سمینار نگاهی متفاوت به مدیریت پروژه های صنعت ساخت-بخش ۱
این سمینار که با موضوع نگاهی متفاوت به مدیریت پروژه های صنعت ساخت (با بررسی استاندارد های مدیریت ساخت آمریکا) با حمایت بنیاد ملی نخبگان، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، موسسه بین المللی توسعه دانش فردای ایرانیان، استارت آپ پلانیوم، مابک و پژوهشکده علوم و فناوری انرژی دانشگاه صنعتی شریف همراه بود، در تاریخ 18 بهمن 1397 برگزار گردید. دکتر علوی پور در بخش ابتدایی از این سمینار، به بیان جزئیات و آمار هایی متفاوت از صنعت ساخت در آمریکا و ایران اشاره کردند که در ادامه به بخشی از مطالب ارائه شده خواهیم پرداخت.
در داخل کشور و در رابطه با مدیریت پروژه گفتمان های زیادی صورت می گیرد، اما در رابطه با مدیریت ساخت خیلی کمتر صحبت می شود. مدیریت پروژه تفاوت هایی با مدیریت ساخت دارد. در مدیریت ساخت مکانیزم و ساختار هایی مختص با صنعت ساخت وجود دارد اما در واقع مدیریت پروژه به صورت عمومی و برای کلیه صنایع مطرح است.
رویه، استاندارد و راهنماهای مختلفی در رابطه با مدیریت پروژه وجود دارد که از آن استفاده می شود. اما سوال جایی است که آیا این موارد می توانند نیاز فعلی صنعت ساخت را بر طرف کنند؟ آیا استفاده از این موارد در صنعت ساخت موفقیت آمیز بوده؟ وضعیت ایران در این صنعت به چه شکل است؟
نقش مدیریت پروژه در اقتصاد:
مدیریت پروژه در اقتصاد کشورها بسیار حائز اهمیت است، به طوری که 30 درصد از اقتصاد دنیا توسط سازمان های پروژه محور اداره می شود. در این سازمان ها با مکانیزم هایی مواجه هستند که باید نسبت به این مکانیزم ها دید پروژه محور داشته باشند، در نتیجه این افراد نیاز دارند که دانش مدیریت پروژه را فرا بگیرند.
بعضی از راهنما و استانداردها به صورت عمومی برای این موضوع منتشر شده اند (مانند PMBOK) که البته به صورت عمومی تاثیرات مناسبی نیز داشته اند. اما باید توجه داشت که برای صنعت ساخت رویه ها و استانداردهای عمومی مدیریت پروژه به تنهایی کافی نیست. برای مثال، PMBOK برای اولین بار به جهت مدیریت پروژه های صنعت IT مطرح گردید و بعد ها به این نتیجه رسید که برای صنعت ساخت نیاز به انتشار الحاقیه دارد. الحاقیه ای که البته دارای ضعفهایی نیز میباشد و شاید نتواند کارکردی که سایر استانداردهای مدیریت ساخت ایفا میکنند، ایفا نماید.
دسته بندی صنعت ساخت:
در سال 2005 و 2015 آقای Clough و همکارانش، در کتاب خود دسته بندی برای صنعت ساخت ارائه دادند که در ادامه به بررسی مختصری از آن میپردازیم.
1- پروژه های ساختمان های مسکونی:
- شامل تمام ساختمان های مسکونی می شود.
- بیشترین درصد پروژه ها در صنعت ساخت با عددی بالغ بر 40 الی 45 درصد به این دسته اختصاص دارد.
- بیشتر توسط مهندسان معمار مدیریت می شود، به همین دلیل برای مدیریت چنین پروژه هایی در رشته معماری، گرایش مدیریت پروژه و ساخت دیده شده است.
2- پروژه های ساختمان های غیر مسکونی مثل استادیوم ها و بیمارستانها و فروشگاههای بزرگ (مال ها):
- حدود 25 الی 30 درصد پروژه ها در صنعت ساخت به این دسته اختصاص دارد.
- این دسته نیز همانند دسته اول، بیشتر توسط مهندسان معمار مدیریت می شود، به همین دلیل برای مدیریت چنین پروژه هایی در رشته معماری، گرایش مدیریت پروژه و ساخت دیده شده است.
3- پروژه های مهندسی، زیرساختی و عمرانی مثل سدها، راه ها، تونل ها و اسکله ها:
- حدود 20 الی 25 درصد پروژه ها در صنعت ساخت به این دسته اختصاص دارد.
- بیشتر توسط مهندسان عمران مدیریت می شود، به همین دلیل برای مدیریت چنین پروژه هایی در رشته مهندسی عمران، گرایش مهندسی و مدیریت ساخت دیده شده است.
4- پروژه های صنعتی مثل پالایشگاه ها، نیروگاهها، پروژه های پتروشیمی:
- حدود 5 الی 10 درصد پروژه ها در صنعت ساخت به این دسته اختصاص دارد.
- بیشتر توسط مهندسان صنایع مدیریت می شود، به همین دلیل برای مدیریت چنین پروژه هایی دررشته مهندسی صنایع، گرایش مدیریت پروژه دیده شده است.
اهمیت صنعت ساخت در اقتصاد:
برای اینکه متوجه اهمیت صنعت ساخت در اقتصاد کشورها و دنیا شویم، در ادامه به ارائه یکسری از آمار های جهانی می پردازیم.
- 7.5 تریلیون دلار در سال 2010 ارزش جهانی کسب و کارهای صنعت ساخت است.
- 8.5 تریلیون دلار در سال 2015 در این صنعت هزینه شده است.
- 10 تریلیون دلار در سال 2020 ارزش جهانی کسب و کارهای صنعت ساخت است.
- پیش بینی می شود در سال 2022 ارزش جهانی کسب و کارهای صنعت ساخت به 12.4 تریلیون دلار رسد.
- صنعت ساخت به بزرگترین صنعت در دنیا تبدیل شده است.
- از هر هشت دلار در کشور آمریکا، یک دلار آن به صنعت ساخت اختصاص می یابد.
- بر اساس GDP (Growth Domestic Product) در کشور آمریکا، 5 الی 10 درصد آن به صنعت ساخت مربوط می شود.
- بر اساس آماری که در داخل کشور آمریکا وجود داشته (قبل از سال 2014)، در این صنعت از هر یک بیلیون دلار، 50 هزار شغل ایجاد می شود.
- 6 درصد از کل نیروی کار را صنعت ساخت تشکیل داده است.
- 12 درصد به طور غیرمستقیم در این صنعت مشغول به کار هستند.
- سال 2016 سهم ایران از صنعت ساخت 32.80 بیلیون دلار بوده است.
سمینار نگاهی متفاوت به مدیریت پروژه های صنعت ساخت که با هدف ترویج دانش اصولی مدیریت پروژه های صنعت ساخت برگزار گردید تا مبانی جدیدی را در کشور معرفی نماید. وضعیت صنعت ساخت در ایران:
تمام چالش ها و فرصت ها در رابطه با صنعت ساخت در ایران توسط (Timetric Report) بررسی شده است که در ادامه به ارائه آن موارد می پردازیم.
- از سال 2013 الی 2016 در صنعت ساخت کشور روند کاهشی وجود داشته است.
- بر اساس گزارشات این منبع، صنعت ساخت در ایران بسیار وابسته به قیمت نفت می باشد.
- بحث تحریم و رکود اقتصادی نیز در کاهش این روند نقش بسزایی داشته اند.
ریسک های موجود در صنعت ساخت ایران:
- کاهش قیمت نفت (زمانی که تامین مالی بیشتر پروژه ها توسط بخش دولتی انجام می شود، قیمت نفت ارتباط مستقیم با تامین مالی و تخصیص بودجه به پروژه های صنعت ساخت دارد.)
- بهای بالای تمام شده پروژه ها (متاسفانه با این وجود که در ایران نیروی انسانی بسیار ارزان است، اما بهای تمام شده پروژه ها بسیار بالا می باشد.)
- فساد
- ریسک های سیاسی
متاسفانه در کشور ایران ساختار مناسبی برای ارزیابی هزینه های پروژه ها نداریم. در اکثر مواقع برای شروع به کار در پروژه ها یک برآورد اولیه صورت می پذیرد و از همین طریق نیز قصد دارند مدیریت هزینه را انجام دهند. باید توجه داشت به لحاظ ساختاری آن طراحی دچار مشکل است. متاسفانه در رابطه با فهرست بها هم که در سطح کشوری وجود دارد دچار مشکلات جدی هستیم و مبنای خیلی از محاسبات برآورد هزینه در کشور می باشد.
ویدئوهای این سمینار در سه بخش ارائه شده است که میتوانید بخشهای دوم و سوم را نیز مشاهده نمایید.
جایگاه این مبانی در آموزش های موسسه ACEMI :
در نقشه راه جامع موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، در سطوح مهارت های سخت (سطح های کارشناسی و اجرایی و ارشد و استراتژی) و همچنین مهارت های نرم، نقشه راه جامع و یکپارچه ای اولین بار توسط موسسه ACEMI ارائه شده است. جهت اطلاع از نحوه برگزاری، تاریخ برگزاری و سرفصل های ارائه شده در این دوره ها می توانید به بخش (تقویم آموزشی مدیریت ساخت و پروژه) در سایت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.
