نکات مهم برای پیاده‌سازی موفق مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM)

مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM)¹ در سال‌های گذشته باعث ایجاد تحولاتی در صنعت ساخت شده است. پیاده‌سازی مدل‌سازی اطلاعات ساختمان در طول چرخه حیات پروژه باعث ایجاد مزایای زیادی برای پروژه‌های صنعت ساخت شده و میتواند منجر به کاهش زمان، هزینه و اختلافات گردد. با این‌ حال، اگرچه موضوع مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به موضوعی مهم در دنیا تبدیل شده است، اما پیاده‌سازی آن همچنان به پارامترهای زیادی وابسته بوده که در صورت عدم بررسی دقیق منجر به شکست خواهد شد. نکته مهم دیگر آن است که در بسیاری از موارد، این پارامترها تنها از نگاه فنی ارزیابی گردیده، درصورتی‌که پارامترهای حقوقی، مدیریتی، فرهنگی و جریان کار می‌توانند پارامترهای مهم دیگری باشند که باید مورد ارزیابی دقیق‌تر قرار گیرند. پیاده‌سازی مدل‌سازی اطلاعات ساختمان در شرکت‌های کوچک و متوسط با اجرای ضعیفی مواجه است و برای حل این مشکل نیاز به وجود دانش عمیق‌تری است که بر عوامل مهم موفقیت در پیاده‌سازی مدل‌سازی اطلاعات ساختمان تأثیر می‌گذارند. یکی از محققان عوامل مهم موفقیت را به‌صورت زیر تعریف می‌کند:

چند حوزه کلیدی از فعالیت است که در آن ایجاد نتایج مطلوب برای یک مدیر به جهت رسیدن به اهدافش کاملاً ضروری است.

بنابراین عوامل مهم موفقیت را می‌توان ابزاری برای طبقه‌بندی و ارزیابی اهداف استراتژیک در سازمان و همچنین ارزیابی نتایج و فعالیت‌های سازمانی دانست.

شکل 1. عوامل مهم موفقیت 

1. عوامل مهم موفقیت در BIM

باتوجه‌به مطالعات انجام شده، محققان بعضی از عوامل مهم موفقیت در BIM را موارد زیر عنوان می‌کنند:
الف- ارزیابی تجزیه‌وتحلیل انرژی در مرحله طراحی
ب- ارتباطات و به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات
پ- همکاری اولیه بین افراد درگیر در پروژه
ازاین‌رو، در مطالعه‌ای که توسط Antwi-Afari و همکاران در سال 2018 صورت‌گرفته ([1])، سعی شده است تا پارامترهای بسیاری از حوزه‌های مختلف حقوقی، فنی، زیرساختی، فرهنگی و بسیاری از موارد دیگر بررسی شده و فاکتورهایی که نقش حیاتی در پیاده‌سازی موفق مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) دارند، مورد بررسی دقیق‌تری قرار گیرند. این مطالعه، چک‌لیستی از عوامل مهم موفقیت برای اجرای BIM ارائه می‌دهد که می‌تواند به محققان در انجام مطالعات تحقیقاتی تجربی بیشتر کمک کند. همچنین، با شناسایی مجموعه مشترکی از عوامل مهم موفقیت در اجرای BIM، متخصصان می‌توانند موارد کلیدی را که در اجرای موفقیت‌آمیز BIM تأثیر دارند، پیش‌بینی کرده و موارد کلیدی را بهتر درک کنند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از شکست در پیاده‌سازی BIM انجام دهند.

2. نتیجه گیری

بخش نتایج این مقاله نشان می‌دهد که پیاده‌سازی مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به شکل موفق‌تری در کشورهای توسعه‌یافته صورت‌گرفته و این موضوع بیشتر به‌خاطر سیاست‌گذاری بخش دولتی روی داده است. موردی که به دلیل ایجاد عوامل مختلف در این کشورها (از جمله آمریکا، انگلستان و کره جنوبی) صورت‌گرفته تا بتوانند استانداردها و دستورالعمل‌های دقیقی تدوین نموده و نسبت به ترویج این فرهنگ اقدام نمایند. بر اساس یافته ها در مطالعه معرفی شده، این مقاله پنج مجموعه اصلی مشترک را از عوامل مهم موفقیت در پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز BIM پیشنهاد می‌کند. این پنج مجموعه اصلی عبارت‌اند از:
الف- همکاری در طراحی، مهندسی و همچنین همکاری با ذی‌نفعان ساخت‌
ب- تجسم سه‌بعدی زودتر و دقیق از طراحی
ج- هماهنگی و برنامه‌ریزی فعالیت‌های ساخت
د- افزایش تبادل اطلاعات و مدیریت دانش
ه- برنامه‌ریزی برای جانمایی سایت و بهبود ایمنی سایت

شکل 2. چرخه حیات پروژه های صنعت ساخت

در نهایت، شناسایی یک مجموعه مشترک از عوامل مهم موفقیت به جهت پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز BIM، به متخصصان این امکان را می‌دهد که احتمالات اجرای موفقیت‌آمیز BIM را بهتر پیش‌بینی کنند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از شکست BIM در پروژه اتخاذ نمایند. علاوه بر این، پیمانکارانی که می‌توانند مجموعه مشترک عوامل مهم موفقیت را در پروژه‌های خود پیاده‌سازی کنند، ممکن است از مزیت‌های رقابتی این موضوع در زمان شرکت در مناقصه استفاده نمایند.

¹نکته: اخیراً در کشورمان این موضوع مطرح شده است که به‌این‌علت که BIM تنها برای پروژه‌های ساختمانی نیست، بهتر است از مدل‌سازی اطلاعات ساخت به‌جای ساختمان استفاده نماییم. صرف‌نظر از به‌کارگیری عبارت "مدل‌سازی اطلاعات ساختمان" یا "مدل‌سازی اطلاعات ساخت"، کلمه "ساختمان" در ادبیات فارسی به معنای "ساخت" نیز بکار رفته و خود بیانگر این مفهوم است. به همین علت، در محتوای سایت از عبارت "مدل‌سازی اطلاعات ساختمان" به‌صورت کلی استفاده شده است و این به معنای قابل‌استفاده بودن BIM در تمامی پروژه‌های ساخت نیز خواهد بود. 

- جهت مطالعه بیشتر، فایلی جهت دانلود قرار داده شده است.

جایگاه این مبانی در آموزش‌های مؤسسه   ACEMI

در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، محدوده دانشی جداگانه ای تحت عنوان مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)  طراحی شده است که پیشنیاز همه آنها، دوره نقشه راهی به نام BIM در مدیریت و کنترل پروژه است. بعد از آنکه این مبانی پایه ای را فرا گرفتید، برای تکمیل دانش خود در زمینهBIM  در مدیریت پروژه، باید دوره های برنامه ریزی پروژه و مدیریت مالی و هزینه پروژه  را فرا گرفته گرفته نحوه یکپارچه سازی این مبانی را به کمک نرم افزار هایNavisworks  و Synchro بیاموزید. سپس در دوره آموزش مدیریت BIM در پروژه و دوره استراتژی مدیریت BIM نحوه پیاده سازیBIM  از نگاه مدیریت پروژه را طی یک فرآیند کامل خواهید آموخت. جهت مشاهده دوره های آموزشی موسسه می توانید به بخش تقویم آموزشی مهندسی و مدیریت ساخت در سایت موسسهACEMI  مراجعه نمایید.