مسیر بحرانی بخشی از منطق برنامه زمان‌بندی است که شامل تمام فعالیت‌هایی است که تاخیر در آن‌ها موجب تاخیر در تاریخ پایان پروژه می‌شود. مسیرهای نزدیک به مسیر بحرانی نیز اهمیت زیادی دارند؛ زیرا حتی یک تاخیر جزئی می‌تواند آن‌ها را به مسیر بحرانی تبدیل کند؛ بنابراین، ترسیم این مسیرها روی نمودار گانت (Gantt Chart) ضروری است. نرم‌افزار P6 قابلیت نمایش مسیرهای کلیدی موردنظر را به شکلی کارآمد فراهم می‌کند (برای آشنایی بیشتر با مسیر بحرانی به مقاله پنج روش کلیدی برای بهبود فرایند برنامه‌ریزی به روش مسیر بحرانی (CPM) مراجعه کنید). این مقاله نشان می‌دهد که چگونه می‌توان بیش از یک مسیر بحرانی را از طریق منطق شبکه نمودار گانت در P6 نمایش داد.
برنامه زمان‌بندی پروژه نمونه در شکل ۱ نمایش‌داده‌شده است.
شکل 1. پروژه نمونه در نرم‌افزار Primavera P6
در ستون "Total Float" جدول فعالیت‌ها مشاهده می‌شود که برخی فعالیت‌ها دارای مجموع شناوری صفر و برخی دیگر دارای یک یا دو روز شناوری هستند؛ بنابراین، برنامه زمان‌بندی دارای بیش از یک مسیر در منطق شبکه است. از منوی "View" وارد گزینه "Activity Critical Path" شوید و سپس گزینه "Select Paths to Show" را انتخاب کرده.
در شکل ۵، مشاهده می‌شود که مسیر بحرانی پروژه (ABCIJ) با رنگ قرمز و با شناوری کل صفر نشان‌داده‌شده است. علاوه بر این، مسیر AGHIJ که تقریباً بحرانی است قابله مشاهده است؛ زیرا دو فعالیت در طول این مسیر هر کدام یک روز شناور کل دارند و دو فعالیت بحرانی هستند.
برای تحلیل بهتر مسیرها، گزینه "Enable Group and Sort" را از منوی "View" فعال کنید. این قابلیت امکان مقایسه بهتر مسیرها و مشاهده تأثیر فعالیت‌های مختلف را فراهم می‌کند (شکل 6).
این دو مسیر در نمودار گانت نسبت به یکدیگر نمایش داده می‌شوند.
پس از تحلیل مسیرهای بحرانی، ممکن است بخواهید تنظیمات نرم‌افزار را به حالت اولیه بازگردانید. برای این کار از منوی "View" وارد "Activity Critical Path" شده و گزینه "Enable Group and Sort" را غیرفعال کنید (مطابق شکل 8).
گزینه "Show Forward Activity Critical Paths" را نیز غیرفعال کنید. با این کار، نمودار گانت به حالت اولیه خود بازمی‌گردد.
نمودار گانت مطابق با شکل 10 به حالت اولیه خود بازگردانده می‌شود.
اهمیت چند مسیر بحرانی در پروژه‌های پیچیده
این تفاوت‌ها در تحلیل تاخیرات اهمیت زیادی دارند. شناسایی دقیق مسیرهای بحرانی و نزدیک به بحرانی می‌تواند به مسئول زمان‌بندی پروژه کمک کند تا تأثیر تاخیرات احتمالی را بر بخش‌های مختلف پروژه پیش‌بینی کرده و اقدامات پیشگیرانه انجام دهند. خوشبختانه،Microsoft Project نیز گزینه‌ای برای محاسبه مسیرهای بحرانی متعدد دارد که این نرم‌افزار را قادر می‌سازد مسیر بحرانی را برای هر شبکه مستقل از فعالیت‌ها در پروژه نمایش دهد (برای آشنایی بیشتر می‌توانید به مقاله آیا می‌توان چندین مسیر بحرانی در نرم‌افزار MSP داشت؟ مراجعه کنید).
جمع‌بندی نمایش چند مسیر بحرانی در نرم‌افزار Primavera P6
مدیریت زمان در پروژه‌های ساخت، یکی از ارکان اصلی موفقیت است. شناخت و تحلیل مسیرهای بحرانی و بلندترین مسیر به مدیران پروژه کمک می‌کند تا تأثیر فعالیت‌های مختلف را بر زمان‌بندی پروژه پیش‌بینی کنند. Primavera P6 به‌عنوان یک ابزار پیشرفته، قابلیت شناسایی و نمایش چندین مسیر بحرانی را فراهم می‌کند که برای پروژه‌های پیچیده بسیار حیاتی است. با استفاده از این نرم‌افزار، می‌توان تاخیرات را پیش‌بینی و مدیریت کرده و از وقوع خسارات مالی جلوگیری کرد (برای آشنایی بیشتر با Primavera P6 به مقاله چگونه متخصص Primavera شویم؟ مراجعه کنید).
در نهایت، مسیر بحرانی و بلندترین مسیر نه‌تنها هدایتگر زمان پروژه است، بلکه نقش اساسی در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک ایفا می‌کند. توانایی شناسایی دقیق این مسیرها، یکی از مهارت‌های کلیدی برای هر مدیر پروژه حرفه‌ای است.
در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده شده است
1. چرا زمان در پروژه‌های صنعت ساخت اهمیت حیاتی دارد؟
2. چگونه می‌توان چند مسیر بحرانی را شناسایی و تحلیل کرد؟
3. نرم‌افزار Primavera P6 چه قابلیت‌هایی برای مدیریت مسیر بحرانی دارد؟
4. آیا می‌توان چندین مسیر بحرانی را در Primavera P6 نمایش داد؟
جایگاه این مبانی در موسسه ACEMI
باتوجه‌به اهمیت نرم‌افزار Primavera P6 در برنامه‌ریزی، زمان‌بندی و کنترل پروژه، در نقشه راه مدیریت ساخت موسسه ACEMI، دوره آموزش نرم‌افزار Primavera P6 در مدیریت پروژه در سطح مهارت‌های سخت (سطح کارشناسی و اجرایی) ارائه می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دوره‌ها و سرفصل‌های ارائه شده ، نحوه و زمان برگزاری می‌توانید به تقویم آموزشی در وبسایت موسسه ACEMI مراجعه نمایید.
[1] tensix.com/Display more than one critical path in P6.
دانلود جزئیات این مقاله
