میزان حضور و مشارکت زنان در صنعت ساخت در حال افزایش است، اما هنوز در اکثر کشورها با اختلاف قابل توجهی نسبت به مردان کمتر است. بر اساس داده‌های اداره آمار کار ایالات متحده، در سال 2020، زنان تنها 9.3 درصد از کل نیروی کار این صنعت را در آن کشور تشکیل می‌دادند. این رقم در مقایسه با 5.6 درصد در سال 2000 نشان‌دهنده‌ی رشدی اندک اما مؤثر است.
در سایر نقاط جهان، سهم زنان در صنعت ساخت به طور قابل توجهی متفاوت است. به عنوان مثال، در استرالیا، زنان حدود 11.2 درصد از نیروی کار در صنعت ساخت را تشکیل می‌دهند، در حالی که این رقم در آفریقای جنوبی ناچیز و تنها 1.7 درصد است.
با‌این‌حال، صنعت ساخت با کمبود نیروی کار ماهر روبرو است که منجر به تأخیر در پروژه‌ها و افزایش هزینه‌ها می‌شود. این موضوع ضرورت جذب و حفظ استعدادهای بیشتر، به ویژه از میان زنان، را بیش از پیش آشکار می‌کند.
1. پتانسیل زنان در صنعت ساخت
فرصت‌های شغلی با درآمد بالا: صنعت ساخت به طور کلی حقوق و مزایای رقابتی ارائه می‌دهد، به خصوص برای نیروهای متخصص و ماهر. این امر به زنان امکان می‌دهد تا از نظر مالی ثبات داشته باشند و به اهداف شغلی خود دست پیدا کنند.
امکان ارتقای شغلی: با توجه به کمبود نیروی کار ماهر در این صنعت، فرصت‌های زیادی برای ارتقای شغلی برای زنانی که مایل به یادگیری و پیشرفت هستند، وجود دارد. زنان می‌توانند از رده‌های شغلی پایین‌تر به سمت‌های مدیریتی و سرپرستی ارتقا پیدا کنند.
تنوع شغلی: صنعت ساخت، طیف گسترده‌ای از مشاغل را شامل می‌شود، از کارهای فنی و عملی گرفته تا مشاغل اداری و مهندسی. این تنوع به زنان امکان می‌دهد تا شغلی متناسب با مهارت‌ها و علایق خود پیدا کنند.
تاثیرگذاری مثبت: زنان در صنعت ساخت می‌توانند در پروژه‌های مهمی مانند پل‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس و خانه‌ها مشارکت داشته باشند. این امر به آنها احساس رضایت و اشتیاق می‌دهد زیرا می‌دانند که کارشان به نفع جامعه است.
ایجاد تنوع و تحول: حضور زنان در صنعت ساخت و ساز به ایجاد محیطی فراگیرتر و استقبال‌کننده‌تر کمک می‌کند. این امر به نوبه خود منجر به نوآوری، خلاقیت و دیدگاه‌های جدید در این صنعت می‌شود.
2. چرا زنان به دنبال مشاغل در صنعت ساخت نمی‌روند؟
تبعیض و آزار جنسی: متأسفانه، برخی از زنان در محل‌های کار با آزار و اذیت و تبعیض جنسیتی مواجه می‌شوند. این امر می‌تواند شامل رفتارهای توهین‌آمیز، ایجاد محیطی خصمانه و حتی سوء استفاده فیزیکی باشد. چنین تجربیاتی می‌تواند برای زنان بسیار آسیب‌زا باشد و آنها را از ادامه کار در این صنعت بازدارد.
فقدان تنوع: به دلیل سابقه مردسالارانه صنعت ساخت، تعداد زنان شاغل در این حوزه به طور قابل توجهی کمتر از مردان است. این عدم تنوع می‌تواند برای زنان جدید در این صنعت طاقت‌فرسا باشد، زیرا ممکن است احساس انزوا و عدم حمایت کنند.
عدم آگاهی: بسیاری از زنان از فرصت‌های شغلی موجود در صنعت ساخت و همچنین از مسیرهای ورود به این حوزه آگاه نیستند. این موضوع می‌تواند به دلیل فقدان برنامه‌های آموزشی و راهنمایی شغلی مناسب برای زنان در این زمینه باشد.
3. چگونه می‌توان زنان را به اشتغال در صنعت ساخت تشویق کرد؟
برنامه‌های حفظ و جذب: شرکتها باید برنامه‌های جذب و حفظ زنان را ایجاد کنند. این برنامه‌ها باید شامل آموزش و توانمندسازی زنان، ایجاد محیط کاری فراگیر و ترویج الگوهای زن باشد.
کمک به برقراری تعادل بین کار و زندگی زنان: دولت باید در مراقبت از کودکان و حمل‌ونقل مقرون به صرفه سرمایه‌گذاری کند. این امر به زنان شاغل کمک می‌کند تا تعادل بین کار و زندگی خود را برقرار کنند.
آموزش در مدارس: مدارس باید دختران را در مورد مشاغل در صنعت ساخت آموزش دهند. این امر به آنها کمک می‌کند تا در مورد فرصت‌های موجود در این صنعت آگاه شوند و برای موفقیت در این صنعت آماده شوند.
وقت آن رسیده که زنان نقشی برابر در صنعت ساخت داشته باشند. این نه تنها برای زنان، بلکه برای کل صنعت و کل جامعه مفید خواهد بود.
4. متفاوت فکر کردن
بیاید به پاسخ سوالات زیر فکر کنیم:
- حضور زنان در تیم‌های پروژه‌های صنعت ساخت چه تاثیری بر پویایی کاری می‌گذارد؟
- چه ویژگی‌های منحصر به فردی را یک زن به روی میز می‌آورد که با مردان متفاوت است؟
- از کار کردن با زنان چه چیزهایی به دست می‌آید و چه مزایایی در حضور آنها وجود دارد؟
Morton رهبر فنی پروژه از شرکت Laing می‌گوید:
زنان نوعی کنجکاوی به همراه می‌آورند، مثل این سوال که چرا این کار را انجام می‌دهید؟ به عنوان یک مرد، می‌توانم بگویم که وقتی گروهی کاملاً همگون در یک اتاق حضور دارند، دیگر چنین گفتگوهایی رخ نمی‌دهد، زیرا کم و بیش همه به یک شکل فکر می‌کنند. بنابراین، فقط با همین تغییر کوچک، یعنی ورود تنها یک زن، پویایی تغییر می‌کند و تنوع فکری به وجود می‌آید. این لحظات که به اصطلاح به آن «نفس تازه» می‌گوییم، به نتایج متفاوتی منجر می‌شود که همه چیز را بسیار بهتر می‌کند. به نظر می‌رسد با حضور زنان در اتاق جلسات، گفتگوها و نتایج تغییر می‌کند.
Firth از Edmonton, Alberta, Canada به عنوان متخصص ساخت مجازی برای گراهام کار می کرد، اشاره می‌کند:
زنان کمی متفاوت ساخته شده‌اند. ما قلب داریم. ما دلسوز هستیم. همچنین در چندوظیفگی بسیار خوب هستیم؛ بنابراین داشتن کارمندی که چندین کار را همزمان انجام می‌دهد، اما در عین حال احساسات را در حل مسئله در نظر می‌گیرد، دقیقاً همان چیزی است که صنعت ساخت به آن نیاز دارد. این مثل یک راه تازه برای عقب‌نشینی و گفتن این است که «خب، صبر کنید، چه کار متفاوتی می‌توانیم انجام دهیم؟» همچنین داشتن آن صدای دلسوز و در عین حال داشتن شجاعت برای گفتن این است که «بچه‌ها، می‌دانید چیست؟ ایده‌ای دارم» به نظر من، جایی است که تأثیر واقعی آن را شاهد خواهیم بود.
Dodson به عنوان مدیر کنترل پروژه در Orion، اضافه می‌کند:
بر اساس تجربه من، رئیس سابق من همیشه مشتاق حضور بیشتر زنان در تیمش بود، چون ما سطح خاصی از اشتیاق را به همراه می‌آوریم. او ادامه می‌دهد: «فکر می‌کنم این موضوع، همراه با دیدگاه‌های مختلف، بسیار کمک‌کننده است. همچنین باعث می‌شود ترکیبی سرگرم‌کننده در تیم شکل بگیرد. زنان همیشه مجبورند خلاقیت به خرج دهند یا اگر برنامه‌ی A جواب نداد، به سراغ برنامه‌ی B بروند.»
MaGee مدیر برنامه‌های کاربردی پروژه در Ledcor در Edmonton می‌گوید:
زنان به طور طبیعی در چندوظیفگی مهارت دارند؛ بنابراین عالی است که می‌توانیم چند کار را همزمان انجام دهیم و همه چیز را با هم مدیریت کنیم. همچنین زنان تمایل زیادی به راهنمایی و آموزش کارمندان جدید دارند. به نظر من، با رهبری زنان، اشتراک‌گذاری بیشتری وجود دارد و رویکرد «یا شنا کن یا غرق شو» کمتر به کار گرفته می‌شود. به نظر می‌رسد این طرز فکر هم برای کارمندانی که تحت نظر رهبران زن کار می‌کنند، نتایج مثبت‌تری به همراه دارد.
5. استراتژی‌های اثربخش برای جذب و نگهداشت زنان در صنعت ساخت
به غیر از برنامه‌های راهنمایی و حمایت، چگونه می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که صنعت ساخت به عنوان زمینه‌ای جذاب برای حضور زنان دیده شود و با مسیر منحصربه‌فرد حرفهای آنها همخوانی داشته باشد؟
یکی از راه‌ها، تعهد آگاهانه به نتایج متفاوت و داشتن معیارهای واقعی برای مشارکت زنان به منظور ایجاد انگیزه برای تغییر است.
Morton گزارش می‌دهد:
۴۵ درصد از موقعیت‌های کمیته اجرایی استرالیا ما توسط زنان پر شده است و مدیرعامل ما نیز زن است. با تیم‌های پروژه‌ای مستقر در ملبورن، ما در بخش رهبری ارشد ۳۷ درصد زنان را داریم که در نهایت منجر به مشارکت کلی ۵۳ درصدی زنان در آن تیم می‌شود.
به عنوان مثال، Roach به عنوان مدیر کل بازرگانی در Abergeldie اشاره می‌کند که در شرکت Abergeldie، چند زن فوق‌العاده در تیم رهبری ارشد حضور دارند. هر چه زنان بیشتری در نقش‌های رهبری و حتی بیشتر در نقش‌های اجرایی در کسب‌وکارها دیده شوند، برای زنان دیگر جذاب‌تر می‌شود. بنابراین، نشان دادن فرهنگی که زنان را در آن نقش‌ها در تجارت و صنعت نشان می‌دهد، می‌تواند نیروی محرکه واقعی برای الهام بخشیدن به زنان دیگر برای پیشرفت باشد. همچنین ممکن است مدیران استخدام را تشویق کند تا هنگام پر کردن آن نقش‌ها به مهارت‌ها و تجربیات متنوع‌تری نگاه کنند.
6. راهنمای جامع ورود زنان به صنعت ساخت
با توجه به تجربیات این پنل در طول دوران کاریشان، توصیه آنها برای زنانی که به کار در صنعت ساخت علاقه‌مند هستند، دختران جوان و همچنین والدینی که دختران خود را راهنمایی می‌کنند، چیست؟
پیشنهاد کلیدی Roach ایجاد یک شبکه داخلی در دانشگاه محل تحصیل و سپس ایجاد یک شبکه خارجی است. زیرا در بسیاری از مواقع، فرصت‌های شغلی بر اساس همین شبکه‌‌سازی‌ها معرفی می‌شوند. همچنین، اگر فرصت‌های دیگری برای مشارکت در یک پروژه متفاوت یا بخش دیگری از یک پروژه وجود داشته باشد، با شناختن کسی در آن کسب‌و‌کار، می‌توان آن فرصت‌ها را شناسایی و به دست آورد.
MaGee توصیه می‌کند:
شما همچنین باید شروع به پذیرفتن فرصت‌ها کنید. فقط ریسک کنید. فکر می‌کنم زنان بیشتر به خودشان شک می‌کنند و تصور می‌کنند توانایی لازم را ندارند. شکست خوردن اشکالی ندارد، اما اگر فقط امیدوار باشید که اتفاقی بیفتد، به جایی نمی‌رسید. باید خودتان ریسک کنید. برای اینکه یک بازیکن تیمی به نظر برسید و مردم شور و اشتیاق شما را ببینند، به هر کجای کشور که لازم است بروید و کارهایی را که باید انجام دهید، انجام دهید. این باعث پیشرفت شما در کارتان می‌شود.
Dodson به این عقیده است که به سادگی بهترین نماینده خود باشید. او می‌گوید:
فقط حرف بزنید! حداقل ۵۰ درصد شانس دارید، درست است؟ بنابراین، اگر چیزی را می‌خواهید، آن را بگویید. اگر کسی که با او صحبت می‌کنید گوش نمی‌دهد، پس به دنبال فرد دیگری بروید. همچنین برای سفر کردن وقت بگذارید. به نظر من، در ابتدای کار، رفتن به پروژه‌های مختلف و مکان‌های مختلف به من کمک زیادی کرد. همچنین او با اشاره به حرفهای Williams می‌گوید: «گاهی اوقات، تنها کاری که باید انجام دهید این است که دکمه «شروع» را فشار دهید و همه چیز سر جای خودش قرار خواهد گرفت. اما باید شروع کنید.»
7. سرمایه‌گذاری هدفمند برای آینده
همه موافقند که با وجود بهبود در آمار حضور زنان در نقش‌های کلیدی صنعت ساخت، هنوز راه درازی در پیش است. کارهای زیادی باید انجام شود و این به معنای نیازمندی به سرمایه‌گذاری برای تغییر نگرش نسبت به زنان در این صنعت و همچنین نگرش خود زنان است.
این تغییر می‌تواند در گام‌های بزرگ و جهشی رخ دهد، اما همچنین می‌تواند در لحظات کوچک و قابل درک که در طول نسل‌ها و حتی عادت‌های روزمره تکرار می‌شوند، شکل بگیرد. برای مثال، در جوایز اخیر انجمن آب استرالیا در سیدنی، زنان به طور چشمگیری در هر دو بخش جوایز دانشجویی و متخصصان جوان تسلط داشتند. اما با این حال، در بخش متخصص آب سال، تعداد مردان نامزد شده بسیار بیشتر بود. بنابراین، در حالی که پیشرفت زیادی در زمینه جذب اولیه در حال انجام است، اما هنوز کارهای زیادی در زمینه حفظ و توسعه نیروی کار زن باقی مانده است.
در نهایت، هیچ کس نمی‌گوید که همه زنان باید صنعت ساخت را انتخاب کنند. اما حرف این است که موانع ذهنی، اجتماعی و جنسیتی سنتی که در انتخاب شغل وجود دارد، باید برداشته شود تا همه زنان و در نهایت همه افراد بتوانند آزادانه و با اطلاعات کافی مسیر شغلی خود را انتخاب کنند.
حضور زنان در صنعت ساخت در حال افزایش است و فرصت‌های زیادی برای آنها وجود دارد. زنان در این صنعت می‌توانند در طیف گسترده‌ای از مشاغل از جمله کارگران ساخت، نجاری، لوله‌کشی، برقکاری و مهندسی کار کنند. آنها همچنین می‌توانند در نقش‌های مدیریتی مانند سرپرست پروژه و مدیر ساخت فعالیت داشته باشند.
دلایل زیادی وجود دارد که چرا زنان ممکن است کار در صنعت ساخت را انتخاب کنند. این یک صنعت چالش برانگیز و پردرآمد است که فرصت‌های زیادی برای رشد ارائه می‌دهد. صنعت ساخت همچنین بسیار متنوع است و فرصت‌هایی برای کار در طیف گسترده‌ای از پروژه‌ها را فراهم می‌کند.
اگر علاقه‌مند به کار در صنعت ساخت هستید، منابع زیادی برای کمک به شما برای شروع کار وجود دارد. برنامه‌های آموزشی زیادی وجود دارد که می‌تواند به شما در یادگیری مهارت‌های لازم برای موفقیت در این صنعت کمک کند. همچنین سازمان‌های زیادی وجود دارد که از زنان در صنعت ساخت حمایت می‌کنند.
در اینجا چند نکته برای کمک به شما برای شروع کار در صنعت ساخت آورده شده است:
- تحقیق کنید. در مورد صنعت ساخت و انواع مختلف مشاغل موجود اطلاعات کسب کنید.
- مهارت‌های لازم را توسعه دهید. برنامه‌های آموزشی یا دوره‌های کارآموزی را در نظر بگیرید که می‌تواند به شما در یادگیری مهارت‌های لازم برای موفقیت در این صنعت کمک کند.
- با متخصصان صنعت ساخت شبکه‌سازی کنید. با حضور در رویدادهای صنعتی و پیوستن به سازمان‌های حرفهای، با افرادی که در صنعت ساخت کار می کنند ارتباط برقرار کنید.
- رزومه و کاورلتر (Cover Letter) را آماده کنید. رزومه و کاورلتر خود را طوری تنظیم کنید که مهارت‌ها و تجربیات شما را برجسته کند به گونه‌ای که برای مشاغل در صنعت ساخت مرتبط باشد.
- برای شغل درخواست دهید. برای مشاغلی که به آنها علاقه دارید درخواست دهید.
8. نتیجه‌گیری آینده زنان در صنعت ساخت
بر اساس این مقاله، شرکتها باید به طور جدی برای جذب و نگه‌داری استعدادهای زنان سرمایه‌گذاری کنند، اهداف معیاری واقعی داشته باشند و از طریق برنامه‌های S.T.E.M
(Science, Technology, Engineering, and Mathematics) نسل بعدی را الهام بخشند.
در اینجا چند راه‌حل پیشنهادی از سوی کارشناسان صنعت ساخت آمده است:
1. ایجاد شبکه‌های داخلی و خارجی برای حمایت و افزایش فرصت‌ها.
2. تشویق به پذیرش فرصت‌ها و ریسک کردن برای به دست آوردن تجارب جدید.
3. افزایش تعهد شرکتها به اهداف مشارکت جنسیتی و ایجاد برنامه‌های جذب و نگه‌داری.
4. ارتقای مهارت‌ها و ذهنیت‌های زنان برای بهبود ارتباطات و بهره‌وری در محل کار.
[1] Diversity Wins, McKinsey & Company, May, 2020.
[2] Time to Attract Women to Construct, Australian Constructors Association, September, 2022.
[3] Statistics on Women in Construction, National Assoc. of Women in Construction, 2022.
