6 راهکار هوش مصنوعی برای چالش‌های صنعت ساخت

صنعت ساخت علی‌رغم پتانسیل‌های خارق‌العاده، با چالش‌های متعددی روبرو است که می‌تواند منجر به عدم اطمینان و ناکارآمدی شود. با این حال، در میان این چالش‌ها، فرصت‌های بسیاری نیز برای نوآوری و رشد وجود دارد. برخی از چالش‌های کلیدی عبارتند از:
- حاشیه سود کم: رقابت شدید و افزایش هزینه‌ها می‌تواند حاشیه سود را در این صنعت کاهش دهد.
- کمبود نیروی کار: کمبود نیروهای متخصص ماهر در همه سطوح صنعت وجود دارد.
- شکاف در ارتباطات و مهارت: نبود ارتباطات و هماهنگی بین تیم‌های مختلف می‌تواند منجر به مشکلات و تأخیر شود.
- تأخیر در پروژه: عوامل مختلفی مانند شرایط آب و هوایی، مشکلات طراحی و کمبود مواد می‌تواند منجر به تأخیر در پروژه شود.
- افزایش دامنه پروژه: تغییرات در دامنه پروژه می‌تواند هزینه‌ها را افزایش دهد و در برنامه‌ریزی اختلال ایجاد کند.
- الزامات نظارتی در حال رشد: صنعت ساخت توسط مقررات سختگیرانه‌ای تنظیم می‌شود که می‌تواند پیچیدگی و هزینه را افزایش دهد.
- فشارهای پایداری: صنعت ساخت به دلیل مصرف زیاد منابع و تولید ضایعات، با فشارهای فزاینده‌ای برای پایدارتر شدن روبه‌رو است.
- اختلالات زنجیره تامین: اختلالات در زنجیره تامین می‌تواند منجر به کمبود مواد، تأخیر در پروژه و افزایش هزینه‌ها شود.
هوش مصنوعی می تواند به همه آنها رسیدگی کند. در چند دهه گذشته، مدل سازی اطلاعات ساخت (BIM) داغ‌ترین موضوع در صنعت ساخت بوده. اما به لطف ChatGPT، دیگر اینطور نیست. 

حال سوال بزرگ این است که هوش مصنوعی مولد (Generative AI) و به طور کلی هوش مصنوعی چه کاری می‌تواند برای صنعت ساخت انجام دهد؟

هنوز روزهای اولیه است اما هوش مصنوعی (AI) در حال حاضر در حال ایجاد ارزش، کاهش ریسک و افزایش کارایی و ایمنی در کل فرآیند برنامه ریزی، مهندسی، اجرا و عملیات است. اما در این مقاله به شش حوزه‌ای که هوش مصنوعی در حال حاضر یا طی چند سال آینده تأثیرگذار خواهد بود می‌پردازیم.

1. تحول در فرآیند مناقصه و برنامه‌ریزی

هوش مصنوعی در حال دگرگونی فرآیند مناقصه با خودکارسازی وظایف زمان‌بر و ارائه بینش‌های ارزشمند برای افزایش شانس موفقیت متخصصان است.
مزایای کلیدی هوش مصنوعی در فرآیند مناقصه:
- استخراج و خلاصه‌سازی خودکاردرخواست برای طرح پیشنهادی (Request for Proposal): هوش مصنوعی می‌تواند RFPها را به سرعت و با دقت بررسی کند، مشخصات مرتبط را استخراج کند و خلاصه‌ای جامع از نیازهای کارفرما را ارائه دهد. این امر به شما کمک می‌کند تا به سرعت بر الزامات پروژه تسلط پیدا کنید و پیشنهادی دقیق و متناسب ارائه دهید.
- رتبه‌بندی و اولویت‌بندی خودکار تامین‌کنندگان: هوش مصنوعی می‌تواند با تجزیه و تحلیل داده‌های عملکرد گذشته، ظرفیت، کیفیت و سایر عوامل، تامین‌کنندگان بالقوه را رتبه‌بندی و اولویت‌بندی کند. این به شما کمک می‌کند تا به سرعت بهترین شرکا را برای پروژه خود شناسایی کنید و زمان و تلاش خود را صرفاً روی گزینه‌های برتر متمرکز کنید.
- تهیه پیش‌نویس خودکار پاسخ‌های پیشنهادی: هوش مصنوعی می‌تواند با استفاده از اطلاعات استخراج‌شده از درخواست‌ها برای طرح‌های پیشنهادی ((RFP) Requests for Proposals) و دانش خود از توانایی‌ها و تجربیات شرکت شما، پیش‌نویس‌های اولیه‌ای از پاسخ‌های پیشنهادی را تهیه کند. این امر زمان و تلاشی را که برای ایجاد اسناد مناقصه از ابتدا صرف می‌شود، به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
- دسترسی به دانش سازمانی: هوش مصنوعی می‌تواند به عنوان یک مخزن دانش داخلی عمل کند و به اطلاعات صدها یا هزاران پروژه گذشته شرکت شما دسترسی داشته باشد. این امر به شما کمک می‌کند تا از تجربیات گذشته درس بگیرید، بهترین شیوه‌ها را شناسایی کنید و پیشنهادات قوی‌تر و برنده‌تر ارائه دهید.
- همکاری در زمان واقعی: هوش مصنوعی همکاران تولیدکننده شما هستند که می‌توانند در حین شکل‌گیری پیشنهادات به سؤالات پاسخ دهند و توصیه‌هایی ارائه کنند. آنها همچنین می‌توانند برآوردهایی از توالی، حجم و قیمت مواد، نیروی کار و تجهیزات ارائه دهند. این امر به شما کمک می‌کند تا پیشنهادات دقیق‌تر و کاملی را ارائه دهید و احتمال خطا را کاهش دهید.
- ترجمه خودکار پیشنهادات برنده به برنامه‌های پروژه: هوش مصنوعی می‌تواند پیشنهادات برنده را به پیش‌نویس برنامه‌های پروژه ترجمه کند. این امر به شما کمک می‌کند تا به سرعت و به آسانی از مرحله مناقصه به مرحله اجرا منتقل شوید.

2. طراحی و BIM

هوش مصنوعی (AI) در حال حاضر قادر است طرح‌های اولیه‌‌ای که بر روی کاغذ از نماهای ساختمان کشیده می‌شود را به چندین گزینه طراحی قابل اجرا برای نما تبدیل کند. هوش مصنوعی با تقویت سیستم‌‌های اطلاعات ساخت (BIM)، فراتر از صرفا ظاهر عمل می‌کند. الگوریتم‌های آن می‌توانند به سرعت داده‌های طراحی را ارزیابی کرده و چیدمان‌ها را بهینه کنند، در عین حال هزینه، زمان‌بندی پروژه، استفاده از فضا، بازده انرژی و ملاحظات پایداری را در نظر بگیرند. این ملاحظات می‌تواند شامل زاویه‌ی تابش خورشید تا مصالح ساخت باشد.
معماران و مهندسان سپس می‌توانند بر اساس چندین گزینه‌ی معتبر طراحی را انتخاب، تطبیق و تقویت کنند. با پیشرفت طراحی، هوش مصنوعی می‌تواند تداخل‌ها را در حالی که هنوز به صورت داده‌های قابل اصلاح هستند، شناسایی کند. با ادغام BIM با سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی (Enterprise Resource Planning (ERP)) و سیستم‌های مالی در بخش پشتیبان، شرکت‌های ساختمانی می‌توانند در حین شکل‌گیری، قیمت گزینه‌های مختلف طراحی را تعیین کنند.

علاوه بر این، یک طراحی پروژه با کمک هوش مصنوعی، یک طراحی با اسناد دقیق است که با پیشرفت پروژه، امکان طبقه‌بندی و اولویت‌بندی سریع ادعاها و درخواست‌های اطلاعات (Request for Information (RFI)) را فراهم می‌کند و در نتیجه باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه و جلوگیری از تأخیر در پرداخت‌ها می‌شود.

3. اجرا (Delivery)

در مرحله‌ی  ساخت، هوش مصنوعی می‌تواند با تجزیه و تحلیل و یادگیری از منابع داده‌ای متنوع و دائماً در حال تغییر، به رهبران پروژه کمک کند تا به بودجه، جدول زمانی، اهداف پایداری و کیفیت کلی پایبند باشند. زمانی که شرایط غیرمنتظره‌ای مانند آب و هوای نامناسب، اختلال در زنجیره تأمین، خرابی تجهیزات و تغییرات در محدوده پروژه رخ می‌دهد. 

هوش مصنوعی برنامه‌های کاری را به صورت لحظه‌ای تدوین می‌کند و وابستگی وظایف را به طور خودکار مجدداً تنظیم می‌کند.

هوش مصنوعی می‌تواند مشخصات پیچیده ساخت‌ را تجزیه و تحلیل کند و بخش‌های مشخصات و لیست‌های ارسال را بر اساس تجارت و بسته کاری ایجاد کند. ماژول‌های برنامه‌ریزی هدایت‌شده توسط هوش مصنوعی می‌توانند به سرپرستان و سرکارگران اجرایی در شناسایی کارهای مهم ساخت در برنامه‌های دو، چهار و شش هفته آینده کمک کنند. همکاران تولیدکننده هوش مصنوعی (Generative AI copilots) نیز در اجرا نقش‌آفرینی می‌کنند و با ارائه راهنمایی لحظه‌ای و پاسخ به سؤالات به زبان طبیعی، پیشنهاداتی ارائه می‌دهند و دستورالعمل‌های مربوط به کارهای پیچیده را شرح می‌دهند.

با تمرکز هوش مصنوعی روی داده‌های پهپاد و دوربین‌های ثابت در محل کار، به‌زودی به‌روزرسانی‌های خودکاری از پیشرفت بسته‌های کاری و مشاغل ایجاد می‌شود. علاوه بر این، تطابق خودکار پیشرفت واقعی با مدل‌های BIM می‌تواند انحرافات از طراحی را در مراحل اولیه شناسایی کند. هوش مصنوعی همچنین در مواقعی که برنامه‌ها طبق روال پیش نمی‌روند، با تجزیه و تحلیل و دسته‌بندی ادعاهای ورودی و سپس اختصاص دادن اقدامات اصلاحی، کمک می‌کند. این امر دقت، کارایی و سرعت پردازش ادعاها را برای پرداخت‌های سریع‌تر و جریان نقدی بهتر افزایش می‌دهد.

4. برنامه‌ریزی و پیگیری مالی

هوش مصنوعی در زمان واقعی، امور مالی را به بخش اجرا متصل می‌کند. مدیر پروژه می‌تواند بگوید: «برای محدوده پروژه من، یک ساختار شکست هزینه (CBS) و یک ساختار شکست کار (WBS) ایجاد کنید»، و هوش مصنوعی در عرض چند ثانیه CBS و WBS پروژه را به همراه داشبوردهای کلیدی شاخص عملکرد (KPI) بر اساس وضعیت فعلی ارائه می‌دهد.
علاوه بر این، هوش مصنوعی در حال ساده‌سازی و خودکارسازی فرآیندهای تکراری بخش پشتیبان مانند پردازش فاکتور، استخراج اطلاعات اسناد و شناسایی تامین‌کننده است. به عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند بیش از ۹۰ درصد از تطابق فاکتورها را به صورت خودکار انجام دهد و بدین ترتیب مدیران پروژه را از این کار خلاص کند. نفوذ هوش مصنوعی در سیستم‌های مالی برنامه‌ریزی منابع سازمانی ((ERP) Enterprise Resource Planning)  مبتنی بر ابر، می‌تواند عملکردهای مالی از جمله پرداخت‌ها، مدیریت هزینه‌ها، پیش‌بینی، بودجه‌ریزی و برنامه‌ریزی، مدیریت مطالبات و بستن حساب‌های مالی را بهبود بخشد.

5. انتقال به بهره‌برداری

پس از اتمام ساخت، هوش مصنوعی سازماندهی، تأیید و ذخیره‌سازی اسناد پروژه مانند نقشه‌های نهایی، دستورالعمل‌ها و سوابق را به صورت خودکار انجام می‌دهد. با تجزیه و تحلیل داده‌ها از بازرسی‌ها، گزارش‌های پروژه و سایر منابع، موارد فهرست نواقص (Punch List) را شناسایی و اولویت‌بندی می‌کند و بدین ترتیب، تحویل پروژه را سرعت می‌بخشد. در طول راه‌اندازی، داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند و مشکلات بالقوه را شناسایی می‌کند تا به سرعت برطرف شوند.

هوش مصنوعی همچنین می‌تواند با بهینه‌سازی برنامه‌های نگهداری بر اساس نیازهای خدمات، استفاده و هزینه تجهیزات و به حداقل رساندن خرابی، زندگی را برای ساکنان جدید آسان‌تر کند.

6. ایمنی

در کسب‌و‌کارهای صنعت ساخت، ایمنی همیشه اولویت اول است. ادغام هوش مصنوعی با دوربین‌ها، پوشیدنی‌ها، پهپادها، ماشین‌آلات و حسگرهای هوشمند می‌تواند حوادث را کاهش داده و محیط کار امن‌تری ایجاد کند. تحلیل تصویر مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند با مطابقت دادن شناسه هر فرد با نتایج تشخیص چهره، کنترل دقیق دسترسی را تضمین کند. همین دوربین‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که کارگران از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده می‌کنند. در محل کار، هوش مصنوعی در کنار بینایی رایانه‌ای و حسگرهای هوشمند می‌تواند حرکت کارگران، مواد و تجهیزات سنگین را کنترل کند و با هشدار به نیروهای کار و کارگران در مورد موقعیت‌های خطرناک، از وقوع حوادث جلوگیری نماید.

جمع‌بندی راهکارهای هوش مصنوعی در صنعت ساخت

هوش مصنوعی در حال تبدیل شدن به ابزاری قدرتمند برای کمک به صنعت ساخت در مواجهه با چالش‌های مداوم آن به روش‌های مختلف است. برای بسیاری، به ویژه شرکت‌های ساختمانی کوچک‌تر، بهره‌برداری از قابلیت‌های رو به رشد هوش مصنوعی که در سیستم‌های ERP و سایر راه‌حل‌های موجود تعبیه شده‌اند، اهمیت دارد. شرکت‌های ساختمانی بزرگتر از این مزیت برخوردارند که می‌توانند بینش‌های خود را از منابع داده داخلی اختصاصی جمع‌آوری کنند و رهبران این صنعت در حال جذب تحلیل‌گران هستند تا درک کنند چه داده‌هایی، ساختاریافته و بدون ساختار، را می‌توان برای بهبود کسب و کار به کار گرفت. در واقع، برای شرکت‌های پیمانکاری بزرگ و کوچک، سوال حیاتی که در این روزهای اولیه هوش مصنوعی باید پرسید این است که چگونه داده‌های شما همراه با هوش مصنوعی می‌تواند بیشترین کمک را به کسب‌و‌کار شما کند. زیرا قبل از اینکه هوش مصنوعی بتواند از میوه‌های آن بهره‌برداری کند، شما باید داده‌های خود را مهار کنید.

---