معرفی استاندارد مدیریت ساخت
پروژههای صنعت ساخت (Construction Industry) که همهساله در سراسر جهان اجرا میشوند، منابع عظیمی را به خود اختصاص میدهند که علاوهبر بودجهای چندتریلیوندلاری، شامل نیروی انسانی و مصالح و تجهیزات نیز میشوند. مدیران کسبوکار، سرمایهگذاران و دیگر افراد درگیر در این پروژهها دغدغههای بسیاری دارند که بخشی از آنها عبارتاند از توجیهپذیری سرمایهگذاریها، مشکلات تأمین مالی، زیان ناشی از تمامنشدن بهموقع فعالیتها، فراتر رفتن هزینهها از چهارچوب بودجهی اولیه، رخدادهای پیشبینینشده، افت بهرهوری و ارتباط مناسب میان گروههای تخصصی گوناگون.
مسیر توسعهی صنعتی هیچیک از جوامع عیناً مشابه هم نیست و عوامل متعددی بر این مسیر اثر گذاشتهاند مانند ویژگیهای تاریخی و فرهنگی، شیوهی نقشآفرینی نهادهای عمومی و سیاستگذار، مشارکت تشکلهای صنفی و بخش خصوصی در تدوین استانداردها و مدلهای قراردادی، نظام حقوقی حاکم بر کشورها، چگونگی بهرهبرداری از فرصتهای استراتژیک و اثربخشی پژوهشهای دانشگاهی و غیردانشگاهی. گوناگونی مسیرهای توسعه منجر به بروز شیوههای مواجههی متفاوت و راهکارهای مختلف برای حل مسائل پروژهها شده است. یکی از این تفاوتها ناشی از نوع نگاه به مدیریت پروژه است؛
آیا میتوان با یافتن وجوه مشترک پروژههای صنایع مختلف، راهکارهایی عمومی ارائه کرد که برای هر پروژهای شخصیسازی شوند یا اینکه برای برخی صنایع نیازمند راهکارها و ادبیات تخصصی متمایزی هستیم.
جستوجو برای رویکردی مناسب برای پروژههای صنعت ساخت نیز دههها در مناطق مختلف جهان جریان داشته است. این صنعت بهعنوان یکی از پیشرانههای تأثیرگذار اقتصادی که تمام پروژههای ساختمانی (مسکونی، غیرمسکونی و...)، زیرساختی (راهسازی، سدسازی، تونلسازی) و صنعتی (پتروشیمی، نفتوگاز، انرژی و ...) را در بر میگیرد، از حیث تنوع روشهای اجرا و تحویل پروژه (Project Delivery Methods -PDM)، دعاوی گوناگون، ریسکها و عدم قطعیتها، مهارت نیروی انسانی، ایمنی و پیچیدگی ارتباطی حاکم بر پروژهها تفاوتی چشمگیر با صنایع دیگر دارد.
از دههی ۱۹۶۰ افزایش دعاوی قضایی و تأخیر پروژهها، تورم ناشی از تغییر قیمت نفت و نارضایتی رو به افزایش کارفرمایان از طرز کار پیمانکاران اصلی بهمرور سبب شد تا برخی کارفرمایان به این نتیجه برسند که ساختار مدیریت پروژهی حاکم بر صنعت ساخت باید متحول شود و نمیتوان با رویههای موجود به موفقیت رسید. این تلاش برای یافتن رهیافتی دیگر درنهایت منجر به پیدایش رویکرد مدیریت ساخت (Construction Management) در دههی ۱۹۷۰ در کشور آمریکا شد که پس از زمانی کوتاه، در انگستان نیز از آن الگوبرداری شد و ادبیاتی نسبتاً مشابه روایج یافت.
رویکرد مدیریت ساخت که بیشتر در آمریکای شمالی و انگلستان رواج دارد، بهصورت اختصاصی برای مدیریت پروژههای صنعت ساخت ارائه شده است و عامل جدیدی بهنام مدیر ساخت (Construction Manager) را در قالبهایی متفاوت معرفی میکند.
مدیر ساخت باید بهعنوان عاملی مرکزی از ابتدا تا انتهای پروژهها از مهارتهای فنی و مدیریتی و راهبری خود برای تحقق اهداف کارفرما بهره بگیرد. در این مدل، مدیریت پروژه یکی از وظایف مدیر ساخت است، قراردادهای همسان متفاوتی وجود دارند، مدیریت پروژهها فرایند متفاوتی را طی میکند و شیوهی تأیید صلاحیت و ارزیابی متخصصان این حوزه نیز با گواهینامههای عمومی مدیریت پروژه متمایز است.
کتاب استاندارد مدیریت ساخت باعث چه تحولاتی میشود؟
هدف از نگارش این کتاب
در کشورمان بهرغم چندین دهه تلاش برای بهبود وضعیت حاکم بر پروژهها، هنوز با کاستیها و معضلات چشمگیری روبهرو هستیم. تلاش برای ایجاد عاملی تخصصی در پروژهها در قالبهای متفاوتی بروز کرده و عناوینی نظیر مدیریت پیمان، مدیریت طرح و پیمانِ مدیریت به خود گرفته است، بااینحال شناخت ناکافی از ساختار ایجادشده در کشورهای انگلستان و آمریکا و الگوبرداری ناقص از آن باعث شده است رویکرد مدیریت ساخت در ایران بهدرستی شکل نگیرد و زبان مشترک و استاندارد و ساختاری اصولی نداشته باشد.
انتشارات مهندسی و مدیریت ساخت علویپور با شناسایی این ضعف بنیادین در ایران عزیزمان، در نظر دارد مجموعهای تخصصی در زمینهی مدیریت ساخت عرضه کند. نخستین گام این تلاش کتاب حاضر است که از منظر مدیر ساخت، ساختاری استاندارد برای مدیریت پروژههای صنعت ساخت را تشریح کرده است. این متن بهصورت ترجمه و تألیف و بر اساس استاندارد مدیریت ساخت انجمن مدیریت ساخت آمریکا و با درنظرگرفتن وضعیت پروژههای کشورمان نوشته شده است.
پیشگفتار این کتاب توسط پروفسور ریموند ام. لِمینگ (Raymond Lemming)، مدیر گروه مدیریت ساخت دانشگاه فنی ایلینوی آمریکا نوشته شده است.
امیدواریم این استاندارد و راهنماهای متعدد آتی در زمینههای مدیریت پروژه، هزینه، زمان، قرارداد، ریسک، کیفیت، ایمنی، پایداری، فناوری دیجیتال، ریسک و طرح که اختصاصاً برای صنعت ساخت ارائه میشوند، منجر به ترویج دانش مدیریت ساخت و خلق آیندهای بهتر شوند.
این کتاب برای چه کسانی مناسب است؟
- شرکتهای مدیریت طرح و مدیریت پیمان
- مدیران پروژه در صنعت ساخت (ساختمانی، زیرساختی و صنعتی)
- کارفرمایان
- مشاوران با خدمات مدیریت ساخت
- پیمانکاران با خدمات مدیریت ساخت
- دانشجویان رشتهی مهندسی
- دانشجویان رشتهی مهندسی و مدیریت ساخت
- دانشجویان رشتهی مدیریت پروژه
دربارهی نویسنده
سید محمدرضا علویپور سال ۱۳۹۶ در رشتهی مهندسی و مدیریت ساخت از دانشگاه ایلینوی تِک آمریکا مدرک دکترا گرفت. وی هنگام تحصیل در کشور آمریکا، دستیار آموزشی و پژوهشی پروفسور دیوید آردیتی (David Arditi) و دستیار آموزشی و اجرایی ریموند ام. لِمینگ (Raymond Lemming) بود و پروژهی تحقیقاتی مهمی را برای انجمن مدیریت ساخت آمریکا و انجمن مهندسان عمران آمریکا برای تعیین وظایف و مسئولیتهای مدیر ساخت طی پروژههای ساخت انجام داد. دکتر علویپور طی دوران فعالیت حرفهای خود در کشور آمریکا، موفق به اخذ مدرک مدیریت پروژهی حرفهای (PMP) از مؤسسهی مدیریت پروژه و مدرک مدیر ساخت تحت تعلیم (CMIT) از انجمن مدیریت ساخت آمریکا شد.
وی در سال ۱۳۹۶ به ایران بازگشت و مشغول ترویج دانش تخصصی مدیریت ساخت و ایراد سخنرانی در کنفرانسهای تخصصی شد و سال ۱۳۹۷، اولین مؤسسهی تخصصی مدیریت ساخت ایران به نام مؤسسهی مهندسی و مدیریت ساخت علویپور را تأسیس کرد. در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، مجلات ASCE و Journal of Public Procurement عنوان داور عالیرتبه را به دکتر علویپور اعطا کردند. سال ۱۴۰۳، دکتر علویپور به نخستین فردی در ایران تبدیل شد که عنوان مدرس رسمی و تأییدشدهی انجمن مدیریت ساخت آمریکا (Authorized Trainer) را دریافت کرد.
ثبت اولین انتشارات تخصصی مدیریت ساخت، ارائهی دورههای آموزشی و مشاورههای تخصصی، سخنرانی در رویدادهای تخصصی، همکاری با مجلات تخصصی و متخصصان خارجی در عرصهی بینالملل از جمله فعالیتهای حرفهای وی پس از بازگشت به ایران بودهاند.
امیرعطا صالحی
3 هفته پیش
بالاخره پس از سالها زحمت و تلاش شاهد به ثمر رسیدن استانداردی مدون و کامل در صنعت ساخت می باشیم. با امید به اینکه در آینده شاهد بسط و گسترش چنین کتب مرجعی در کشور و در این صنعت باشیم.
پاسخپشتیبان
3 هفته پیش
امیدوار هستیم همیشه در مسیر موفقیت و سربلندی گام بردارید.
پاسخاز نظر ارزشمند شما سپاس گزاریم.
محمد مهدی ممتحن
1 ماه پیش
مقام اصلی ما گوشه خرابات است / خداش خیر دهاد آنکه این عمارت کرد
پاسخپشتیبان
1 ماه پیش
از اینکه نظر خود را با این بیت زیبا با ما به اشتراک گذاشتید، سپاسگزاریم.
پاسخسعید پرتوی
1 ماه پیش
سلام عرض ادب. بالاخره اون روزی رسید که از زیر فرآیندهای ناکارآمد استاندارد مدیریت پروژه در صنعت ساخت بیرون بیایم. و خیلی خوشحالم که استاندارد مدیریت ساخت در کشور ما توسط دکتر علوی پور عزیز و همکاران محترمشون بومی سازی شده و خیلی خوش بین هستم که با انتشار این استاندارد کارآمد روح تازه ای در صنعت ساخت کشور دمیده خواهد شد. خدا قوت.
پاسخپشتیبان
1 ماه پیش
سپاس از نظر ارزشمندتان. این رضایت شما برای ما و اساتید موسسه مایه افتخار هست و از شما قدردان هستیم.
پاسخ