بررسی رابطه ایمنی و کیفیت در موفقیت پروژه ها

انجمن مهندسان ایمنی آمریکا (ASSE)، ایمنی ساختمان را اینگونه تعریف میکند: وضعیتی که خطرات مربوط به کار در محیط مورد نظر، قابل قبول و قابل تحمل باشد. این تعریف در حالی ارائه شده است که بر اساس گزارشات سال 2010 در کشور آمریکا، صنعت ساخت دارای بیشترین حوادث بوده و از این حیث رتبه اول را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که متاسفانه موضوع ایمنی همچنان مورد توجه جدی در پروژه های ساخت قرار گرفته نشده و اهمیت زیادی به ایمنی پروژه ها داده نمیشود. هزینه حوادثی که در این صنعت رخ می دهد، بسیار بالا بوده و سالانه بیش از 8 میلیارد دلار هزینه مستقیم به صنعت ساخت تحمیل مینماید. از این رو مسئله ایمنی، مسئله ای بسیار مهم بوده و باید مورد توجه مدیران این صنعت قرار گیرد.

از طرفی، در بسیاری از قراردادهایی که در صنعت ساخت منعقد می شود، بندهای زیادی در رابطه با زمان، هزینه و کیفیت پروژه وجود دارد، اما به ندرت پیش می آید که در بندهای قراردادی صحبتی از ایمنی پروژه به میان آید. در بسیاری از سازمان های پروژه محور به جهت کمبود منابع و با هدف دستیابی به حداکثر سود و منافع در پروژه های مد نظر، از هزینه های مربوط به ایمنی می کاهند و در اکثر مواقع این رویکرد نتیجه عکس داده و با افزایش هزینه های پروژه همراه است. در این مقاله قصد داریم به بررسی مطالعات انجام شده توسط آقای Wanberg و همکاران که در سال 2013 انجام شده است بپردازیم ([1]).

برخی از محققان بر این باورند که مدیریت ایمنی و مدیریت کیفیت شباهت و رابطه های فراوانی با یکدیگر دارند، زیرا هر دو به مدیریت پیشگیرانه خطرات که بر موفقیت پروژه تأثیر می گذارند، می پردازند. در نتیجه، این دو موضوع می تواند یک استراتژی مدیریتی عالی را برای پروژه رقم زند. همچنین ترکیب ایمنی و کیفیت می تواند منجر به استفاده ای بهینه تر از منابع محدود شده و همچنین ایمنی می تواند در نهایت منجر به کیفیت بالاتر شود.

اینها در حالی است که متخصصان با اندازه گیری هزینه های عدم انطباق دریافتند که حدود 2.3 درصد تا 9.4 درصد از کل هزینه های پروژه، به هزینه های عدم انطباق اختصاص می یابد و نیاز به کار مجدد است. محققان با امید به کاهش علل کار مجدد در صنعت ساخت که رابطه ای مستقیم با کیفیت دارد، به بررسی علت های کار مجدد پرداختند و دریافتند که تغییرات ایجاد شده توسط مشتری و یا کارفرما، همراه با اشتباهات و کوتاهی در اسناد قرار داد، عوامل اصلی کار مجدد هستند. همچنین محققان دلایل اصلی کیفیت نامناسب را به ترتیب اولویت، موارد زیر عنوان کردند:
- نقص در کار
- نقص در محصولات
- جداسازی ناکافی
- برنامه ریزی نامناسب در ساخت
- اختلال در برنامه ریزی تیم های کاری
- تاخیر
- تغییرات در ساخت
- تنظیم و هماهنگی های نامناسب

با توجه به رابطه کیفیت و ایمنی که به آن اشاره کردیم، متاسفانه با این حال مطالعات بسیار اندکی وجود دارد که در آن ایمنی همزمان با کار مجدد (رابطه مستقیمی با عملکرد کیفیت دارد) بررسی گردد. با این وجود، یکی از محققان در مقاله خود اشاره ای به این موضوع می کند که، همراه با افزایش هزینه های کار مجدد، امکان به خطر افتادن ایمنی به جهت افزایش فشار برای تکمیل به موقع پروژه و افزایش بودجه وجود داشته و ایمنی نباید نادیده گرفته شود. تقریبا در همه مدل های ارائه شده ایمنی که از یک نظریه پیروی می کنند، صدمات ناشی از حضور همزمان را به دو دلیل اصلی، شرایط غیر ایمن و اقدامات غیر ایمن تقسیم بندی می کنند. همچنین بر اساس مطالعه ای که بر اساس صدمات موجود در صنعت ساخت انجام شده است، اعلام شده است که می توان 42 درصد از تلفات ناشی از ساخت و ساز را با طراحی ایمنی از بین برد و یا آنها را کاهش داد. با وجود تمام مطالعات و تحقیقات خوبی که در زمینه های کیفیت و ایمنی انجام شده است، اما متاسفانه مطالعه ای تجربی که معیارهای کیفیت را با معیار های ایمنی مرتبط سازد، انجام نشده است. به همین دلیل مقاله مورد نظر با توجه به خلا این موضوع، به مطالعه تجربی ارتباط بین عملکرد کیفیت و ایمنی در ساختمان پرداخته است.

در مطالعه انجام شده، داده های تجربی از 32 پروژه ساخت که بیشتر در ایالات متحده واقع شده بودند، جمع آوری شده است. برای 12 پروژه از 32 پروژه، عملیات ساخت در زمان مطالعه در حال انجام بوده و همچنین 20 پروژه عملیات ساخت خود را به تازگی به اتمام رسانده بودند. به دلیل اینکه برخی از پروژه ها موفق به ارائه اطلاعات ایمنی و کیفیت برای همه اقدامات نشدند، از لیست مطالعه خارج شده و در نهایت 18 پروژه برای انجام مطالعه باقی ماندند. اطلاعات خام این 18 پروژه در جداول 1 و 2 گنجانده شده است.

جدول 1. خلاصه ای از جزئیات پروژه ها

جدول 2. خلاصه کیفیت و ایمنی سطح پروژه

1. معیار ایمنی در پروژه ها

دو معیار ایمنی به جهت بررسی رابطه بین ایمنی و کیفیت در پروژه های ساخت در نظر گرفته شد، که به شرح زیر هستند:
INJ1 : میزان آسیب قابل ثبت ( آسیب های قابل ثبت OSHA در هر 200،000 کارگر در ساعت)
INJ2 : میزان جراحت کمکهای اولیه (جراحات کمکهای اولیه در هر 200،000 ساعت کار)

2. معیار کیفیت در پروژه ها

شش معیار کیفیت به جهت بررسی رابطه بین ایمنی و کیفیت در پروژه های ساخت در نظر گرفته شد که به شرح زیر می باشند:
Q1: تعداد نقص در هر پروژه 1 میلیون دلاری تکمیل شده.
Q2: تعداد نقص در هر 200،000 ساعت کارگر.
Q3: هزینه کار مجدد به ازای پروژه 1 میلیون دلاری تکمیل شده.
Q4: هزینه کار مجدد در هر 200،000 ساعت کارگر.
Q5: تعداد ساعات کارگر صرف شده برای کار مجدد به ازای یک میلیون دلار پروژه.
Q6: تعداد ساعات کارگر مربوط به کار مجدد در هر 200،000 ساعت کارگر.

جدول 3 خلاصه ای از کیفیت و ایمنی مختلف را ارائه می دهد. معیارهایی که برای مطالعه رابطه بین ایمنی ساختمان و عملکرد کیفیت مورد استفاده قرار گرفته است.

جدول 3. خلاصه اطلاعات معیارهای ایمنی و کیفیت

به جهت توسعه فرضیه و بررسی روابط بین ایمنی و کیفیت معیار های ایمنی (INJ1وINJ2)، از دیدگاه آسیب های کارگر ثبت شده با شدت متفاوت بررسی می شود. از طرفی در این مطالعه دو فرضیه اساسی ایجاد شد:
H1 : بین کار مجدد و ایمنی رابطه وجود دارد.
H2: بین عیوب و ایمنی رابطه وجود دارد.

این فرضیه ها را می توانید در جدول 4 همراه با متغیرهای مستقل و وابسته خود مشاهده کنید.

جدول 4. خلاصه توسعه فرضیه

- به جهت تایید و حمایت از یافته های تجربی دو سوال زیر از مدیران پروژه پرسیده شد:
1- در مقایسه با پروژه متوسط، تصور شما از ایمنی در پروژه (خطر ، حوادث ناگوار ، صدمات) چیست؟
2- در مقایسه با پروژه متوسط، تصور شما از کیفیت این پروژه (میزان دوباره کاری) چیست؟

- همچنین به جهت توضیح علت روابط ارائه شده، محققان مصاحبه های نیمه ساختار یافته ای با مدیران پروژه انجام دادند. با توجه به تجربیات خاص خود در مورد پروژه موردی، از آن ها خواستند:
- رابطه بین عملکرد با کیفیت (کار مجدد) و عملکرد ایمنی را شرح دهند.
- استراتژی های مدیریت ساخت و ساز که عملکرد و کیفیت را بهبود می بخشد، شرح دهند.
- ویژگی های یک خدمه کار را که منجر به کیفیت و ایمنی قوی می شوند، شرح دهند.
در نهایت نیز در این مطالعه داده های تجربی برای ارتباط بین دو معیار عملکرد ایمنی و شش معیار عملکرد کیفیت مورد بررسی قرار گرفت. جدول 5 نتایج تجزیه و تحلیل انجام شده را نشان می دهد.

جدول 5. خلاصه تجزیه و تحلیل اطلاعات تجربی 

3. نتیجه گیری از تجزیه و تحلیل روابط

با توجه به نتایج بدست آمده از مطالعه ای که مورد بررسی قرار گرفت، می توان نتیجه گرفت که با افزایش تعداد نقص ها در پروژه ها، تعداد آسیب های کمک اولیه نیز افزایش پیدا می کند. در نهایت می توان به این نتیجه رسید که بین کیفیت و ایمنی در یک پروژه رابطه وجود دارد.

4. نظرات مدیران پروژه

با توجه به مصاحبه هایی که با مدیران پروژه انجام شد، نظراتی گرد آوری گردید تا به لحاظ تجربی تایید نماید که روابط و تجزیه و تحلیل آن ها در رابطه با کیفیت و ایمنی قابل قبول است. نظر یکی از این مدیران پروژه به این شرح بود:

من قاطعانه معتقدم که بین کار مجدد و ایمنی رابطه مستقیم وجود دارد. چهار سال پیش، (ما) شروع به بررسی علل اصلی آسیب های قابل ثبت در داخل شرکت خود کردیم. ما دریافتیم که بیش از 60 درصد از همه آسیب های ما به علت دوباره کاری بوده است. در طول چهار سال گذشته و با بهبود کیفیت پروژه های خود، کاهش قابل توجهی در میزان صدمات قابل ثبت داشته ایم.

به جهت مطالعه بیشتر و بررسی نتایج و غیره، فایل اصلی مقاله مد نظر به پیوست جهت دانلود قرار داده شده است. 

جایگاه این مبانی در نقشه راه موسسه ACEMI

در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در بخش مهارت های سخت – کارشناسی و اجرایی (سطح 3)، دوره هایی با عناوین (مدیریت کیفیت پروژه) و (مدیریت ایمنی پروژه) و همچنین در بخش مهارت های سخت – ارشد و استراتژی (سطح4) دوره های با عناوین (استراتژی مدیریت کیفیت) و (استراتژی مدیریت ایمنی) دیده شده است، که در زمان برنامه ریزی شده ارائه خواهد شد. جهت اطلاع از برنامه های آموزشی موسسه می توانید به بخش (تقویم آموزشی) سایت موسسه مراجعه نمایید.