تجارب مدیریت پروژه های بین المللی
در این برنامه که دکتر علوی پور میزبان و مهندس حبیبی سرشت از استرالیا به عنوان مهمان حضور داشتند و به صورت زنده در اینستاگرام برگزار شد، گفتگو از سوی دکتر علوی پور با بیان این موضوع که یکی از مهم ترین موضوعاتی که در پروژه ها در سطح بین الملل وجود دارد، اختلافات است، آغاز گردید و سوالات زیادی در ابتدا مطرح شد:
1. این اختلافات نشئت گرفته از چیست؟
2. مقدار و اندازه اختلافات به چه میزانی است؟
3. اهمیت اختلافات چقدر است؟
4. چگونه قابلیت حل اختلافات وجود دارد؟
سپس با توجه به این موضوعات از خانم مهندس حبیبی سرشت درخواست کردند که نظرات خود را در این رابطه بیان کنند. در ادامه نیز خانم مهندس حبیبی سرشت صحبت های خود را با ارائه آماری جهانی از اختلافات ارائه کردند که در ادامه به آن می پردازیم.
اختلافات در سطح بین الملل:
از اختلافاتی که در سطح بین الملل به وجود می آید، با توجه به آمار شرکت ARCADIS در سال 2019، به طور متوسط حدود 45 میلیون دلار در هر پروژه ای به حل و فصل اختلافات اختصاص داده می شود. معمولا روند حل اختلاف در پروژه ها یک روند زمان بر و طولانی است و با اتلاف وقت زیادی روند حل اختلافات صورت می گیرد. این در حالی است که از دست دادن زمان در پروژه رابطه مستقیمی با افزایش هزینه های پروژه دارد.
روش های حل اختلاف در کشورهای مختلف متفاوت است، در واقع با توجه به موقعیت جغرافیایی پروژه ها این روند متفاوت می باشد. همچنین می توان گفت با توجه به نوع مدیریت پروژه در منطقه های متفاوت، بازخورد های متفاوتی را نیز در بر می گیرد. برای مثال در آمریکای شمالی و اروپا مسائل حل اختلافات و هزینه های مربوط به آن روند نزولی را طی سالیان گذشته به خود گرفته اند، اما در انگلستان (در سال 2020 روند بهبود یافت) و خاورمیانه اوضاع مناسبی مشاهده نمی شود و نرخ هزینه بین سال های 2014 الی 2017 روندی صعودی را به خود اختصاص داده اند که در خاورمیانه این روند بسیار نامناسب تر می باشد. به طوری که در انگلستان به طور متوسط در هر پروژه 35 میلیون دلار و در خاورمیانه به طور متوسط در هر پروژه 91 میلیون دلار هزینه شده است.
با توجه به موضوعات فوق می توان دریافت که سهل انگاری و عدم مشاهده ریسک های موجود در انعقاد قرار داد دلایل ایجاد اختلافات می باشند.
دلیل تفاوت متدولوژی در کشورهای مخلتف برای حل اختلافات:
در ادامه گفتگو دکتر علوی پور با بیان این موضوع که با توجه به آمار اعلام شده از سوی خانم مهندس حبیبی، اختلاف ارقام نشان می دهد که از لحاظ متودلوژی تفاوت بسیاری وجود دارد و حتما دلایلی وجود دارد که در بعضی از مناطق این روند سیر نزولی و در بعضی مناطق سیر صعودی به خود گرفته اند، موارد جالبی را بیان کردند و پیشنهاد دادند که در ادامه گفتگو به بررسی و علت وجود این اختلافات آماری در مناطق مختلف پرداخته شود.
خانم مهندس حبیبی سرشت عنوان کردند که بر اساس تجربیات و مشاهدات شخصی در پروژه های بین المللی مختلف می توان به این نتیجه دست یافت که در کشورهایی که وضع نامناسبی نسبت به این موضوع دارند، در زمان تدوین و انعقاد قرار داد، متاسفانه تیم هایی که در تدوین قرار داد مشارکت مینمایند، تخصص کافی در زمینه مدیریت پروژه نداشته و اصولا بیشتر این افراد در زمینه حقوقی تخصص دارند. باید در نظر داشت که حتما برای تدوین قرارداد مناسب، از افرادی که در تیم مدیریت پروژه مشغول به فعالیت هستند استفاده شود، زیرا مدیریت قرارداد و مدیریت پروژه دو موضوع به هم پیوسته بوده و نمیتوان این دو را از یکدیگر تفکیک نمود.
نقش پروتکل ها و استاندارد ها در کاهش اختلافات:
اگر در همان روز های اول و در زمان تدوین قراردادها، دیدگاه پروتکل و استانداردهایی چون پروتکل SCL را بدانیم، موضوع میتواند کاملا متفاوت گردد و سطح اختلافات دچار کاهش فراوانی میشود. در واقع این دستورالعملها و پروتکلها حاصل سال ها تجربه در شرکت های مختلف بوده و حاصل درس آموخته های فراوانی هستند. این مبانی باید قبل از یادگیری نرم افزار ها فرا گرفته شده و سپس در نرم افزار ها پیاده سازی گردند و این اتفاق به ما کمک مینماید تا همیشه چند پله جلوتر باشیم. متاسفانه در بسیاری از شرکت ها حتی در استرالیا به این موارد توجه نمی کنند و در بیشتر مواقع، این شرکت ها مسیر های خود را از روش سعی و خطا انتخاب میکنند که روش مناسبی نمی باشد.
نرم افزار مناسب برای برنامه ریزی و زمان بندی و کنترل پروژه :
نکته مهم، اتفاقاتی است که بعد از انعقاد قرار داد رخ میدهد و همیشه اثراتش بر روی پروژه باقی می ماند. این موضوع بخصوص به بحث استفاده از ابزار مناسب برای مدیریت پروژه و نرم افزارهای آن ارتباط دارد.
میتوان گفت نرم افزار MSP در مقایسه با Primavera P6 کارآیی بالایی برای پروژه های پیچیده ندارد، بلکه یک ابزاری است که کاربری خیلی عمومی با محیطی عام پسند داشته و کاربر های مختلفی از آن استفاده می کنند. در واقع نرم افزاری چون MSP در بحث مدیریت قرارداد و البته آنالیزهای قرارداد ما را دچار مشکلات فراوانی خواهد نمود.
نرم افزار MSP محدودیت های زیادی دارد و می توان از دو نظر به آن نگاه کرد:
1- خود برنامه محدودیت های بسیاری دارد: از جمله اینکه امکان ایجاد پروژه با فعالیت های بسیار زیاد امکانپذیر نمی باشد.
2- کاربرهای آن طیف وسیعی از افراد هستند، مثل تمام مهندسین که بعضی از الزامات کاربردی را نمی دانند.
3- در بکارگیری روشهای تحلیل تاخیرات و مدلسازی انواع Fragnet های زمانی مشکلات فراوانی ایجاد مینماید.
4- در شناسایی بلندترین مسیر بحرانی (Longest Path) که یکی از موضوعات مهم و پیچیده برای آنالیز تاخیرات است ما را دچار مشکل مینماید.
می توان گفت که Primavera P6 قابلیت های بیشتر و تخصصی تری دارد. در این نرم افزار مسائل مربوط به آنالیز تاخیرات بسیار مورد کاربرد قرار می گیرند. البته که به کارشناسان و مدیران پروژه یادگیری هر دو نرم افزار توصیه میشود، زیرا بسته به نیاز پروژه و کارفرما میتواند استفاده از این نرم افزارها دچار تغییر گردند.
جایگاه این مبانی در آموزش های موسسه ACEMI:
در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، دوره های زیادی در زمینه برنامه ریزی پروژه و نرم افزارهای MSP و P6 و تحلیل تاخیرات تدوین شده است که این مبانی به شکلی استاندارد آموزش داده میشود.
