مدیریت ساخت که در ایران به مدیریت طرح (البته به اشتباه) معروف است، ساختار کلانی را در بر می‌گیرد. این ساختار اگرچه شامل مدیریت تخصصی پروژه‌های صنعت ساخت نیز می‌شود، در بخش عامل‌ها و روش‌های اجرا و تحویل پروژه به دو بخش اصلی Agency CM (مدیریت ساخت کارگزار) و CM At-Risk (مدیریت ساخت در ریسک) تقسیم می‌شود (پیش از این در مقاله مدیریت ساخت، مدیریت طرح و پیمان مدیریت؛ تعاریف اشتباه نظام فنی و اجرایی کشور به تفاوت ساختار مدیریت ساخت در آمریکا و انگلستان و تمایز میان مدیر ساخت و مدیر طرح اشاره کردیم).
حال فرض کنید شرکتی تأسیس کرده‌اید که خدمات مدیریت ساخت را ارائه می‌دهد. در چنین شرایطی، می‌خواهید خدمات خود را توسعه دهید و وارد پروژه‌های بزرگ‌تر در ابعاد بین‌المللی شوید. اینجاست که مسئله استانداردسازی و تایید صلاحیت افراد و شرکت‌های مدیریت ساخت مطرح می‌شود.
1. اهمیت ایجاد زبان مشترک مدیریت ساخت
یکی از چالش‌های اساسی در ایران، نبود زبان مشترک در زمینه مدیریت ساخت است. برای اینکه در زمینه مدیریت ساخت و ایجاد شرکت‌های تخصصی موفق باشید، باید اول به‌شکل استاندارد با مدیریت ساخت آشنا شده و در مسیر ارائه خدمات اصولی آن قرار بگیرید. در واقع:
- تعریف دقیق واژگان تخصصی مدیریت ساخت؛
- شناخت دقیق از مبانی و مفاهیم و رویه‌ها؛
- اطلاع از استانداردهای مدیریت ساخت؛
اصلی‌ترین موضوع برای شروع اصولی در این مسیر است.
2. چالش تایید صلاحیت شرکت‌های مدیریت ساخت (CM Firm)
در ایران، مکانیزم مشخصی برای تایید صلاحیت افراد و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مدیریت ساخت وجود ندارد. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، فرایندهای استانداردی برای ارزیابی و تایید صلاحیت این افراد و شرکت‌ها به‌کار گرفته می‌شود. به‌عنوان نمونه، در آمریکا، نظام مدیریتی در صنعت ساخت به‌گونه‌ای طراحی شده است که افراد و شرکت‌های فعال در این حوزه از طریق معیارها و استانداردهای مشخص، تایید صلاحیت می‌شوند. این امر به کارفرمایان امکان می‌دهد تا با اطمینان بیشتری از خدمات این افراد و شرکت‌ها استفاده کنند. اگر بخواهید در این زمینه فعالیت کنید لازم است تایید صلاحیت‌های لازم را نیز کسب نمایید.
3. نحوه اخذ تایید صلاحیت در زمینه مدیریت ساخت
در کشورهای پیشرفته، فرایندهای دقیقی برای تایید صلاحیت افراد و شرکت‌های فعال در زمینه مدیریت ساخت وجود دارد. انجمن مدیریت ساخت آمریکا (CMAA) به عنوان یکی از معتبرترین نهادها، مدارک متنوعی را برای تایید صلاحیت متخصصان این حوزه ارائه می‌دهد ازجمله:
- مدرک مدیر ساخت تحت تعلیم (Construction Manager-in-Training یا CMIT)
- مدرک همیار تاییدشده مدیر ساخت (Certified Associate Construction Manager یا CACM)
- مدرک مدیر ساخت تاییدشده (Certified Construction Manager یا CCM)
مدرک CCM به‌عنوان بالاترین سطح تایید صلاحیت در مدیریت ساخت شناخته می‌شود و افرادی که این مدرک را اخذ می‌کنند، به‌عنوان متخصصان تاییدشده در این حوزه معرفی می‌شوند. در نتیجه، اگر قصد ارائه خدمات در این زمینه را دارید، حتما مسیر اخذ مدارک مدیریت ساخت را بررسی کنید.
4. نحوه توسعه خدمات حرفه‌ای مدیریت ساخت در ایران
به‌منظور توسعه حرفه‌ای مدیریت ساخت در ایران، باید گام‌هایی اساسی در زمینه تدوین استانداردها و ایجاد فرایندهای تایید صلاحیت برداشته شود. این فرایندها نه‌تنها به بهبود عملکرد متخصصان و شرکت‌های مدیریت ساخت کمک می‌کنند، بلکه اطمینان کارفرمایان را نسبت به کیفیت خدمات افزایش می‌دهند. در نهایت، ارتباط میان مدل‌های CM Agency و CM At-Risk و پیوند آن‌ها با مدارک و استانداردهای مدیریت ساخت، می‌تواند به ایجاد یک سیستم کارآمد و استاندارد در این حوزه منجر شود. مسیری که موسسه ACEMI برای آن تاسیس‌شده و سال‌هاست در جهت استقرار آن گام بر می‌دارد.
در این مقاله به سؤالات زیر پاسخ داده شده است
1. مهمترین چالش‌های پیش روی توسعه شرکت‌های مدیریت ساخت و طرح در ایران کدام‌اند؟
2. چه مدل‌هایی از مدیریت ساخت وجود دارند؟
3. چه اقداماتی برای توسعه خدمات حرفه‌ای مدیریت ساخت در ایران ضروری است؟
جایگاه این مبانی در آموزش‌های موسسه ACEMI
در نقشه راه جامع مدیریت ساخت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور، در سطح مهارت‌های سخت (کارشناسی-اجرایی) دوره‌ای تحت عنوان حرفه مدیریت ساخت (سند Capstone، از مراجع اصلی اخذ مدارک CMAA) با هدف ترویج زبان مشترک در زمینه مدیریت ساخت به شکلی کاربردی ارائه گردیده است. در این دوره، با بررسی استانداردهای بین‌المللی و بخشنامه‌های داخلی، با انواع مدل‌های مدیریت ساخت، شیوه‌های ارائه خدمات، و راهکارهای توسعه شرکت‌های مدیریت ساخت و مدیریت طرح آشنا می‌شوید. همچنین، با آموزش سند Capstone، برای اخذ معتبرترین مدارک بین‌المللی مدیریت ساخت آماده خواهید شد. جهت آشنایی با نحوه برگزاری و زمان برگزاری دوره‌های آموزشی این موسسه، می‌توانید به تقویم آموزشی موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور مراجعه نمایید.
