طول عمر مهارت‌های افراد در بسیاری از مشاغل رو به افول است.
این نقل‌قول از پروفسور جوزف فولر از دانشکده کسب‌وکار هاروارد است. فولر به واقعیتی اشاره می‌کند که بسیاری از کارکنان هنگام تغییر شغل با آن مواجه می‌شوند؛ یعنی دنیای کسب‌وکار آن‌قدر سریع در حال تغییر است که مهارت‌هایی که با اطمینان در رزومه‌هایمان ذکر می‌کنیم، ممکن است بعد از گذشت زمان اندکی دیگر به‌اندازه‌ای که فکر می‌کنیم کاربردی نباشند.
اما چگونه می‌توانیم مهارت‌هایی بیاموزیم که دوام بیشتری داشته باشند؟
از میان تمام مهارت‌هایی که مدیران پروژه باید بر آنها مسلط شوند، کدام یک کاربردی‌تر هستند؟
در دنیایی پیچیده امروز یادگیری چه مهارت‌هایی را باید در اولویت قرار دهیم؟
در ادامه لیست ۱۰ مهارت برتر، شامل مهارت‌های سخت و مهارت‌های نرم که مدیران پروژه باید در دهه سوم قرن بیست ویکم در خود پرورش دهند، ارائه می‌شود (پیش از این نیز در مقاله جایگاه مهارت نرم در موفقیت پروژه های صنعت ساخت به اهمیت مهارت‌های نرم پرداخته‌ایم).
1. مهارت ارتباطات
امروزه مدیران پروژه باید پاسخگوی طیف وسیع‌تری از ذی‌نفعان نسبت به گذشته باشند. این امر به‌ویژه در پروژه‌های مرتبط با پروژه‌هایی که ملاحظات زیست‌محیطی در آنها نقش دارند، شدیدتر هم می‌شود. رهبران پروژه باید مهارت‌های زیادی در ارتباطات نوشتاری و کلامی داشته باشند تا بتوانند به طور مؤثر با ذی‌نفعان ارتباط برقرار کنند. همچنین، برخورداری از هوش سیاسی برای مدیریت در هنگام وجود تضاد منافع با برخی از ذی‌نفعان بسیار ضروری است (در صورت علاقه به مطالعه بیشتر در این خصوص می‌توانید به مقاله اهمیت ارتباطات مؤثر در مدیریت پروژه مراجعه کنید همچنین جهت تقویت این مهارت در مدیران پروژه دوره‌ای در موسسه ACEMI تحت عنوان مهارت‌های ارتباطی با رویکرد مدیریت پروژه ارائه گردیده است).
2. مهارت رهبری
این باور قدیمی که «رهبری یک ویژگی غریزی است نه یک ویژگی اکتسابی» دیگر پذیرفته نیست. اکنون مشخص شده که مهارت‌های رهبری قابل‌یادگیری هستند و برای مدیریت موفق پروژه ضروری‌اند. رهبری فراتر از توانایی مدیریت جلسات و صدور دستورات است. رهبری مستلزم خودآگاهی، تواضع، همدلی و توانایی همسو کردن تیم با یک چشم‌انداز و هدف مشخص است (در مقاله ۱۰ مورد کلیدی برای رهبری در شرایط بحرانی به طور مفصل‌تری به این موضوع پرداخته‌ایم).
3. مهارت مدیریت ریسک
مانند بسیاری از موارد دیگر، مدیریت ریسک نیز در حال تغییر است. این حوزه دیگر تنها به ارزیابی ریسک‌های مرتبط با پروژه محدود نمی‌شود، بلکه به شناسایی و تحلیل خطرات بالقوه در سطح گسترده‌تر سازمانی و اجتماعی مانند COVID-19 نیز می‌پردازد. بسیاری معتقدند که ما در دنیایی پر از نوسان، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام زندگی می‌کنیم. به همین دلیل، مدیران پروژه نه‌تنها باید بتوانند با استفاده از ابزار مدیریت ریسک، ریسک‌ها را شناسایی و ارزیابی کنند، بلکه در کاهش و مدیریت آنها نیز مهارت یابند (جهت مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله نقش کلیدی تحلیل ریسک‌ها در موفقیت پروژه مراجعه کنید).
4. مهارت تجسم
80 درصد از مغز ما به پردازش‌های تصویری اختصاص یافته است، به همین دلیل است که تجسم ابزاری قدرتمند برای حل مسائل محسوب می‌شود. در دنیایی که به طور فزاینده‌ای پیچیده شده، تجسم کردن کمک می‌کند تا ایده‌ها بهتر بیان و روشن شوند، اطلاعات سازماندهی شوند و همکاری و ارتباطات مؤثرتری شکل بگیرد.
5. مهارت درک داده
امروزه داده‌ها محرک اصلی کسب‌وکارها هستند و تقریباً تمام تصمیمات کلیدی بر اساس آنها اتخاذ می‌شود. مدیران پروژه باید حداقل درک پایه‌ای از نحوه دسترسی به داده‌ها و استفاده از آنها داشته باشند. مهم‌تر از آن، باید بتوانند بینش‌های معناداری از داده‌ها استخراج کنند و با اطمینان این بینش‌ها را منتقل کنند.
6. مهارت کنجکاوی
این مهارت شاید کمی غیرمنتظره به نظر برسد، زیرا هیچ‌وقت به آن به‌عنوان یک مهارت قابل‌یادگیری نگاه نمی‌کنیم. اما در دنیای امروزی کنجکاوی فکری یک ضرورت است. ما باید توانایی تطبیق با هر تغییر شرایطی را داشته باشیم. نسل‌های جوان‌تر این موضوع را به طور غریزی درک کرده‌اند. آنها در دنیای تغییرات سریع فناوری بزرگ شده‌اند و نماد یادگیری مادام‌العمر هستند.
7. مهارت مدیریت استرس
مدیریت استرس را می‌توان به‌عنوان یک مهارت مهم در نظر گرفت که ما باید آن را در زندگی خود تمرین کنیم و رهبران پروژه باید آن را در میان تیم‌های خود ترویج دهند - به‌ویژه پس از COVID-19 که استرس کارکنان به طور قابل‌توجهی افزایش یافت. کلید موفقیت در این مهارت یادگیری روش‌های کاهش استرس است، خواه از طریق ورزش، مدیتیشن یا صرف زمان با خانواده باشد. همان‌طور که برانتلی می‌گوید:
مهم این نیست که چقدر سریع می‌توانید از صفر به صد برسید، بلکه این مهم است که چقدر سریع می‌توانید از صد به صفر برگردید.
8. مهارت درک دیدگاه دیگران
دیدن جهان از نگاه دیگران شاید دشوارترین مهارتی باشد که می‌توان بر آن مسلط شد. رهبران پروژه باید نسبت به بازخوردها آگاه و در جمع‌آوری و درک دیدگاه‌های مختلف سخت‌کوش باشند. تنها در این صورت است که می‌توان دیدگاهی اثرگذار بر طیف متنوعی از ذی‌نفعان پروژه داشت.
9. مهارت انطباق‌پذیری
اهمیت این مهارت پیشتر نیز مشخص بود و COVID-19 بار دیگر آن را تأیید کرد. ذهنیتی چابک و توانایی تغییر جهت در مواجهه با شرایط روزمره از الزامات است. تمایل به پذیرش فناوری‌ها، روش‌ها و شیوه‌های کاری جدید همواره مرز میان موفقیت و شکست را تعیین می‌کند.
10. مهارت به‌کارگیری فناوری‌های جدید
این مهارت خاص، اما بسیار مهم، نمایانگر تغییرات آتی و مهارت‌هایی است که در آینده به آنها نیاز خواهیم داشت. این مهارت، نه‌تنها مدیران پروژه، بلکه کارکنان در همه حوزه‌ها را توانمند می‌سازد تا فعالیت‌های خود را سریع‌تر انجام دهند، نتایج کسب‌وکار را بهبود بخشند و زندگی خود را آسان‌تر کنند ( در دوره مدیریت فناوری‌های دیجیتال در صنعت ساخت به جدیدترین فناوری‌ها در صنعت ساخت پرداخته‌ایم).
به‌کارگیری فناوری‌های جدید چالش‌هایی نیز به همراه دارد و سازمان‌هایی که این نوع «فوق چابکی» را می‌پذیرند باید آمادهٔ یک تغییر فرهنگی گسترده در سطح سازمان باشند.
در این مقاله به سؤالات زیر پاسخ داده شده است
1. کدام مهارت‌ها برای مدیران پروژه در دنیای امروز مهم‌تر و ضروری‌تر هستند؟
2. چگونه مدیران پروژه می‌توانند با چالش‌های پیچیدگی‌های روزافزون در محیط کار و پروژه‌ها مقابله کنند؟
3. چه مهارت‌هایی دوام بیشتری نسبت به سایر مهارت‌ها دارند؟
[1] The Top 10 Project Management Skills You Need in Your Toolbelt; Pierre Le Manh.
