای کمک به پیمانکاران جهت کاهش مشکلات مربوط به‌پیش بینی واقع‌بینانه شبکه جریان نقدینگی تحت عدم قطعیت است و ممکن است به مدیریت جریان نقدینگی قابل‌اعتماد و حرفه‌ای‌تر منجر شود که می‌تواند باعث کاهش شکست در پروژه‌های ساخت گردد.

- جهت مطالعه بیشتر، فایلی جهت دانلود قرار داده شده است.

جایگاه این مبانی در آموزش‌های موسسه ACEMI

در نقشه راه جامع مؤسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، دوره‌ای در سطح مهارت‌های سخت با عنوان "مدیریت یکپارچه مالی، حسابداری و هزینه در پروژه و سازمان‌های پروژه محور" ارائه شده است که نه‌تنها ساختار مدیریت مالی و حسابداری پروژه را به‌صورت کامل و اجرایی آموزش می‌دهد، بلکه یکپارچگی این ساختار را با ساختارهای برآورد هزینه، کنترل و مدیریت هزینه و شبکه جریان نقدینگی، بحث‌های مدیریت اسناد و مدارک، آنالیز تأخیرات، مدیریت ادعا و مبانی حقوقی و قراردادی به‌صورت کامل آموزش داده می‌شود. مبانی هزینه‌ای دوره‌ای در سطح فرایندی نیز دارند که در سطح مهارت‌های سخت - ارشد و استراتژی به‌عنوان دوره مدیریت هزینه در طول چرخه حیات پروژه ارائه شده است. همچنین به جهت آشنایی با سایر دوره‌ها و تاریخ برگزاری آن‌ها می‌توانید به بخش تقویم آموزشی مؤسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.

[1] Zayed, T. Liu, Y. 2014. Cash flow modeling for construction projects. Engineering, Construction and Architectural Management.