در دنیای ساخت، اطمینان از کیفیت پروژه‌ها نه‌تنها برای موفقیت پروژه ضروری است، بلکه به‌طور مستقیم بر ایمنی، پایداری و کارایی بلندمدت تاثیر می‌گذارد. در این زمینه، نقش سرپرست کنترل کیفیت در پروژه‌های صنعت ساخت به‌عنوان یک عامل کلیدی، به‌ویژه در کنترل و تضمین کیفیت، بسیار برجسته است. سرپرست کنترل کیفیت مسئول نظارت دقیق بر فرایندهای ساخت و اطمینان از این است که تمامی مراحل پروژه با استانداردهای صنعتی، مقررات قانونی و انتظارات کارفرما تطابق داشته باشد. در این مقاله، نکات مهمی درباره‌ی بایدها و نبایدهای سرپرست کنترل کیفیت ارائه خواهیم داد تا او بتواند در مسیر مدیریت کیفیت پروژه‌های صنعت ساخت موفق‌تر عمل کند و نتایج بهتری حاصل نماید.
1. نقش سرپرست کنترل کیفیت در صنعت ساخت
سرپرست کنترل کیفیت در صنعت ساخت یک مدیر استراتژیک است که بر تمامی جنبه‌های تضمین کیفیت و کنترل کیفیت نظارت دارد. وظیفه‌ی اصلی او تضمین این است که پروژه‌ها به‌طور کامل با استانداردهای مقرر، نیازهای کارفرما و قوانین و مقررات مرتبط هم‌راستا باشند. از وظایف این موقعیت می‌توان به نظارت و ممیزی فعالیت‌های ساخت، مدیریت مستندات کیفیت، آموزش و هدایت تیم‌های کنترل کیفیت اشاره کرد. سرپرست کنترل کیفیت باید به‌طور مداوم با تیم‌های مختلف در ارتباط باشد تا فرایندهای کیفیت در تمامی مراحل پروژه به‌خوبی پیاده‌سازی شوند. برای آشنایی با روش‌های پایش و ابزارهای دیجیتال در راستای تضمین کیفیت پروژه‌های این صنعت مطالعه مقاله تضمین کیفیت در پروژه‌های صنعت ساخت توصیه می‌شود.
2. الزامات کلیدی برای سرپرستان کنترل کیفیت در صنعت ساخت
1.2. تدوین یک برنامه جامع مدیریت کیفیت
برنامه مدیریت کیفیت (Quality Management Plan-QMP) برای هر پروژه ساخت یک ابزار ضروری است که بدون آن، رسیدن به کیفیت مطلوب ممکن نخواهد بود. این برنامه شامل سیاست‌ها، رویه‌ها، مسئولیت‌ها و استانداردهای الزامی کیفیت است که باید در طول پروژه پیاده‌سازی شوند. برنامه مدیریت کیفیت با تسهیل ارتباطات بین تیم‌ها، تعیین مسئولیت‌های دقیق و ایجاد یک سیستم منسجم، به تضمین کیفیت در تمامی مراحل پروژه کمک میکند. این برنامه نه‌تنها برای نظارت بر کیفیت ضروری است بلکه به‌عنوان مرجع اصلی برای رفع مشکلات و انجام اقدامات اصلاحی عمل میکند. در مقاله ارزیابی اقتصادی روش مدیریت کیفیت جامع (TQM) در پروژه به بهبود عملکرد سازمان‌ها نسبت به سایر رقبا پرداخته شده است.
2.2. اولویت قراردادن آموزش و توسعه مستمر
فنون ساخت و مقررات به‌طور مداوم در حال تغییر هستند. سرپرستان کنترل کیفیت باید به آموزش و توسعه مستمر تیم‌های خود اولویت دهند تا همواره با جدیدترین شیوه‌ها و استانداردهای صنعتی آشنا باشند. برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و برنامه‌های گواهینامه‌ای از روش‌های مؤثر برای ارتقای مهارت‌ها و دانش تیم‌ها است. این امر نه‌تنها به بهبود عملکرد کیفیت کمک میکند بلکه باعث می‌شود تیم‌ها همواره آمادگی پاسخگویی به تغییرات جدید در صنعت ساخت را داشته باشند. برای ارزیابی کیفیت پروژه که از پرچالش‌ترین موضوعات این حوزه میباشد، مطالعه مقاله اندازه‌گیری عملکرد کیفیت پروژه در شرکت‌های طرح و ساخت، پیشنهاد می‌شود.
3.2. انجام منظم ممیزی‌های کیفیت
برگزاری ممیزی‌های کیفیت منظم یکی از راه‌های مؤثر برای شناسایی و رفع مشکلات کیفیتی در مراحل اولیه پروژه است. ممیزی‌ها باید به‌طور سیستماتیک انجام شوند و تمامی جنبه‌های پروژه شامل مصالح، فرایندها و ساختارهای نهایی را در بر بگیرند. ثبت نتایج این ممیزی‌ها برای فرایند بهبود مستمر ضروری است و این اطلاعات می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های آتی برای اصلاحات و ارتقای کیفیت مورد استفاده قرار گیرند.
4.2. تقویت همکاری و ارتباطات
همکاری میان تیم‌های مختلف مهندسان، معماران و کارگران برای دستیابی به اهداف کیفیت ضروری است. به‌عنوان سرپرست کنترل کیفیت، ایجاد محیطی که در آن ارتباطات باز و شفاف باشد و اعضای تیم بتوانند به‌راحتی بازخوردها و نگرانی‌های خود را بیان کنند، بسیار حیاتی است. برگزاری جلسات منظم و استفاده از ابزارهای همکاری می‌تواند به تقویت همکاری تیم‌ها کمک کند و موجب ارتقای کیفیت کل پروژه شود.
5.2. استفاده از فناوری و داده‌ها
یکپارچه‌سازی فناوری‌ها مانند مدل‌سازی اطلاعات ساخت (Building Information Modeling- BIM) و تحلیل داده‌ها در فرایندهای کنترل کیفیت می‌تواند کارایی را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. این ابزارها به نظارت در زمان واقعی کمک می‌کنند و به شناسایی سریع مشکلات احتمالی می‌پردازند، که این امر موجب مدیریت کیفیت پیشگیرانه و نه واکنشی می‌شود. به‌کارگیری این تکنولوژی‌ها نه‌تنها روند کنترل کیفیت را تسهیل میکند، بلکه دقت در شناسایی مسائل و ارزیابی آنها را بهبود می‌بخشد.
استفاده از فناوری‌ها در بازررسی‌ها نیز می‌تواند بسیار مثمرثمر واقع شود، اگرچه بازرسان با تجربه ارزشمند هستند اما اتکا صرف به بازرسی‌های انسانی می‌تواند منجر به خطا شود. استفاده از ابزارهای فناوری برای بازرسی، مانند پهپادها برای تصویربرداری سایت و حسگرها برای آزمایش‌های ساختاری، می‌تواند دقت و جزئیات ارزیابی کیفیت را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دهد.
6.2. تاکید بر ایمنی و انطباق
کنترل کیفیت و ایمنی به‌طور عمیقی به هم مرتبط هستند. اطمینان از رعایت استانداردهای ایمنی شغلی به‌عنوان بخشی از فرایند تضمین کیفیت نه‌تنها از کارگران محافظت میکند بلکه یکپارچگی ساختاری پروژه را نیز حفظ میکند. بازدیدهای ایمنی منظم و برنامه‌های آموزشی ایمنی باید جزء لاینفک سیستم مدیریت کیفیت باشند تا همواره محیطی امن و با کیفیت برای اجرای پروژه فراهم گردد. برای آشنایی بیشتر با نقش ایمنی در کیفیت پروژه‌های صنعت ساخت مطالعه مقاله بررسی رابطه ایمنی و کیفیت در موفقیت پروژه‌ها توصیه می‌گردد.
7.2. پرهیز از نادیده‌گرفتن مستندسازی به‌عنوان رکن اصلی کنترل کیفیت
مستندسازی صحیح برای پیگیری کیفیت مصالح و اجرای کار ضروری است. عدم نگهداری سوابق دقیق می‌تواند منجر به نادیده گرفتن مشکلات و عدم انطباق با مقررات قانونی شود، که این امر می‌تواند باعث نیاز به اصلاحات پرهزینه و مشکلات قانونی گردد. برای جلوگیری از چنین مسائلی، باید مستندات کاملی برای تمامی جنبه‌های پروژه تهیه و نگهداری شود. برای اجرای صحیح و تحویل موفق پروژه‌ها و تبدیل شدن آن به ارزش‌افزوده ای پایدار برای ذی‌نفعان مطالعه مقاله کنترل و تضمین کیفیت درمدیریت پروژه‌های صنعت ساخت توصیه می‌گردد.
8.2. توجه به بازخوردها و درس‌آموخته‌ها
بازخوردهای پروژه‌های گذشته می‌توانند بینش‌های ارزشمندی را در اختیار شما قرار دهند. نادیده گرفتن این درس‌ها می‌تواند منجر به تکرار اشتباهات گذشته شود. سرپرستان کنترل کیفیت باید به‌طور فعالانه از اعضای تیم، ذی‌نفعان و کارفرمایان بازخورد بگیرند و آن را در پروژه‌های آینده برای جلوگیری از مشکلات تکراری کیفیت در نظر بگیرند.
9.2. توجه به کیفیت در راستای سرعت
در تلاش برای رعایت مهلت‌ها، نباید اجازه داده شود که کیفیت فدای سرعت گردد. کوتاه آمدن از استانداردهای کیفی ممکن است به بروز خرابی‌های سازه‌ای و ایجاد مخاطرات ایمنی منجر شود. ضروری است تعادلی میان فشار زمان و نظارت دقیق کیفی برقرار گردد تا پروژه‌ها ضمن تحویل به‌موقع، با بالاترین سطح کیفیت ارائه شوند.
10.2. توجه به مشکلات نوظهور
نادیده گرفتن نشانه‌های اولیه مشکلات کیفیت می‌تواند باعث تشدید مشکلات شود و منجر به تاخیرهای قابل توجه گردد. سرپرستان کنترل کیفیت باید این نگرانی‌ها را به‌طور فوری رسیدگی کنند و با استفاده از منابع لازم به شناسایی و رفع نقایص یا ناهماهنگی‌های احتمالی بپردازند.
11.2. توجه به اهمیت فرهنگ کیفیت
فرهنگی که کیفیت را ارزشمند بداند برای بهبود مستمر ضروری است. بدون پشتیبانی فرهنگی، حتی بهترین سیستم‌های کنترل کیفیت نیز می‌توانند شکست بخورند. باید ذهنیت و فرهنگی ایجاد کنید که کیفیت را به‌عنوان مسئولیتی جمعی در نظر بگیرد، به‌طوری‌که همه اعضای تیم را به رعایت استانداردهای بالا ترغیب کند.
جمع‌بندی تبدیل شدن به یک سرپرست کنترل کیفیت حرفه‌ای
نقش سرپرست کنترل کیفیت در صنعت ساخت یک نقش چالش‌برانگیز ولی پربازده است. با رعایت بایدها و نبایدهای ذکرشده، سرپرستان کنترل کیفیت می‌توانند اطمینان حاصل کنند که پروژه‌هایشان نه‌تنها با استانداردهای لازم هم‌خوانی دارند بلکه از آنها فراتر می‌روند. پذیرش رویکردی استراتژیک در مدیریت کیفیت باعث ایجاد فرهنگی از ایمنی، قابلیت‌اطمینان و موفقیت پایدار می‌شود. در نهایت، کیفیت تنها یک هدف نیست، بلکه سفری مداوم و ارزش‌آفرین است.
در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده شده است
1. نقش اصلی سرپرست کنترل کیفیت در پروژه‌های صنعت ساخت چیست؟
2. چه اقدامات کلیدی برای تضمین کیفیت پروژه‌های صنعت ساخت باید انجام شود؟
3. چه اشتباهاتی می‌تواند فرایند کنترل کیفیت را به خطر بیندازد؟
4. چگونه می‌توان فرهنگ کیفیت را در تیم‌های پروژه نهادینه کرد؟
جایگاه این مبانی در آموزش‌های مؤسسه ACEMI
در نقشه راه جامع مدیریت ساخت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور، در سطوح مهارت‌های سخت (سطح های کارشناسی، اجرایی و ارشد، استراتژی) دوره‌ای به نام مدیریت کیفیت جامع و استراتژی پیاده‌سازی آن در پروژه‌های صنعت ساخت طراحی شده است که این مبانی را به شکل جامعی آموزش می‌دهد. جهت اطلاع از نحوه و تاریخ برگزاری و سرفصل‌های ارائه شده در این دوره‌ها می‌توانید به بخش تقویم آموزشی مدیریت ساخت و پروژه در سایت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی‌پور مراجعه نمایید.
[1] The Dos and Don'ts for Quality Heads: Mastering Construction Quality Control.
دانلود جزئیات این مقاله
