اهمیت بکار گیری اصول ناب در مدیریت پروژه در شرایط بحران اقتصادی

در این برنامه دکتر علوی پور به‌عنوان میزبان با دکتر امیر زویچی و مهندس محمد مظفر پور که به‌عنوان مهمان حضور داشتند، به‌صورت زنده در اینستاگرام به گفت‌وگو پرداختند.
در ابتدای گفت‌وگو دکتر علوی پور از دکتر زویچی و مهندس مظفر پور درخواست کردند که به جهت آشنایی بیشتر دوستان حاضر در گفت‌وگو معرفی مختصری از خود و پادکست مدیر ساخت داشته باشند.
دکتر زویچی در ادامه گفت‌وگو به معرفی خود پرداختند. نآایشان مدرک کارشناسی ارشد خود را در گرایش مهندسی و مدیریت ساخت از دانشگاه امیرکبیر ایران اخذ نمودند و پایان‌نامه با موضوع ساخت ناب انجام گردید. در آن زمان این پایان نامه به عنوان دومین پایان‌نامه‌ای بود که در زمینه اصول ناب، انجام شده بود. ایشان بعد از گرفتن پذیرش، برای تحصیل به آمریکا مهاجرت کرده و در دانشگاه فلوریدا مدرک دکتری خود را اخذ نمودند و در حال حاضر نیز مدیر ساخت بندر لس‌آنجلس آمریکا هستند.
در ادامه گفت‌وگو نیز مهندس مظفر پور به معرفی خود پرداختند. مهندس مظفر پور لیسانس خود را در رشته مهندسی عمران در دانشگاه آزاد واحد تهران‌جنوب اخذ کردند. بعد از مدتی فعالیت در صنعت ساخت ایران به جهت ادامه تحصیل در گرایش مهندسی و مدیریت ساخت به کشور آمریکا مهاجرت کردند. در حال حاضر نیز مدیر پیش از ساخت (pre construction) شرکت کلارک هستند که این شرکت در ENR رتبه 9 را به خود اختصاص داده است.
مهندس مظفر پور دررابطه‌با نقش مدیر پیش از ساخت عنوان کردند که هدف اصلی مدیر پیش از ساخت، هدایت تیم در مرحله پیش از ساخت در پروژه‌های مختلف است. فرآیند پیش از ساخت یک فرایند بسیار مهم است که مباحث بودجه، برنامه‌ریزی برای پیمانکاران جز، طراحی‌ها، برنامه زمانی، مهندسی ارزش، مجوزها به عنوان اصلی ترین پارامترهای آن تلقی می‌شوند. مهندس مظفرپور بیان داشتند که از نظر من زمانی که بتوانیم یک پروژه مجازی از یک پروژه واقعی بسازیم، این مرحله انجام شده است. بعد از اینکه پروژه در این مرحله به‌صورت مجازی مدل‌سازی شد و آنالیزها و تحلیل و طراحی‌ها تکمیل گردید، می‌توان وارد مرحله ساخت شد، در غیر این صورت احتمال شکست پروژه بسیار بالا است. به همین دلیل است که وقتی اهمیتی به این مرحله داده نمی‌شود با تأخیر و افزایش هزینه‌ها روبرو می‌شویم. ایشان همچنین بیان داشتند که یکی از موضوعاتی که در بحث تفاوت‌های ساخت ناب در ایران و آمریکا مشاهده کردم، بحث توجه به مرحله پیش از ساخت است. این مرحله یک فرایند ساخت ناب است که به جهت اجرای موفقیت‌آمیز پروژه حائز اهمیت است.
در ادامه گفت‌وگو دکتر زویچی به این موضوع که در صنعت ساخت با افراد مختلفی درگیر هستیم و هرکدام از این افراد اثرگذاری خاص خود را در پروژه خواهند داشت، اشاره نمودند. بعضی از این افراد به‌صورت ناخودآگاه برای پروژه به‌اصطلاح آتش ایجاد می‌کنند. در مقابل مدیر پروژه نقش آتش‌نشان را ایفا می‌کند که باید آتش را خاموش کند. حل مشکل توسط مدیر پروژه باعث ایجاد حس خوب می‌شود، اما موضوع مهم توجه نکردن به ریشه اصلی مشکلات است. برای مثال، زمانی که مشکلی برای پروژه به وجود آمد، بعد از حل آن مشکل، آیا روش حل مشکل را به‌عنوان درس‌آموخته در اختیار همه افراد درگیر در پروژه قرار خواهیم داد؟ و همچنین آیا در پروژه‌های بعدی که شخص دیگری به‌عنوان مدیر پروژه در جای من قرار خواهد گرفت، می‌تواند از درس‌آموخته مدیران سابق در پروژه‌های قبلی استفاده کند یا خیر؟ در پاسخ به این سؤالات، معمولاً انتقال تجربه در پروژه‌های عمرانی وجود ندارد. هر یک از انسان‌ها تجارب کسب شده را با خود حمل می‌کنند و در صورت خروج از یک پروژه، تجارب کسب شده نیز با خود از پروژه خارج می‌کنند.
در صنعت ساخت بر خلاف سایر صنایع که بسیاری از موارد تحت کنترل است، خیلی از موارد از دایره کنترل ما خارج است. صنعت ساخت با تنوع زیادی همراه است. به‌عنوان‌مثال، ممکن است مشکلی که برای ما در پروژه‌ای به وجود می‌آید برای دوستان دیگر در پروژه‌ای دیگر به وجود نیاید و بالعکس. پیچیدگی‌ها و مشکلات در هر پروژه‌ای متفاوت است.
همان‌طور که گفته شد صنعت ساخت با پیچیدگی‌های زیادی روبرو است. اصول ناب برای کاهش پیچیدگی‌ها توصیه می‌کند که برای کارهای روزمره (همانند: RFI، مسائل مربوط به برنامه زمانی و کنترل پروژه، مسائل مربوط به دعاوی و ادعاها و ...) استانداردسازی انجام دهیم. در واقع از سطح پایین، آیتم‌ها و فرایندها را مشخص کنیم. از قالب‌ها و الگوهای مشخص برای درک فرایندها استفاده کنیم. به‌کارگیری این موارد باعث می‌شود که در صورت خروج فردی از پروژه، فرد جایگزین 80 درصد کار را به‌صورت مشابه انجام دهد، زیرا فرایند انجام کار به‌صورت کامل مشخص شده است. تدوین استاندارد برای فعالیت‌ها باعث کاهش انحرافات در سطح پروژه خواهد شد. استانداردسازی می‌تواند با آموزش، ارائه الگو و قالب‌های مشخص صورت گیرد.
آقای دکتر علوی پور نیز در ادامه گفت‌وگو با اشاره به اینکه میان اصول ناب و روش مسیر بحرانی اختلافاتی وجود دارد، توضیحاتی ارائه کردند که در ادامه به آن موارد خواهیم پرداخت.
از نظر اصول ناب همه اتلافات بر روی فعالیت‌ها رخ نمی‌دهد، بلکه بخش زیادی از اتلافات بین انتقال‌ها و جابه‌جایی بین فعالیت‌های اتفاق میفتد. اما روش مسیر بحرانی اتلاف‌ها را فقط بر روی زمان فعالیت‌ها در نظر می‌گیرد. یکی از پارامترهای مهم در وضعیت نابسامان اقتصادی، بحث اتلاف است که باید جهت کاهش هزینه‌ها موردتوجه قرار بگیرد.
مهندس مظفر پور در ادامه گفت‌وگو با لزوم توجه به اصول ناب در پروژه‌ها، به این موضوع اشاره کردند که در زمانی که برای اولین‌بار وارد دفتر کارم شدم، با پلاکاردهای جالبی بر روی میز افراد روبرو شدم که دررابطه‌با اتلاف بود. از نظر من اصول ناب یک طرز فکر و جریان است. اگر این طرز تفکر را داشته باشید، همیشه به دنبال انجام کارها به بهینه‌ترین حالت ممکن خواهید بود. انجام این کار باعث ایجاد بیشترین ارزش برای شما خواهد شد. ارزش از سوی کارفرما برای پروژه تعیین می‌شود و افراد درگیر در پروژه باید بیشترین ارزش را با منابعی که در دسترس دارند ایجاد کنند.

این متن تنها خلاصه کوتاهی از این گفتگوی طولانی است که پیشنهاد میکنیم نسخه کامل آن را مشاهده نمایید.

جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش‌های مؤسسه ACEMI
در نقشه راه جامع مؤسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، دوره اجرا و مدیریت پروژه به روش اصول ناب در سطح مهارت‌های سخت ارائه شده است که به صورت کامل و جامع روش پیاده سازی اصول ناب در پروژه های صنعت ساخت را ارائه میدهد.
پیشنیاز این دوره، دوره فرآیند یکپارچه برنامه ریزی، زمانبندی، ارزیابی و کنترل پروژه است.
کلیه آموزش ها در این موسسه به نحوی ارائه خواهند شد که به صورت اجرایی قابلیت پیاده سازی این ساختارها در پروژه ها وجود داشته باشد.
برای مشاهده تاریخ و نحوه برگزاری تمامی دوره ها به تقویم آموزشی مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.