تیم‌سازی در صنعت ساخت همواره با چالش‌های متعددی همراه بوده است که این چالش‌ها عمدتاً از پیچیدگی پروژه‌ها و تعدد ذی‌نفعان ناشی می‌شود. تنوع فرهنگی و تخصصی اعضای تیم به‌عنوان یکی از مهمترین موانع شناخته شده است که ممکن است منجر به ناهماهنگی و سوءتفاهم شود. همچنین، ارتباطات ناکارآمد و نبود شفافیت در تعریف نقش‌ها و مسئولیت‌ها باعث کاهش بهره‌وری و ایجاد تعارضات شده است. بالا نگهداشتن انگیزه تیم به‌ویژه در پروژه‌های طولانی سخت است، چراکه فشار زمانی، محدودیت‌های بودجه و شرایط کاری سخت بر روحیه تیم تاثیر منفی می‌گذارد. علاوه بر این، تغییرات ناگهانی در پروژه‌ها، کمبود نیروی انسانی متخصص و ناتوانی در انطباق با فناوری‌های جدید، از دیگر چالش‌های عمده‌ای محسوب شده‌اند که بر عملکرد تیم‌ها اثرگذار بوده‌اند.
ایجاد روابط پایدار و معنادار در تیم‌ها همواره به‌عنوان عاملی کلیدی در افزایش رضایت شغلی، وفاداری و رفاه کارکنان شناخته شده است. تاثیر این روابط در بهبود حضور نیروی انسانی و کاهش جابه‌جایی‌های مکرر، همراه با ارتقای اعتبار کسب‌وکارها، غیرقابل‌انکار است. در صنعت ساخت نیز این اصول موردتوجه قرارگرفته‌اند. عدم برقراری ارتباطات موثر در تیم‌ها می‌تواند پیامدهای مالی سنگینی به همراه داشته باشد؛ به‌طوری‌که در یک سال، تنها در ایالات متحده، ارتباطات ناکارآمد منجر به ضرری معادل 31 میلیارد دلار شده است.
علاوه بر این، تاثیر روابط کاری مثبت و سازنده بر سلامت و ایمنی کارگاه به‌طور چشمگیری مشاهده شده است. پذیرش این نگرش نسبت به روابط در صنعت ساخت توسط مدیران ضروری تلقی شده است و انتظار می‌رود که این رویکرد از سوی آن‌ها به تمام اعضای تیم منتقل شود. با رهبری موثر، درک اعضای تیم نسبت به وظیفه مشترک خود در مراقبت از یکدیگر تقویت می‌شود. این رویکرد موجب ترویج شیوه‌های مثبت درزمینه سلامت و ایمنی می‌شود که رعایت آن‌ها در همه مواقع الزامی است و در کاهش احتمال وقوع حوادث و اتفاقات ناگوار نقش
مهمی ایفا می‌کند.
حل این مسئله از طریق معرفی راهبردهای مشارکتی در پروژه‌های صنعت امکان‌پذیر شده است. این رویکرد زمینه‌ای فراهم می‌کند که کار تیمی در این صنعت به‌طور موثری پرورش یابد. با ایجاد یک چهارچوب یکپارچه، جریان آزادانه اطلاعات میان اعضای تیم پروژه و ذی‌نفعان تسهیل شده و درنتیجه، پروژه‌ها با موفقیت بیشتری پیش رفته و به‌صورت موثرتری اجرا می‌شوند. در این مقاله، مفهوم کار تیمی موثر در صنعت ساخت، اهمیت آن و راهکارهای بهبود کار تیمی در تمامی کسب‌وکارهای این حوزه موردبررسی قرارگرفته است.
1. کار تیمی در صنعت ساخت چیست؟
کار تیمی موثر و همکاری در صنعت ساخت زمانی بهترین نتایج را به همراه دارد که تمامی ذی‌نفعان، چشم‌اندازی واحد نسبت به اهداف پروژه داشته باشند. این رویکرد تضمین می‌کند که ارتباطات میان آن‌ها به شکلی موثر و به‌موقع برقرار شده و هماهنگی و تعامل لازم در حین انجام پروژه حفظ شود.
پروژه‌های ساخت به‌طور ذاتی یک فعالیت مشارکتی هستند و به همین دلیل ایجاد تیم در این صنعت اهمیت کلیدی دارد. افرادی که در این صنعت یا صنایع مرتبط مشغول به کار هستند، باید بیشتر از سایر حوزه‌ها، یاد بگیرند چگونه روابط موثر و پایدار با دیگر اعضای تیم پروژه برقرار کنند و قادر باشند کار تیمی باکیفیت بالا ارائه دهند.
پروژه‌های ساخت به همکاری میان اعضای تیم از تخصص‌های مختلف نیاز دارد. این اعضا شامل کارفرمایان، مهندسان، معماران، کارگران و البته پیمانکاران می‌شوند که باید برای دستیابی به یک هدف مشترک، به‌طور هماهنگ با یکدیگر همکاری کنند.
کار در صنعت ساخت به‌طور طبیعی با خطرات جدی روبه‌رو است، ازجمله مواد شیمیایی خطرناک، کار در ارتفاع، استفاده از ماشین‌آلات سنگین، خطرات جابه‌جایی اجسام سنگین و احتمال سقوط اشیای سنگین.
درصورتی‌که کار تیمی موثر وجود نداشته باشد، احتمال افزایش مشکلات سلامت و ایمنی وجود دارد که می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر بهره‌وری، روحیه تیم و شهرت و اعتبار شرکت پیمانکاری داشته باشد و خطر وقوع حوادث و اتفاقات ناگوار را نیز بیشتر کند.
2. چرا همکاری در صنعت ساخت اهمیت دارد؟
همکاری موثر در صنعت ساخت به اعضای تیم این امکان را می‌دهد که منابعی چون زمان را، هنگامی‌که اعتماد، ارتباطات و رهبری پروژه دچار اختلال شود حفظ کنند و از افزایش هزینه‌ها جلوگیری گردد.
درحالی‌که تمامی اعضای تیم ساخت ممکن است هدف مشترکی برای تکمیل پروژه داشته باشند، روش‌های رسیدن به این هدف و اولویت‌های هر یک از اعضا می‌تواند تفاوت‌های زیادی داشته باشد که این موضوع ممکن است منجر به بروز تعارض یا حتی توقف کامل پیشرفت پروژه گردد. برای عملکرد موثر، تیم‌ها باید فرهنگی مبتنی بر احترام متقابل، اعتماد متقابل، کمک پیش‌دستانه و در حالت ایده‌آل، حس رفاقت داشته باشند (در این مورد پیشنهاد می‌شود مقاله کاهش بی‌اعتمادی و تضاد بین کارفرما و پیمانکار را مطالعه کنید).
1.2. افزایش کارایی و بهره‌وری از دلایل کلیدی اهمیت کار تیمی
- برنامه‌ریزی
پروژه‌های ساخت، مشاوران و پیمانکاران مختلفی را برای دستیابی به یک هدف مشترک گرد هم می‌آورد. ازاین‌رو، به‌کارگیری کار تیمی در فرایند توالی‌یابی و زمان‌بندی کارها، هماهنگی وظایف و تخصیص منابع، امری حیاتی است (اگر با مفهوم بهره‌وری در صنعت ساخت آشنا نیستید، پیشنهاد می‌شود این مقاله را مطالعه کنید).
- همکاری
برای برآورده کردن نیازهای کارفرما و سایر ذی‌نفعان، همکاری موثر و هماهنگ تیمی می‌تواند موجب دستیابی به اهداف پروژه در زمان مشخص و با رعایت بودجه شود. بهره‌وری در کارگاه ساخت با مشارکت جمعی ایده‌های مختلف، ساده‌سازی فرایندها و شناسایی رویه‌های برتر افزایش می‌یابد.
- نوآوری
کار تیمی باعث ترویج نوآوری می‌شود، چراکه اعضای تیم قادرند از یکدیگر بیاموزند، دانش خود را به اشتراک بگذارند، بازخورد دریافت کنند و در حوزه‌های تخصصی خود پیشرفت کنند (برای آشنایی بیشتر با کاربرد فناوری و نوآوری در صنعت مهندسی و ساخت این مقاله را مطالعه کنید).
2.2. افزایش ایمنی و مدیریت ریسک در پروژه‌های ساخت
زمانی که کارگران در کارگاه حضور دارند، احساس می‌کنند که ایمنی آن‌ها به‌خوبی رعایت می‌شود و هرگونه نگرانی احتمالی به‌طور حرفه‌ای و موثر حل می‌شود. این موضوع به افزایش روحیه کلی کارکنان کمک کرده و نیروی کار شادتر، سالم‌تر و کارآمدتری را به همراه می‌آورد (اگر با مفهوم مدیریت ریسک در پروژه‌های ساخت آشنا نیستید، این مقاله را مطالعه کنید).
3.2. اختلافات کمتر، سازمان‌دهی آسان‌تر
کار تیمی به ترویج ارتباطات باز میان تمامی اعضای تیم کمک می‌کند، به‌طوری که ایده‌ها و نگرانی‌های مشاوران، پیمانکاران و پیمانکاران جزء بااهمیت یکسان موردتوجه قرار می‌گیرد. مسائل به‌راحتی و بلافاصله پس از بروز، موردبررسی قرار می‌گیرند و این امر می‌تواند باعث کاهش تعداد ادعاها قبل از آنکه مشکل به‌طور جدی و مخرب بروز کند، شود و بدین ترتیب تاثیرات منفی احتمالی بر پروژه به حداقل می‌رسد.
3. چگونه می‌توان کار تیمی را در صنعت ساخت بهبود بخشید؟
برای داشتن کار تیمی موثر در پروژه‌های ساخت، باید ارتباطات عالی پایه‌گذار آن باشد. علاوه بر این، تیم شما می‌تواند با اجرای این نکات از همان ابتدا به‌خوبی کار خود را آغاز کند:
- معرفی اعضای تیم به یکدیگر به‌صورت حضوری تا به ایجاد ارتباطات میان اعضا و شکل‌گیری هویت تیمی کمک کند؛
- گردآوردن همه اعضای تیم با داشتن یک چشم‌انداز شفاف ازآنچه باید به‌طور مشترک به آن دست یابند و تقسیم این هدف مشترک به وظایف کوچک‌تر برای اعضای تیم؛
- برای اطمینان از برقراری ارتباط موثر، باید از ابتدا رویه‌های برتر برای مذاکره و حل‌وفصل مسائل ایجاد شود؛
- تشویق به همکاری و مشارکت و فراهم آوردن محیطی که موجب انگیزه و تعهد تمام اعضای تیم گردد.
4. چگونه می‌توان ارتباط موثر شکل داد؟
برای برقراری ارتباطات موثر می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد
1.4. تناسب شخصیت‌ها با مهارت‌ها
هر عضو تیم مجموعه‌ای از مهارت‌های منحصربه‌فرد دارد که می‌تواند به تیم کمک کند تا بهترین عملکرد خود را ارائه دهد، خواه این مهارت‌ها شامل توانایی‌های ارتباطی عالی، نگرش مثبت یا مهارت‌های فنی و تخصصی باشد.
کلید ساختن تیمی کارآمد که بتواند به‌خوبی با یکدیگر همکاری کند، ترکیب موثر افراد است؛ به‌جای گروهی از افراد با مهارت‌های مشابه که از دیدگاه‌ها و توانایی‌های یکسان برای انجام وظایف استفاده می‌کنند، باید تنوع ایجاد کرد تا تعادل در تیم شکل گیرد.
2.4. استفاده از تمرین‌های تیم‌سازی
اعتمادسازی یکی از عناصر ضروری برای بهبود تیم است. زمانی که همه اعضای تیم به یکدیگر اعتماد داشته باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که در موقعیت‌های چالش‌برانگیز با نگرش مثبت و بدون ایجاد تعارض واکنش نشان دهند.
تمرین‌های تیم سازی ابزار بسیار موثری برای گرد هم آوردن اعضای تیم هستند. هرچه فضای کاری در روز تمرین تیم‌سازی غیررسمی‌تر باشد، فرصت بیشتری برای اعضای تیم فراهم می‌شود تا یکدیگر را بهتر بشناسند و توانایی تیم در همکاری هماهنگ بهبود یابد.
3.4. تعیین اهداف تیمی
ایجاد شفافیت و بیان اهدافی که تیم قرار است به آن‌ها دست یابد، راهی عالی برای اطمینان از این است که هر فرد، پروژه را چیزی بزرگ‌تر از خود می‌بیند.
باید به افراد کمک شود تا ارزش نظرات سایر اعضای تیم را درک کنند؛ تعارضات همیشه ممکن است در هنگام کار تیمی بروز پیدا کنند، اما با نظارت دقیق بر تیم و اطمینان از این‌که تعارضات به‌درستی مدیریت می‌شوند، گاهی اوقات این تعارضات می‌توانند منجر به پیشرفت مثبت در پروژه شوند.
در این مقاله به سؤالات زیر پاسخ داده شده است
1. کار تیمی در صنعت ساخت چیست؟
2. چرا همکاری در صنعت ساخت مهم است؟
3. دلایل کلیدی اهمیت کار تیمی در صنعت ساخت چیست؟
4. چگونه می‌توان کار تیمی را در صنعت ساخت بهبود بخشید؟
5. چگونه می‌توان ارتباط موثر شکل داد؟
جایگاه این مبانی در آموزش های موسسه ACEMI
در نقشه راه جامع مدیریت ساخت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور، در سطح مهارت‌های سخت (کارشناسی-اجرایی) دوره‌ای تحت عنوان مدیریت ساخت در طول چرخه حیات پروژه (پروژه‌های ساختمانی، زیرساختی و صنعتی) با هدف ترویج دانش مدیریت ساخت در کشورمان، به شکلی کاربردی ارائه گردیده است. لازم به ذکر است با توجه به نقش کلیدی مهارت‌های نرم در موفقیت‌های فردی و سازمانی، این موسسه علاوه بر آموزش مهارت‌های سخت اقدام به آموزش مهارت‌های نرم برای مدیران پروژه صنعت ساخت نیز نموده است و دوره‌هایی تحت عنوان استفاده از ضریب هوشی (IQ)، هوش هیجانی (EQ) و هوش ارزشی (VQ) در مدیریت پروژه و مهارت‌های ارتباطی با رویکرد مدیریت پروژه ارائه گردیده است. جهت آشنایی با نحوه برگزاری و زمان برگزاری دوره‌های آموزشی این موسسه و همچینین فعالیت‌های این موسسه در راستای اخذ گواهینامه‌های بین‌المللی در این حوزه، می‌توانید به وب‌سایت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور مراجعه نمایید.
[1] www.highspeedtraining.co.uk / How to Build Relationships in Construction.
دانلود جزئیات این مقاله
