آشنایی با پمپ بتن و انواع آن

يكي از مهم ترين تجهيزات ساخت را ميتوان پمپ های بتن معرفي كرد. پمپ های بتن برای انتقال بتن به انواع ترازهای ارتفاعی، به کمک انسان آمده و در انواع مختلفی نیز ارائه شده اند که هرکدام از آن ها در شرایط مختلف و با توجه به نیازهای مختلف باید به کار گرفته شوند. اما باید توجه داشت که بدون آشنایی با اصول و مکانیزم هر کدام از انواع پمپ بتن، انتخاب پمپ ها میتواند هزینه های اضافی را به پروژه وارد نماید. پمپ بتن سیستمی است که برای رساندن بتن به محل خاصی، با استفاده از خطوط لوله طراحی شده است. پمپ بتن یک ماشین نسبتاً ساده است که بتن را با فشار مشخص از طریق خط لوله (گاهی اوقات با کمک روان کننده) به محل مورد نظر منتقل می کند. از آنجایی که بتن بسیار چسبناک است، جریان داخل خط لوله متصل به پمپ عمدتاً تحت تأثیر یکنواختی جریان و اصطکاک قرار می گیرد بنابراین، برای عملکرد صحیح، یک پمپ نیاز به یک منبع ثابت از بتن قابل پمپاژ دارد.

1. انواع پمپ بتن

اولین تجهیزات پمپ بتن در اوایل دهه 1930 در ایالات متحده آمریکا معرفی شد. کشورهای آلمان و ژاپن را نیز میتوان به واسطه شرکت های Putzmeister و Schwing در این زمینه پیشتاز دانست. اما به طور معمول یک پمپ بتن شامل یک خط لوله، یک قیف ورودی و پیکربندی خاص آن از شیرها و پیستون ها (یا ماشین آلات پنوماتیک) است. بسته به نوع کار، مقدار بتن مورد نیاز، دسترسی به محل بتن ریزی و فواصلی که باید طی شود، نوع خاصی از پمپ وجود خواهد داشت که برای انجام کار مناسب تر است. همچنین ذکر این نکته حائز است که جدای از مکانیزم نوع پمپ، انواع مختلفی از شیرها در پمپ ها استفاده می شود. شیرها جریان ورودی بتن به سیستم را تنظیم می کنند. دو نوع اصلی شیرها عبارتند از:
الف- شیرهای مکانیکی
ب- شیرهای هیدرولیک
به طور کلی سه نوع پمپ وجود دارد، که عبارتند از:

2. پمپ های پیستونی

نحوه کار این ماشین ها به این صورت است که در یک سیلندر، پیشتون بتن را در داخل خط لوله تخلیه می کند، در حالی که در همان زمان پیستون دیگر عقب می نشیند و بتن را از قیف ورودی به سیلندر خود می دهد. سوپاپ ها برای باز و بسته شدن در ابتدا و انتهای هر حرکت پیستون هماهنگ می شوند، به این صورت که دریچه ورودی سیلندر به صورت خالی باز شده و دریچه ورودی سیلندر پر بسته می شود و به سیلندر خالی اجازه می دهد تا با مواد پر شود. پس از این، دریچه خروجی سیلندر پر باز می شود و دریچه خروجی سیلندر خالی بسته می شود و به پیستون اجازه می دهد مواد را به داخل خط لوله فشار دهد. این نوع پمپ ها رایج ترین نوع پمپ هستند و برخی نکات مهم در پمپ های پیستونی عبارتند از:
الف- پمپ پیستونی دارای یک مخزن و همزن مربوط به آن است.
ب- مخزن یک توری دارد.
ج- دو نوع تک پیستونی و دو پیستونی دارد.
چ- پمپ در ایران دارای قطر خروجی 4 تا 6 اینچ است.
ح- دو نوع پمپ زمینی و دکلی وجود دارد.

شکل 1. نمونه ای از پمپ پیستونی

3. پمپ های پنوماتیک

در این نوع پمپ ها، بتن با هوای فشرده از طریق خط لوله جابجا می شود. هیچ قطعه مکانیکی که به بتن فشار وارد کند، وجود ندارد. نحوه کار این پمپ ها با ریختن مقدار مشخصی بتن (معمولاً 0.5 متر مکعب) در مخزن پمپ است. در ورودی پمپ، دریچه تعادلی وجود دارد که با پر شدن مخزن بسته می‌شود. سپس، هوای فشرده توسط یک دریچه وارد سیستم می‌شود و بتن از طریق مخروطی موجود در دستگاه، وارد خط لوله میشود تا به محل مورد نظر انتقال پیدا کند.

شکل 2. نمونه ای از پمپ پنوماتیک

4. پمپ های پریستالتیک (پمپ های فشاری)

این پمپ ها بر اساس همان اصل پمپ های مورد استفاده در بیمارستان ها برای استفاده از سیالات با سرعت ثابت کار می کنند. در واقع برخی از کارشناسان آنها را نسخه بزرگ شده این پمپ های بیمارستانی می دانند که برای رفع نیازهای ساختمانی اصلاح شده اند.

شکل 3. نمونه ای از پمپ پریستالتیک

- جهت مطالعه بیشتر، فایلی جهت دانلود قرار داده شده است.

جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش های موسسه ACEMI

در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطح مهارت های سخت (کارشناسی- اجرایی و ارشد - استراتژی) و در سطح مهارت های نرم دوره های جامعی دیده شده است. همچنین به جهت آشنایی با دوره ها و تاریخ برگزاری آن ها می توانید به بخش تقویم آموزشی موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.