تامین مالی با استفاده از خط اعتباری و وام بلندمدت

هر کشوری به تقویت و توسعه زیرساخت‌های خود برای افزایش رشد اقتصادی نیاز دارد. تامین مالی پروژه (Project Finance) یکی از گزینه‌هایی است که می‌تواند در زمینه تامین هزینه‌های پروژه‌های زیر ساختی، پروژه‌هایی با مقیاس بزرگ و پروژه‌های استراتژیک به کمک دولت‌ها آمده و با استفاده از بخش خصوصی، کاستی‌های بودجه را برطرف نماید. 

اما آیا تامین مالی صرفا برای کارفرمایان اهمیت دارد؟ 

فراموش نکنیم که تامین مالی پروژه‌ برای پیمانکاران نیز بسیار اهمیت دارد. پیمانکاران در طول یک پروژه عمدتا به دلایل زیر به تامین مالی نیاز دارند:
الف- کارفرما برای اطمینان از اینکه پروژه به‌درستی توسط پیمانکار انجام شود، حسن انجام کار دریافت می‌کند.
ب- پرداخت‌های دوره‌ای انجام شده توسط کارفرما معمولاً با تأخیر انجام می‌شود.
مطالعه‌ای در سال 2018 میلادی، توسط دکتر علوی پور و پروفسور آردیتی انجام شده است که به بهینه‌سازی هزینه‌های تامین مالی با استفاده از خط اعتباری و وام بلندمدت پرداخته است. در این مقاله قصد داریم به معرفی نتایج این مطالعه بپردازیم ([1]).

1. معرفی

از آنجایی که 77 تا 95 درصد شکست پیمانکاران به دلایل مالی رخ می‌دهد، عوامل مالی و بودجه‌ای شایع‌ترین علل شکست کسب‌وکار شرکت‌های فعال در صنعت ساخت هستند. از این‌رو، نادیده گرفتن هزینه تامین مالی با احتمال بالایی منجر به شکست پیمانکاران می‌شود. در نتیجه هدف مطالعه انجام شده، ادغام بهینه‌سازی تامین مالی با عملکرد برنامه‌ریزی و در نظر گرفتن وام‌های بلندمدت و خطوط اعتباری به طور همزمان است، به‌طوری‌که:
الف- هزینه تامین مالی را به حداقل برساند.
ب- سود بیشتری نصیب پیمانکار نماید.
ج- برنامه بهینه برای تامین مالی ارائه نماید. این برنامه تامین مالی بهینه مشخص می کند:
- چه مقدار پول از کدام حساب باید در هر ماه برداشت شود.
- چه مقدار پول شامل بهره باید هر ماه بازپرداخت شود.

برنامه ریزی مبتنی بر امور مالی با تغییر زمان شروع فعالیت‌ها و استفاده از وجوه اضافی از منابع خارجی، جریان‌های نقدی خروجی و نقدی ورودی را متعادل می‌کند. اگر پول نقد موجود برای متعادل کردن پرداخت‌ها کافی نباشد، برنامه‌ریزی مبتنی بر مالی طول مدت پروژه را افزایش می‌دهد. این مطالعه ارائه شده نسبت به مدل‌های پیشین خود 4 برتری دارد:
1- همه مدل‌های زمان‌بندی مبتنی بر مالی پیشین تنها یک منبع تامین مالی (یعنی یک خط اعتباری) را در نظر می‌گیرند. حتی اگر یک وام بلندمدت بتواند هزینه‌های بهره را کاهش دهد و از برداشت زیاد از یک خط اعتباری جلوگیری کند، وام‌های بلندمدت در هیچ یک از مدل‌های زمان‌بندی مبتنی بر مالی پیشین در نظر گرفته نمی‌شوند. مدل پیشنهادی در این تحقیق وام‌های بلندمدت و خطوط اعتباری را ادغام می‌کند و نسبت به مدل‌های پیشین برتری دارد.
2- همه مدل‌های زمان‌بندی مبتنی بر مالی پیشین، می‌توانند تنها یک خط اعتباری از پیش تعیین شده را مدیریت کنند. با این حال، اگر محدودیت‌های بهینه در نظر گرفته شود، برنامه بهینه تامین مالی ارائه شده ممکن است متفاوت گردد. اما مطالعه ارائه شده این مشکل را برطرف نموده است.
3- مدل‌های زمان‌بندی مبتنی بر مالی پیشین، یک برنامه مالی بهینه ارائه نمی‌دهند. برای افزایش قدرت مذاکره پیمانکار با وام دهنده، مدل پیشنهادی در این تحقیق یک برنامه تامین مالی ارائه می‌دهد.
4- برنامه بهینه تامین مالی توسط مدل‌های پیشین ارائه نشده است. اما مدل ارائه شده در این تحقیق یک برنامه مالی بهینه برای افزایش قدرت مذاکره پیمانکار با وام دهنده ارائه می‌دهد.

2. مدل بهینه‌سازی هزینه‌های تامین مالی

از آنجایی که تامین مالی هزینه دارد، ادغام تامین مالی و زمان‌بندی در مدیریت پروژه‌های ساخت از اهمیت حیاتی ای برای موفقیت برخوردار است. این مطالعه مدلی را ارائه می‌کند که هزینه تامین مالی را با ادغام یک خط اعتباری و یک وام بلندمدت، با استفاده از یک برنامه کاری با مدت زمان فعالیت عادی، به حداقل می‌رساند. مدل پیشنهادی، برنامه‌های بهینه جریان ورودی (پول قرض‌شده) و خروجی (بازپرداخت اصل و بهره) را فراهم می‌کند.
پیمانکار با استفاده از مدل پیشنهادی می‌تواند منفعت زیادی کسب کند، زیرا پیمانکار:
الف- هزینه تامین مالی کمتری را پرداخت می‌کند.
ب- سود بیشتری به دست می‌آورد.
ج- قدرت مذاکره بیشتری با وام‌دهنده دارد، زیرا پیمانکار یک برنامه مالی بهینه را هنگام درخواست ارائه می‌کند.
همانطور که در شکل 1 نشان داده شده است، مدل پیشنهادی در این تحقیق شامل 3 مرحله است:

شکل 1. الگوریتم مدل 

1- ایجاد برنامه زمان‌بندی پروژه: زمان شروع و پایان فعالیت‌ها باید برای پیش‌بینی جریان نقدینگی محاسبه شود. در این مطالعه از الگوریتم CPM برای محاسبه زودترین تاریخ شروع، دیرترین تاریخ شروع، زودترین تاریخ اتمام، دیرترین تاریخ اتمام و شناوری کل فعالیت‌ها استفاده می‌شود.
2- پیش‌بینی جریان نقدینگی پروژه: داده‌های هزینه و شرایط قرارداد به مدل وارد می‌شود و شبکه‌ جریان نقدینگی محاسبه می‌شود.
3- بهینه‌سازی تامین مالی: خط اعتباری رایج‌ترین شکل تامین مالی پروژه است. وام‌دهندگان همیشه هنگام ایجاد خطوط اعتباری برای پیمانکاران محتاط هستند. پیمانکار در دریافت بودجه مورد نیاز پروژه با محدودیت مواجه بوده و ممکن است در صورت تعیین سقف اعتبار توسط وام‌دهندگان، مجبور به تمدید مدت پروژه شوند. حتی اگر پیمانکار بتواند سقف اعتباری بالاتری به دست آورد، وام دهندگان نرخ بهره را افزایش می‌دهند. در نتیجه، هزینه‌های تامین مالی بالاتری به پیمانکار تحمیل می‌شود. از این‌رو، در نظر گرفتن وام بلندمدت به دلایل زیر ضروری است:
- کاهش هزینه‌های بهره
- جلوگیری از برداشت بیش از حد از خط اعتباری
- جلوگیری از تمدید اعتبار مدت زمان پروژه به دلیل کمبود نقدینگی مورد نیاز 

3. آزمایش مدل در دو سناریو

مدل ارائه شده در 2 سناریو آزمایش شده و نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. شبکه این پروژه نمونه در شکل 2 نشان داده شده است. 

شکل 2. شبکه پروژه نمونه

در این مطالعه 2 سناریو مختلف در نظر گرفته شده است. درسناریوی اول، یک وام بلندمدت و یک خط اعتباری در نظرگرفته شده است. در سناریوی 2، تنها گزینه خط اعتباری استفاده شده است (بدون وام بلندمدت). برنامه تامین مالی بهینه برای هر دو سناریو 1 و 2 در شکل 3 نشان داده شده است.

شکل 3. برنامه بهینه تامین مالی (برنامه استقراضی و بازپرداخت شده) برای سناریو های 1و 2

همان‌طور که از شکل 3 مشخص است، ترکیب وام بلندمدت و خط اعتباری برای پیمانکار منافع بیشتری دارد. 

4. نتیجه گیری

یکی از عوامل مهمی که بر سود پروژه تاثیر می‌گذارد، هزینه تامین مالی است. اگر هزینه تامین مالی به حداقل برسد، سود بیشتری نصیب طرفین می‌شود. مدل پیشنهادی در این مطالعه منجر به کاهش هزینه تامین مالی و سود بیشتر می‌شود.

برای مطالعه بیشتر، فایل اصلی مقاله را دانلود و مطالعه نمایید.

جایگاه مبانی ارائه شده در آموزش‌های مؤسسه ACEMI

در نقشه راه CM موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور، دوره ای در سطح مهارت های سخت با عنوان (تامین مالی پروژه) ارائه شده است که این ساختار را به صورت جامع و اجرایی آموزش می دهد. البته باید اشاره نمود که پیشنیازهای این دوره جامع، دوره مدیریت مالی، حسابداری و هزینه در پروژه و سازمانهای پروژه محور و دوره ارزیابی اقتصادی پروژه هستند که در نقشه راه جامع مدیریت ساخت موسسه مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور قابل مشاهده است. به جهت مشاهده تاریخ و نحوه برگزاری تمامی دوره ها می توانید به بخش تقویم آموزشی مهندسی و مدیریت ساخت علوی پور مراجعه نمایید.

[1] Alavipour, S. M. R. Arditi, D. 2018. OPTIMIZING FINANCING COST USING A LINE-OF-CREDIT AND A LONG-TERM LOAN. 13th International Project Management Conference.